الإیضاح في علل النحو: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR89217J1.jpg | عنوان = الإیضاح في علل النحو | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = زجاجی، عبد الرحمان بن اسحاق (نويسنده) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = /ز3الف9 6151 PJ | موضوع = |ناشر | ناشر = [بی نا] | مکان نشر = [بی...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الإيضاح في علل النحو'''، از آثار ادیب، لغتشناس و نحوی قرن چهارم هجرى قمری، [[ابوالقاسم عبدالرحمان بن اسحاق زجاجى نهاوندی]] (متوفای 337 یا 340ق)، میکوشد افزون بر بیان مسائل نحوی، چرایی و علتهای آن را نیز با روش جدل تبیین کند. پژوهشگر معاصر، [[مازن مبارک]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[زجاجى]] و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده و چند نقد را نیز بر آن مطرح کرده است. | '''الإيضاح في علل النحو'''، از آثار ادیب، لغتشناس و نحوی قرن چهارم هجرى قمری، [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|ابوالقاسم عبدالرحمان بن اسحاق زجاجى نهاوندی]] (متوفای 337 یا 340ق)، میکوشد افزون بر بیان مسائل نحوی، چرایی و علتهای آن را نیز با روش جدل تبیین کند. پژوهشگر معاصر، [[مبارک، مازن|مازن مبارک]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|زجاجى]] و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده و چند نقد را نیز بر آن مطرح کرده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[احمد راتب عرموش]]، با تأکید بر اهمیت زبان عربی که زبان قرآن است و اشاره به کوششهای اندیشوران در زمینه آموزش و پژوهش و ترویج آن، افزوده است: اثر حاضر از نفیسترین آثار درباره علل نحوی است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، در آغاز کتاب، دو صفحه بدون شماره</ref>. | * [[احمد راتب عرموش]]، با تأکید بر اهمیت زبان عربی که زبان قرآن است و اشاره به کوششهای اندیشوران در زمینه آموزش و پژوهش و ترویج آن، افزوده است: اثر حاضر از نفیسترین آثار درباره علل نحوی است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، در آغاز کتاب، دو صفحه بدون شماره</ref>. | ||
* [[شوقی ضیف]]، با تأکید بر اینکه [[خلیل]]، اولین دانشوری بود که مبحث علل نحوی را گسترش داد، افزوده است: کتاب حاضر، اثری نفیس است که به بررسی تاریخی جامعی درباره علل نحوی پرداخته و آن را بهروشنی بیان کرده و به «فلسفه علل نحوی» رسیده است که از نظر هدف از علم نحو (توانایی بر نطق صحیح) ارزشی ندارد<ref>ر.ک: مقدمه استاد، صفحه ب - و</ref>. | * [[شوقی ضیف]]، با تأکید بر اینکه [[خلیل]]، اولین دانشوری بود که مبحث علل نحوی را گسترش داد، افزوده است: کتاب حاضر، اثری نفیس است که به بررسی تاریخی جامعی درباره علل نحوی پرداخته و آن را بهروشنی بیان کرده و به «فلسفه علل نحوی» رسیده است که از نظر هدف از علم نحو (توانایی بر نطق صحیح) ارزشی ندارد<ref>ر.ک: مقدمه استاد، صفحه ب - و</ref>. | ||
* [[مازن مبارک]]، روش [[زجاجى]] را جدال و عرضه کردن ادله گوناگون دانسته و افزوده است: او در موارد فراوانی از شیوه پرسش و پاسخ استفاده میکند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص13</ref>. | * [[مازن مبارک]]، روش [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|زجاجى]] را جدال و عرضه کردن ادله گوناگون دانسته و افزوده است: او در موارد فراوانی از شیوه پرسش و پاسخ استفاده میکند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص13</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==انتقاد محقق== | ==انتقاد محقق== | ||
