الإبانة في اللغة العربیة: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR20863J1.jpg
| تصویر =NUR20863J1.jpg
| عنوان =الإبانة فی اللغة العربیة
| عنوان =الإبانة في اللغة العربیة
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
خط ۱۲: خط ۱۲:
[[جرار، صلاح]] (محقق)
[[جرار، صلاح]] (محقق)


[[عواد، محمدحسن]] (محقق)
[[عواد، محمد حسن]] (محقق)


[[ابوصفیه، جاسر]] (محقق)
[[ابوصفیه، جاسر]] (محقق)
خط ۲۹: خط ۲۹:
| ناشر = سلطنة عمان. وزارة التراث القومي و الثقافة  
| ناشر = سلطنة عمان. وزارة التراث القومي و الثقافة  
| مکان نشر =عمان - مسقط  
| مکان نشر =عمان - مسقط  
| سال نشر = 1420ق. = 1999م.  
| سال نشر = 1420ق. = 1999م.  
 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20863AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20863AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ يکم  
| چاپ =چاپ يکم  
خط ۴۱: خط ۴۰:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
 
{{کاربردهای دیگر|الإبانة (ابهام‌زدایی)}}
'''الإبانة فی اللغة العربیة'''، تألیف [[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|سلمة بن مسلم عوتبی صحاری]] از علمای اباضی مذهب قرن پنجم هجری است. این اثر در شرح و توضیح الفاظ غریب ادبیات عرب به رشته تحریر درآمده و در چهار جلد با تحقیق [[خلیفه، عبدالکریم|عبدالکریم خلیفه]]، [[عبدالرحمن، نصرت|نصرت عبدالرحمن]]، [[جرار، صلاح|صلاح جرار]]، [[عواد، محمدحسن|محمد حسن عواد]] و [[ابوصفیه، جاسر|جاسر ابوصفیه]] منتشر شده است.
'''الإبانة في اللغة العربیة'''، تألیف [[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|سلمة بن مسلم عوتبی صحاری]] از علمای اباضی مذهب قرن پنجم هجری است. این اثر در شرح و توضیح الفاظ غریب ادبیات عرب به رشته تحریر درآمده و در چهار جلد با تحقیق [[خلیفه، عبدالکریم|عبدالکریم خلیفه]]، [[عبدالرحمن، نصرت|نصرت عبدالرحمن]]، [[جرار، صلاح|صلاح جرار]]، [[عواد، محمد حسن|محمد حسن عواد]] و [[ابوصفیه، جاسر|جاسر ابوصفیه]] منتشر شده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۵۶: خط ۵۵:
او در توضیح روش خود در این کتاب می‌نویسد: «من در این کتاب همه الفاظ غریب و معانی عجیب را شرح و توضیح داده‌ام؛ تا خواننده در توضیح آن‌ها نیاز به رجوع به آثار دیگری نداشته باشد. غرض از این کار و هدف از نگارش این کتاب علم فقه است که اصل و مقدم بر همه علوم و جلیل‌ترین و کامل‌ترین آن‌هاست. هر معرفتی از این علم استنباط می‌شود».<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان]</ref>‏
او در توضیح روش خود در این کتاب می‌نویسد: «من در این کتاب همه الفاظ غریب و معانی عجیب را شرح و توضیح داده‌ام؛ تا خواننده در توضیح آن‌ها نیاز به رجوع به آثار دیگری نداشته باشد. غرض از این کار و هدف از نگارش این کتاب علم فقه است که اصل و مقدم بر همه علوم و جلیل‌ترین و کامل‌ترین آن‌هاست. هر معرفتی از این علم استنباط می‌شود».<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان]</ref>‏


[[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|عوتبی]] در این کتاب مهم‌ترین مسائل و موضوعات لغوی را بیان کرده است. او ابتدا معنای لغوی ابانه را بیان کرده است. سپس بابی را به موضوع «لسان و فصاحت و بیان» اختصاص داده است. همچنین فصلی را به «لحن» اختصاص داده و از اولین کسی که به عربی تکلم کرده و اولین کسی که به علم نحو عمل کرده سخن گفته است. او علمای عمان را معرفی کرده و بابی را به وجوه کلام مانند: تساوی، استعاره، سجع، تصحیف، رمز و مبالغه و غیر آن اختصاص داده است. در باب جداگانه دیگری نیز به صرف و ابنیه آن در کلام عرب پرداخته است. در فصلی نیز از «الفاظی که از کلام عرب نیست» بحث کرده است. باب‌هایی به وجوه لغت مانند حقیقت، مجاز، کنایه، اتباع، اشمام، ابدال ... حروف مقطعه قرآن، حروف معانی و ... اختصاص داده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=27&viewType=html ر.ک: همان، ص27]</ref>‏
[[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|عوتبی]] در این کتاب مهم‌ترین مسائل و موضوعات لغوی را بیان کرده است. او ابتدا معنای لغوی ابانه را بیان کرده است. سپس بابی را به موضوع «لسان و فصاحت و بیان» اختصاص داده است. همچنین فصلی را به «لحن» اختصاص داده و از اولین کسی که به عربی تکلم کرده و اولین کسی که به علم نحو عمل کرده سخن گفته است. او علمای عمان را معرفی کرده و بابی را به وجوه کلام مانند: تساوی، استعاره، سجع، تصحیف، رمز و مبالغه و غیر آن اختصاص داده است. در باب جداگانه دیگری نیز به صرف و ابنیه آن در کلام عرب پرداخته است. در فصلی نیز از «الفاظی که از کلام عرب نیست» بحث کرده است. باب‌هایی به وجوه لغت مانند حقیقت، مجاز، کنایه، اتباع، اشمام، ابدال... حروف مقطعه قرآن، حروف معانی و... اختصاص داده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=27&viewType=html ر.ک: همان، ص27]</ref>‏


