۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'شمارذاری' به 'شمارهگذاری'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شمارذاری' به 'شمارهگذاری') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| کد کنگره =BP 71/4 /د2ب9 | | کد کنگره =BP 71/4 /د2ب9 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
قرآن - | قرآن - سورهها و آيهها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =25122 | ||
| کتابخوان همراه نور =25122 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|البيان (ابهامزدایی)}} | |||
'''البيان في عدّ آي القرآن''' تألیف [[دانی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دانی]] (متوفی 444ق) کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به بیان تعداد آیات، کلمات، حروف قرآن، سورهها، آیات مکی و مدنی و اختلافات روایات در آیات و سورهها پرداخته است. فرغلی سید عرباوی تحقیق این اثر را انجام داده است. | '''البيان في عدّ آي القرآن''' تألیف [[دانی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دانی]] (متوفی 444ق) کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به بیان تعداد آیات، کلمات، حروف قرآن، سورهها، آیات مکی و مدنی و اختلافات روایات در آیات و سورهها پرداخته است. فرغلی سید عرباوی تحقیق این اثر را انجام داده است. | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۹: | ||
مطالب کتاب به دو قسمت اصلی تقسیم میشود؛ قسمت اول مربوط به محقق کتاب است که شامل اهدائیه و تشکر، مقدمه بحث، توضیح برخی مباحث اصلی در علوم قرآنی، معرفی مؤلف، کتابهایی که در این درباره نوشته شده و... است. قسمت دوم، متن مؤلف است و شامل یک مقدمه و محتوای مطالب ضمن ابواب متعدد است. | مطالب کتاب به دو قسمت اصلی تقسیم میشود؛ قسمت اول مربوط به محقق کتاب است که شامل اهدائیه و تشکر، مقدمه بحث، توضیح برخی مباحث اصلی در علوم قرآنی، معرفی مؤلف، کتابهایی که در این درباره نوشته شده و... است. قسمت دوم، متن مؤلف است و شامل یک مقدمه و محتوای مطالب ضمن ابواب متعدد است. | ||
نویسنده در این اثر از 258 اثر استفاده کرده که برخی از آنها عبارتند از: الياءات المشددات في القرآن و كلام العرب نوشته ابومحمد مکی بن ابوطالب قیسی قیروانی قرطبی، الوافي في شرح الشاطبية في القراءات السبع اثر شیخ عبدالفتاح عبدالغنی | نویسنده در این اثر از 258 اثر استفاده کرده که برخی از آنها عبارتند از: الياءات المشددات في القرآن و كلام العرب نوشته ابومحمد مکی بن ابوطالب قیسی قیروانی قرطبی، الوافي في شرح الشاطبية في القراءات السبع اثر شیخ [[قاضی، عبدالفتاح بن عبدالغنی|عبدالفتاح عبدالغنی قاضی]]، هداية المريد الی رواية ابي سعيد و هو شرح علی منظومة الشيخ محمد المتولی في رواية ورش من طريق الشاطبية تألیف شیخ محمد بن علی ضباع، [[المفصل في صنعة الإعراب|المفصل في علم العربية]] تصنيف [[زمخشری، محمود بن عمر|ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری]] و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/544 ر.ک: فهرست مصادر و مراجع، ص544-565]</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب، در مقدمه درباره علم عدد قرآن توضیح میدهد. او مینویسد در زمان پیامبر(ص) که صحابه حافظان قرآن بودند سورهها نام و شماره آیه و... نداشتند. اما به خاطر اهمیتی که علمای قرائت صحابه و تابعین برای تعیین رؤوس آیات قائل بودند در هنگام تعلیم قرآن به دیگران توقف در رؤوس آیات را هم به آنان میآموختند، کمکم در رأس آیه سه نقطه گذاشتند و بهمرور | محقق کتاب، در مقدمه درباره علم عدد قرآن توضیح میدهد. او مینویسد در زمان پیامبر(ص) که صحابه حافظان قرآن بودند سورهها نام و شماره آیه و... نداشتند. اما به خاطر اهمیتی که علمای قرائت صحابه و تابعین برای تعیین رؤوس آیات قائل بودند در هنگام تعلیم قرآن به دیگران توقف در رؤوس آیات را هم به آنان میآموختند، کمکم در رأس آیه سه نقطه گذاشتند و بهمرور سهنقطه به دایره تبدیل شد و سپس شماره آیه را داخل آن نوشتند. علمای معرفتِ آیات، در مکه و مدینه و کوفه و بصره و شام مشخص بودند. [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] در «[[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]]» نزدیک به بیست کتاب را نام میبرد که تا زمان او (اواخر قرن چهارم هجری) درباره این موضوع نوشته شدهاند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/8 ر.