۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نصير الدين' به 'نصيرالدين') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01162J1.jpg | |||
| عنوان =الملل و النحل | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مهنا، امیر علی]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]] ( | [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]] (نویسنده) | ||
[[فاعور، علی حسن]] (محقق) | [[فاعور، علی حسن]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 236 /ش9م7 1373 | ||
| موضوع = | |||
ادیان - تاریخ | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
ادیان - متون قدیمی تا قرن 14 | ادیان - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
اسلام - | اسلام - فرقهها - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار المعرفة | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1415 ق یا 1995 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01162AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01162 | |||
| کتابخوان همراه نور =01162 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الملل و النحل (ابهامزدایی)}} | |||
'''الملل و النحل''' كتابى است به زبان عربى، نوشته [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|محمّد بن عبدالكريم شهرستانى]] (متوفاى 548ق.) درباره مقالات(ديدگاهها و عقائد) ارباب ديانات و ملل و اهل اهواء و نِحَل. | '''الملل و النحل''' كتابى است به زبان عربى، نوشته [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|محمّد بن عبدالكريم شهرستانى]] (متوفاى 548ق.) درباره مقالات(ديدگاهها و عقائد) ارباب ديانات و ملل و اهل اهواء و نِحَل. | ||
نویسنده از عالمان مشهور قرن ششم هجرى است و كتاب ياد شده مهمترين و مشهورترين اثر اوست و در سال 521ق. هنگامى كه در دربار سلطان سنجر به سر مىبرد و مورد توجه و بزرگداشت نصيرالدين محمود قرار داشت، آن را تألیف كرد. | |||
==ساختار كتاب == | ==ساختار كتاب == | ||
| خط ۵۹: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
كتاب شهرستانى اطّلاعات فراوانى در زمينه ملل و نحل به دست مىدهد. | كتاب شهرستانى اطّلاعات فراوانى در زمينه ملل و نحل به دست مىدهد. | ||
| خط ۶۹: | خط ۵۱: | ||
بخش دوم: اهل اهواء و نحل. | بخش دوم: اهل اهواء و نحل. | ||
بخش اول به دو قسمت مىشود: قسمت اول در بيان مذاهب و فرق اهل كتاب و قسمت ديگر در ذكر مذاهب و فرق ملل و | بخش اول به دو قسمت مىشود: قسمت اول در بيان مذاهب و فرق اهل كتاب و قسمت ديگر در ذكر مذاهب و فرق ملل و گروههایى است كه داراى چيزى شبيه كتاب هستند. بنابراین بخش ملل مشتمل است، بر شرح مذاهب اسلام، يهود، نصارى، مجوس، زرتشتیان، ثنويان، مانويان، مزدكيان.... | ||
بخش نِحَل مشتمل است، بر ذكر: اصحاب | بخش نِحَل مشتمل است، بر ذكر: اصحاب روحانیات، رأى حكيم هرمس، اصحاب هياكل، اصحاب اشخاص، حرنانيه (حرّانيه)، آراى حكماى سبعه، حكماى متأخر، فلاسفه اسلام، آراى هند، براهمه، تناسخيه و.... | ||
پيش از شروع به مقاصد كتاب، مؤلف پس از ديباچه پنج مقدمه در صدر كتاب به شرح ذيل قرار داده است: | پيش از شروع به مقاصد كتاب، مؤلف پس از ديباچه پنج مقدمه در صدر كتاب به شرح ذيل قرار داده است: | ||
| خط ۷۷: | خط ۵۹: | ||