* [[مازن مبارک]]، 3 انتقاد روششناختی بر نویسنده وارد کرده و مقدمه کتاب حاضر را مطابق با محتوای آن ندانسته و از جمله نوشته است: [[زجاجى]]، علل را به 3 بخش تعلیمی، قیاسی و جدلی تقسیم کرده که تقسیمی پسندیده و معقول است، ولی او را در پژوهش و تبیین آن ناتوان میبینیم؛ زیرا شایسته بود که دیدگاهش را در مورد هر بخش آشکار سازد و کتابش را برطبق همین تقسیم ساماندهی کند و همه علل نحوی را در آن بگنجاند<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. | * [[مازن مبارک]]، 3 انتقاد روششناختی بر نویسنده وارد کرده و مقدمه کتاب حاضر را مطابق با محتوای آن ندانسته و از جمله نوشته است: [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|زجاجى]]، علل را به 3 بخش تعلیمی، قیاسی و جدلی تقسیم کرده که تقسیمی پسندیده و معقول است، ولی او را در پژوهش و تبیین آن ناتوان میبینیم؛ زیرا شایسته بود که دیدگاهش را در مورد هر بخش آشکار سازد و کتابش را برطبق همین تقسیم ساماندهی کند و همه علل نحوی را در آن بگنجاند<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۴۲
| الإیضاح في علل النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زجاجی، عبد الرحمان بن اسحاق (نويسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ز3الف9 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الإيضاح في علل النحو، از آثار ادیب، لغتشناس و نحوی قرن چهارم هجرى قمری، ابوالقاسم عبدالرحمان بن اسحاق زجاجى نهاوندی (متوفای 337 یا 340ق)، میکوشد افزون بر بیان مسائل نحوی، چرایی و علتهای آن را نیز با روش جدل تبیین کند. پژوهشگر معاصر، مازن مبارک، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار زجاجى و بهخصوص ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده و چند نقد را نیز بر آن مطرح کرده است.
هدف و روش
- احمد راتب عرموش، با تأکید بر اهمیت زبان عربی که زبان قرآن است و اشاره به کوششهای اندیشوران در زمینه آموزش و پژوهش و ترویج آن، افزوده است: اثر حاضر از نفیسترین آثار درباره علل نحوی است[۱].
- شوقی ضیف، با تأکید بر اینکه خلیل، اولین دانشوری بود که مبحث علل نحوی را گسترش داد، افزوده است: کتاب حاضر، اثری نفیس است که به بررسی تاریخی جامعی درباره علل نحوی پرداخته و آن را بهروشنی بیان کرده و به «فلسفه علل نحوی» رسیده است که از نظر هدف از علم نحو (توانایی بر نطق صحیح) ارزشی ندارد[۲].
- مازن مبارک، روش زجاجى را جدال و عرضه کردن ادله گوناگون دانسته و افزوده است: او در موارد فراوانی از شیوه پرسش و پاسخ استفاده میکند[۳].
ساختار و محتوا
- این اثر از مقدمه و 23 باب (شامل علل و مسائل نحوی) تشکیل شده و نویسنده بعد از اتمام کتاب، ملحقاتی (11 مسئله)، به آن افزوده است.
انتقاد محقق
- مازن مبارک، 3 انتقاد روششناختی بر نویسنده وارد کرده و مقدمه کتاب حاضر را مطابق با محتوای آن ندانسته و از جمله نوشته است: زجاجى، علل را به 3 بخش تعلیمی، قیاسی و جدلی تقسیم کرده که تقسیمی پسندیده و معقول است، ولی او را در پژوهش و تبیین آن ناتوان میبینیم؛ زیرا شایسته بود که دیدگاهش را در مورد هر بخش آشکار سازد و کتابش را برطبق همین تقسیم ساماندهی کند و همه علل نحوی را در آن بگنجاند[۴].
نمونه مباحث
- ابوالقاسم زجاجی، گفته است: ««ضاربٌ»، تَعمَلُ عَمَلَ «يَضرِبُ»»[۵]؛ یعنی کلمه «ضارب» که اسم فاعل است، مانند «يضرب» عمل میکند و فاعل و مفعول میگیرد.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.