تاریخ الأنبیاء (خطیب بغدادی)

تاریخ الأنبیاء
پدیدآوران	خطیب بغدادی، احمد بن علی (نويسنده) بارح، آسیا کلیبان (محقق)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1425ق - 2004م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/خ6 ت23 88 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاريخ الأنبياء اثر ابوبکر احمد بن علی بن ثابت بن احمد بن مهدی معروف به خطیب بغدادی (392- 463ق)، در بیان داستان‌ها و تاریخ انبیای الهی(ع)، برگرفته از قرآن کریم.

بغدادی داستان‌های پیامبران(ع) را از کتب تفسیر و گفتار مفسران استخراج نموده است، به‌ویژه که خود کتابی با عنوان «معاني القرآن» یا «معاني التنزيل» دارد که بارها در هنگام شرح متون، خواننده را به آن کتاب ارجاع داده و چنین گفته است: «ما این مطلب را در فلان صفحه «معاني القرآن» بیان کردیم».

وی در تاريخ الأنبياء، نظرات و اقوال تفسیری صحابی و تابعین زیادی را ذکر کرده است. از جمله مفسران از صحابی، علاوه بر خلفای راشدین، می‌توان از ابن مسعود (متوفی 32ق)، عبدالله بن عباس (متوفی 68ق) و از تابعین تابعین، از افرادی همچون عطاء بن سائب (متوفی 136ق)، ابن اسحاق (متوفی 151ق) و ابن کلبی نضر بن محمد بن سائب (متوفی 146ق) نام برد.

وی در نگارش مطالب، از کتاب‌هایی همچون تفسیر ابن عباس، تفسیر طبری و کتب تاریخ ابن اسحاق و یعقوبی (متوفی 292ق) نیز بهره برده است.

مهمترین رویکرد بغدادی در نگارش کتاب را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

1. نویسنده مطالب را بر اساس وقوع تاریخی، به صورت ابواب دقیق تنظیم کرده است.
2. وی برای رعایت اختصار، ترجیح داده است تا اسانید و سلسله راویان را حذف نماید زیرا در صورت عدم حذف، حجم کتاب بسیار زیاد شده و به چندین جلد می‌رسید. با این حال، گاهی به ذکر سند، پرداخته شده است.
3. در برخی موارد، مانند داستان حضرت یوسف(ع) و زلیخا، در کنار ترجیح برخی از روایات، به نقل نیز اعتماد شده است.
4. در نقل داستان‌ها، در بیشتر موارد، به روایت اهل تفسیر اعتماد شده و در برخی موارد نیز از اقوال اهل اخبار و گاهی نیز از نظریات اهل تاریخ، کمک گرفته شده و با عباراتی همچون: «هذه روایة أهل التفسير وأما أهل التاریخ فإنهم ذکروا...»، به این امر، اشاره شده است.
5. در برخی موارد، با عباراتی همچون: «وأخبار اختلافهم طویلة مذکورة فی التواریخ لم نکتبها»، به اختلاف اهل تواریخ در مورد موضوعی خاص، اشاره شده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.