ک: مقدمه محقق، ص8]</ref> او اختلاف در تعداد آیات و کلمات قرآن را ضمن مثالی اینگونه توجیه میکند؛ مثلاً درباره لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ ﴿٣﴾ در سوره توحید، برخی آن را یک آیه دانستهاند و سوره را دارای چهار آیه و برخی آن را دو آیه و سوره را دارای پنج آیه دانستهاند. درباره کلمات و حروف هم همین اتفاق افتاده است مثلاً درباره عبارت «فی خلق» یا «فی السماء» یا «فی الارض» و مشابهات این کلمات، برخی هرکدام از موارد مذکور را یک کلمه دانستهاند و برخی دو کلمه. یا مثلاً برخی حروف مشدّد را یک حرف بهحساب آوردهاند و برخی دو حرف. در کل، اختلاف علمای علم عدد ازایندست است لذا اختلافی در قرآن به معنی کم و زیادت در معنای واقعی آن رخ نداده است و اختلاف صرفاً در نامگذاری (تسمیه) است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/8 ر.ک: همان، ص8-9]</ref> کل آیات قرآن به اجماع علمای اسلام، توقیفی است. ترتیب سورهها نیز به نظر فرغلی عرباوی توقیفی است. البته قولی به اینکه ترتیب سورهها از صحابه باشد هم وجود دارد. عرباوی دو شاهد بر مدعایش درباره توقیفیت ترتیب سورهها ارائه میدهد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/10 ر.ک: همان، ص10-13]</ref> وی سپس درباره معنی «فاصله» و راههای شناخت و فواید آن توضیح مختصری ارائه میدهد. فاصله از نگاه [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] کلمه آخر آیه است مانند قافیه شعر و قرینه سجع. وی تعاریف دیگران از فاصله را هم ارائه میدهد. [[دانی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دانی]] درباره فاصله و ابتدای آیات مینویسد فاصله همان کلام منفصل از مابعدش است و کلام منفصل گاهی میتواند ابتدای آیات باشد و گاهی ابتدای آیات نیست. پس بین فواصل و رؤوس آیات فرق هست و رابطه آنها عموم و خصوص مطلق است؛ به این نحو که ابتدای هر آیهای فاصله است ولی اینطور نیست که هر فاصلهای ابتدای آیه باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/14 ر.ک: همان، ص14-15]</ref> | ||
او مینویسد: علمای عدد بنا بر مشهور هفت گروه هستند؛ مدنی اول(روایت نافع از ابوجعفر یزید بن قعقاع و شیبة بن نصاح)، مدنی اخیر(روایت اسماعیل بن جعفر از یزید و شیبه)، مکی(روایت امام دانی به اسنادش به عبدالله بن کثیر... از رسول خدا(ص))، بصری(روایت عطاء بن یسار و عاصم جحدری)، دمشقی(روایت یحیی ذماری از عبدالله بن عامر یحصبی از ابودرداء)، حمصی(روایت شریح بن یزید حمصی حضرمی) و کوفی(روایت حمزه و سفیان از [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]]).<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/16 ر.ک: همان، ص16-17]</ref> محقق سپس به معرفی 42 کتاب درباره تعداد آیات قرآن پرداخته و سرگذشت [[دانی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دانی]] و اتصال سندی خودش به او را بیان میکند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/17 ر.ک: همان، ص17-52]</ref> | او مینویسد: علمای عدد بنا بر مشهور هفت گروه هستند؛ مدنی اول(روایت نافع از ابوجعفر یزید بن قعقاع و شیبة بن نصاح)، مدنی اخیر(روایت اسماعیل بن جعفر از یزید و شیبه)، مکی(روایت امام دانی به اسنادش به عبدالله بن کثیر... از رسول خدا(ص))، بصری(روایت عطاء بن یسار و عاصم جحدری)، دمشقی(روایت یحیی ذماری از عبدالله بن عامر یحصبی از ابودرداء)، حمصی(روایت شریح بن یزید حمصی حضرمی) و کوفی(روایت حمزه و سفیان از [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]]).<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/16 ر.ک: همان، ص16-17]</ref> محقق سپس به معرفی 42 کتاب درباره تعداد آیات قرآن پرداخته و سرگذشت [[دانی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دانی]] و اتصال سندی خودش به او را بیان میکند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38727/1/17 ر.ک: همان، ص17-52]</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۹: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۵: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||