مقدمه اول: در بيان تقسيم اهل عالم. در اين مقدمه مؤلف مىگويد، بعضى اهل عالم را برحسب اقاليم هفتگانه تقسيم مىكنند و اهل هر اقليمى را به آنچه لايق مزاج ايشان است، مخصوص مىگردانند و اختلاف ساكنان هر اقليم را در رنگ و زبان دليل مخالفت طبايع و انفس ايشان مىدانند. و بعضى ديگر اهل عالم را به اعتبار جهات اربعه: شرقى و غربى و جنوبى و شمالى منقسم مىكنند و به هر طرفى آنچه سزاوار آن باشد، از اختلاف طبايع و تباين شرايع، مخصوص مىگردانند. | مقدمه اول: در بيان تقسيم اهل عالم. در اين مقدمه مؤلف مىگويد، بعضى اهل عالم را برحسب اقاليم هفتگانه تقسيم مىكنند و اهل هر اقليمى را به آنچه لايق مزاج ايشان است، مخصوص مىگردانند و اختلاف ساكنان هر اقليم را در رنگ و زبان دليل مخالفت طبايع و انفس ايشان مىدانند. و بعضى ديگر اهل عالم را به اعتبار جهات اربعه: شرقى و غربى و جنوبى و شمالى منقسم مىكنند و به هر طرفى آنچه سزاوار آن باشد، از اختلاف طبايع و تباين شرايع، مخصوص مىگردانند. | ||
و گروهى مردم عالم را بر حسب امم تقسيم مىنمايند و مىگويند امتهاى بزرگ چهار امتند: عرب، عجم( | و گروهى مردم عالم را بر حسب امم تقسيم مىنمايند و مىگويند امتهاى بزرگ چهار امتند: عرب، عجم(ایرانى)، روم و هند و هر دو طايفه را باهم پيوند داده مىگويند: هند و عرب در مذهب نزدیک ند و ميل ايشان به بيان خاصیت اشياء و حكم به احكام ماهيات و حقايق و استعمال امور روحانى است و روم و عجم در مذهب به هم نزدیک ند و اكثر رغبت ايشان به تقرير طبايع اشياء و حكم به احكام كيفيات و استعمال امور جسمانى مىباشد. | ||
و بالاخره گروهى ديگر مردم جهان را به حسب آراء مذاهب تقسيم مىكنند- و شهرستانى در اين تألیف به اين تقسيم نظر داشته و از آن پيروى كرده است و پايه تقسيمات كتاب را بر اختلاف آراء و مذاهب امتها نهاده است. | و بالاخره گروهى ديگر مردم جهان را به حسب آراء مذاهب تقسيم مىكنند- و شهرستانى در اين تألیف به اين تقسيم نظر داشته و از آن پيروى كرده است و پايه تقسيمات كتاب را بر اختلاف آراء و مذاهب امتها نهاده است. بنابراین جهانيان را به دو گروه تقسيم نموده است: ارباب ديانات و ملل و اهل اهواء و نحل. | ||
شهرستانى مىگويد، مقالات اهل اهواء در حصر و ضبط معدود و معلوم نگنجد؛ ولى مقالات ارباب ديانات قابل ضبط و حصر است. | شهرستانى مىگويد، مقالات اهل اهواء در حصر و ضبط معدود و معلوم نگنجد؛ ولى مقالات ارباب ديانات قابل ضبط و حصر است. | ||
| خط ۹۵: | خط ۷۷: | ||
قاعده چهارم: در سمع و عقل و رسالت و امامت. | قاعده چهارم: در سمع و عقل و رسالت و امامت. | ||
مقدمه سوم: در بيان | مقدمه سوم: در بيان اولین شبههاى كه در عالم آفرينش پيدا شد و در اينكه اول از كه صادر شد و در آخر از كه به ظهور رسيد؟ | ||
مقدمه چهارم: در بيان اول شبههاى كه در ملت اسلام ظاهر شد و چگونگى انشعاب آن و اين كه از كه به ظهور آمد؟ | مقدمه چهارم: در بيان اول شبههاى كه در ملت اسلام ظاهر شد و چگونگى انشعاب آن و اين كه از كه به ظهور آمد؟ | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۹۹: | ||
گروهى از مردم به محسوس و معقول قايل نيستند و ايشان را سوفسطاييان خوانند. | گروهى از مردم به محسوس و معقول قايل نيستند و ايشان را سوفسطاييان خوانند. | ||
گروه دوم فقط به محسوس قائلند كه | گروه دوم فقط به محسوس قائلند كه طبیعیون نام دارند. | ||
گروه سوم به محسوس و معقول هر دو قايلند بىآنكه به حدود و احكامى قائل باشند و به آنان فلاسفه دهرى مىگويند. | گروه سوم به محسوس و معقول هر دو قايلند بىآنكه به حدود و احكامى قائل باشند و به آنان فلاسفه دهرى مىگويند. | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۰۹: | ||
و گروه ششم طايفهاى هستند كه قائل به محسوس و معقول و حدود واحكام و شريعت اسلام و پيامبرى محمد بن عبدالله(ص) مىباشند و ايشان مسلمانان هستند. | و گروه ششم طايفهاى هستند كه قائل به محسوس و معقول و حدود واحكام و شريعت اسلام و پيامبرى محمد بن عبدالله(ص) مىباشند و ايشان مسلمانان هستند. | ||
شهرستانى پس از بيان مطالب فوق وارد مقصد كلام خود در بخش دوم كتاب مىشود و نخست به ذكر اقوال طايفه صابيان و اصحاب | شهرستانى پس از بيان مطالب فوق وارد مقصد كلام خود در بخش دوم كتاب مىشود و نخست به ذكر اقوال طايفه صابيان و اصحاب روحانیات، و مناظرات ميان صابيان و حنفاء مىپردازد و پس از آن شرحى در باب اصحاب هياكل و اشخاص و مناظرات ابراهیم خليل مىنويسد و سپس درباره طايفه حرنانيه (حرّانيه) كه جماعتى از صائبه بودند و نيز بيان مقالات و عقيده ايشان مطالبى چند بيان مىكند و بدين ترتيب جزء اول از بخش دوم كتاب به پايان مىرسد. | ||