نام کتاب توسط یکی از شاگردان یا ناسخین کتاب وضع شده است. این عنوان در بخش دوم از نسخه خطی آمده است: «این جزء دوم از کتاب الابانة تألیف [[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|شیخ امام ابومنذر سلمة بن مسلم بن ابراهیم عوتبی صحاری عمانی]] است».<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=24&viewType=html ر.ک: همان، ص24]</ref>
نام کتاب توسط یکی از شاگردان یا ناسخین کتاب وضع شده است. این عنوان در بخش دوم از نسخه خطی آمده است: «این جزء دوم از کتاب الابانة تألیف [[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|شیخ امام ابومنذر سلمة بن مسلم بن ابراهیم عوتبی صحاری عمانی]] است».<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=24&viewType=html ر.ک: همان، ص24]</ref>
خط ۶۴: خط ۶۳:
نویسنده گاه به تحقیق دقائق بعضی از مباحث نحوی پرداخته است؛ به‌عنوان‌مثال بحث مستوفایی درباره «أنَّ» و تتبع دقائق آن داشته که به ندرت در مصدر دیگری ذکر شده است. همچنین بحث کاملی در رابطه با «کان» یا در موضوع «دخیل و معرب» و برخی مسائل دیگر مانند وجوه لغت استعاره، تشبیه، مقلوب و منقول داشته است. در بحث از «کلا و کلتا» نیز مسأله اختلاف بصریون و کوفیون را متعرض شده و دیدگاه خود را درباره این آراء مطرح کرده است. وی از تکرار مطالبی که در تألیفات دیگرش مطرح کرده خودداری کرده و بحث را به کتاب خاص ارجاع می‌دهد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=30&viewType=html ر.ک: همان، ص30]</ref>
نویسنده گاه به تحقیق دقائق بعضی از مباحث نحوی پرداخته است؛ به‌عنوان‌مثال بحث مستوفایی درباره «أنَّ» و تتبع دقائق آن داشته که به ندرت در مصدر دیگری ذکر شده است. همچنین بحث کاملی در رابطه با «کان» یا در موضوع «دخیل و معرب» و برخی مسائل دیگر مانند وجوه لغت استعاره، تشبیه، مقلوب و منقول داشته است. در بحث از «کلا و کلتا» نیز مسأله اختلاف بصریون و کوفیون را متعرض شده و دیدگاه خود را درباره این آراء مطرح کرده است. وی از تکرار مطالبی که در تألیفات دیگرش مطرح کرده خودداری کرده و بحث را به کتاب خاص ارجاع می‌دهد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=30&viewType=html ر.ک: همان، ص30]</ref>


[[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|عوتبی]] در این موسوعه لغوی از مصادر فراوان و مباحث متنوعی استفاده کرده است. مهم‌ترین کتاب‌های لغوی و معجم‌ها، دیوان‌های شعری تا قرن چهارم و استفاده از شواهد قرآنی و شعری و احادیث نبوی و امثال را از روش خود قرار داده است، مشهورترین این مصادر نوشته‌های [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] مانند: «[[الأنواء في مواسم العرب|الانواء]]»، «[[تأويل مشكل القرآن|تأویل مشکل القرآن]]» و «[[أدب الكاتب|ادب الکاتب]]» است. او به «[[العين|العین]]» [[خلیل بن احمد|خلیل بن احمد فراهیدی]] و به کتب [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن درید]] به‌ویژه «[[جمهرة اللغة|الجمهرة]]» توجه داشته است. همچنین اعتماد زیادی به کتاب «[[الزاهر في معانیكلمات الناس|الزاهر فی معانی کلمات الناس]]» [[ابن انباری، محمد بن قاسم|انباری]] داشته و بیشتر مباحث «الزاه»ر را نقل کرده است. آثار دیگری که از آن‌ها در نگارش «الابانه» استفاده شده را نویسنده در مقدمه خود آورده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=31&viewType=html ر.ک: همان، ص32-31]</ref>
[[عوتبی صحاری، سلمة بن مسلم|عوتبی]] در این موسوعه لغوی از مصادر فراوان و مباحث متنوعی استفاده کرده است. مهم‌ترین کتاب‌های لغوی و معجم‌ها، دیوان‌های شعری تا قرن چهارم و استفاده از شواهد قرآنی و شعری و احادیث نبوی و امثال را از روش خود قرار داده است، مشهورترین این مصادر نوشته‌های [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] مانند: «[[الأنواء في مواسم العرب|الانواء]]»، «[[تأويل مشكل القرآن|تأویل مشکل القرآن]]» و «[[أدب الكاتب|ادب الکاتب]]» است. او به «[[العين|العین]]» [[خلیل بن احمد|خلیل بن احمد فراهیدی]] و به کتب [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن درید]] به‌ویژه «[[جمهرة اللغة|الجمهرة]]» توجه داشته است. همچنین اعتماد زیادی به کتاب «[[الزاهر في معاني كلمات الناس|الزاهر فی معانی کلمات الناس]]» [[ابن انباری، محمد بن قاسم|انباری]] داشته و بیشتر مباحث «الزاه»ر را نقل کرده است. آثار دیگری که از آن‌ها در نگارش «الابانه» استفاده شده را نویسنده در مقدمه خود آورده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/20863?pageNumber=31&viewType=html ر.ک: همان، ص32-31]</ref>




خط ۸۸: خط ۸۷:
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:اردیبهشت (1401)]]
[[رده:اردیبهشت (1401)]]
[[رده:زبان و ادبیات عربی]]