جزء دوم، بخش اهل اهواء و نحل به تراجم احوال و آراء مذاهب فلاسفه يونان و روم، و حكماى عرب در ايام جاهليت كه اغلب حكم آنها فلتات طبع و خطرات فكر است و حكماى هند و فلاسفه اسلام اختصاص دارد. | جزء دوم، بخش اهل اهواء و نحل به تراجم احوال و آراء مذاهب فلاسفه يونان و روم، و حكماى عرب در ايام جاهليت كه اغلب حكم آنها فلتات طبع و خطرات فكر است و حكماى هند و فلاسفه اسلام اختصاص دارد. | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۱۷: | ||
سپس از آنجا كه به گفته خودش طريقه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] را نزد جماعت علما و حكما دقيقتر دانسته، به نحو مختصر به بيان آن مىپردازد و از نقل اقوال بقيه حكما خوددارى مىكند. | سپس از آنجا كه به گفته خودش طريقه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] را نزد جماعت علما و حكما دقيقتر دانسته، به نحو مختصر به بيان آن مىپردازد و از نقل اقوال بقيه حكما خوددارى مىكند. | ||
شهرستانى نخستين حكيمى است كه گفتار بوعلى را در منطق و الهيات و | شهرستانى نخستين حكيمى است كه گفتار بوعلى را در منطق و الهيات و طبیعیات از كتب او استخراج نموده و تلخيص و نقل كرده است. | ||
==ويژگىها== | ==ويژگىها== | ||
اين كتاب در حقيقت | اين كتاب در حقيقت دايرةالمعارفى مختصر اديان و مذاهب و فرق است و مجموعهاى از عقايد و آراء فلسفى متعلق به ماوراءالطبيعه شناخته شده تا عصر مؤلف را دربردارد. | ||
مطالب شهرستانى در اين كتاب | مطالب شهرستانى در اين كتاب جبهيرى متعصّبانه كمتر داشته و بيشتر، تبيين عقايد و آراء او را وجهه همّت خويش ساخته است. گزارش وى از آغاز اختلافها از ديدگاه شيعه داراى نكات مثبتى است.مانند ياد كرد ماجراى يوم الخميس، حسبنا كتاب اللّه و... | ||
==وضعيت كتاب == | ==وضعيت كتاب == | ||
خواجه | خواجه افضلالدين صدر تُركه اصفهانى در سال 843ق. به دستور محمد شاه حاكم اصفهان كتاب ملل و نحل را به فارسی ترجمه كرده، آن را «تنقيح الادله و العلل في ترجمه كتاب الملل و النحل» ناميد. | ||
ترجمه ملل و نحل با عنوان توضيح الملل، از مصطفى خالقداد هاشمى و به تصحيح و تحقيق آقاى [[جلالی نایینی، محمدرضا| | ترجمه ملل و نحل با عنوان توضيح الملل، از مصطفى خالقداد هاشمى و به تصحيح و تحقيق آقاى [[جلالی نایینی، محمدرضا|سيد محمدرضا جلالى نائينى]]، در دو مجلد منتشر شده است. | ||
همچنين نسخهاى از اين كتاب با تحقيق اميرعلى مهنا و علىحسن فاعور منتشر شده است. | همچنين نسخهاى از اين كتاب با تحقيق اميرعلى مهنا و علىحسن فاعور منتشر شده است. | ||
نسخه حاضر در برنامه مشتمل بر | نسخه حاضر در برنامه مشتمل بر پاورقىهایى به قلم محقق و فهرستهاى ذيل مىباشد: | ||
أعلام، آيات، احاديث نبوى، ملل و نحل، مهمترين منابع و مصادر. | أعلام، آيات، احاديث نبوى، ملل و نحل، مهمترين منابع و مصادر. | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۴۱: | ||
فهرست مطالب هر جلد نيز در انتهاى آن آمده است. | فهرست مطالب هر جلد نيز در انتهاى آن آمده است. | ||
==منابع== | ==منابع مقاله== | ||
#[[جعفریان، رسول]]، گزيده كتابشناسى توصيفى فرق اسلامى، آينه پژوهش، مرداد و شهريور 1369 - شماره 2، ص110 101. | |||
#خالقداد هاشمى، مصطفى، توضيح الملل(ترجمه ملل و نحل)، ص59-68. | |||
#متن كتاب. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: فرق اسلامی]] | [[رده: فرق اسلامی]] | ||
[[رده:مذاهب فقهی اهل سنت (حنفیه، شافعیه، مالکیه، حنبلیه، ظاهریه)]] | [[رده: مذاهب فقهی اهل سنت (حنفیه، شافعیه، مالکیه، حنبلیه، ظاهریه)]] | ||