نقشبندیه

نقشبندیه
پدیدآوران	الگار، حامد (نویسنده) وفایی، داود (مترجم)
ناشر	مولی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1398
شابک	‎4ـ115ـ339ـ600ـ978
موضوع	بها‌ء‌الدین‌ نقشبند، محمد بن‌ محمد، ۷۱۸-۷۹۱ق‌. - نقد و تفسیر,نقشبندیه‌ - تا‌ریخ‌,نقشبندیه‌ - عقا‌ید,تصوف‌,عرفا‌ن‌
کد کنگره	‏BP ۲۹۳/۲/ب۹ن۷ ۱۳۹۸

نقشبندیه تألیف حامد الگار، مترجم داود وفایی، نقشبندیه طریقتی است که خواجه بهاءالدین نقشبند آن را در سدۀ هشتم هجری بنیاد نهاد و دایرۀ نفوذش به‌تدریج از آسیای میانه و خراسان تا هند و کردستان و آسیای صغیر و شبه جزیرۀ بالکان کشیده شد.

گزارش کتاب

نقشبندیه طریقتی است که خواجه بهاءالدین نقشبند آن را در سدۀ هشتم هجری بنیاد نهاد و دایرۀ نفوذش به‌تدریج از آسیای میانه و خراسان تا هند و کردستان و آسیای صغیر و شبه جزیرۀ بالکان کشیده شد. این طریقت در جهان اسلام با دو ویژگی اصلی شناخته می‌شود؛ اول تأکید بر اجرای احکام شریعت و پرهیز از پذیرش هرگونه بدعت، و دوم پافشاری بر اعتقادات مذهب اهل سنت، طوری که همواره به عنوان طریقتی سنی شناخته شده است. تمام طریقت‌های صوفیانه، موجودیت خود را به سلسله‌ای می‌دانند که بدان وابسته‌اند و اغلب سلسلۀ خود را تا امیرالمؤمنین علی(ع) امتداد می‌دهند. نقشبندیه اما سرسلسلۀ طریقت خود را ابوبکر خلیفه می‌دانند، گرچه شاخه‌ای از نقشبندیه نیز با پیوند به امام جعفر صادق(ع) در نهایت امام اول شیعیان را مرشد اصلی خود اعلام می‌کنند، اما این نظر غالب در بین نقشبندیان نیست.

«ذکر» و نحوۀ اجرای آن در بین متصوفه، بدون استثنا از موضوعات بنیادین است. اینکه ذکر باید خفی و پنهان انجام شود یا جهری و آشکار، از مطالب اساسی و اختلافی متصوفه بوده و در مواردی موجب انشقاق و انشعاب می‌شده است. بنیان‌گذاران طریقت نقشبندیه بر انجام ذکر خفی تأکید داشته‌اند اما در مراحل و مقاطع بعدی برخی از بزرگان این طریقت همچون عبدالرحمان جامی ذکر جهری را ترجیح داده‌اند.

نقشبندیه از نادر طریقت‌هایی است که بر خلاف جریانات صوفیانۀ دیگر، در صحنۀ اجتماع و سیاست نیز حضور داشته‌اند. برای نمونه خواجه عبیدالله احرار از چهره‌های مشهور نقشبندیه با حاکمیت سیاسی زمان خود ارتباط تنگاتنگی داشت؛ شیخ شامل مدت مدیدی با روس‌ها جنگید و حاکمیت غازیان را در داغستان ایجاد کرد؛ احمد سرهندی معروف به مجدد الف‌ثانی در هند به مبارزۀ مسلحانه با کفار پرداخت و نقشبندیان در ترکیۀ معاصر، به حمایت از حزب سلامت ملی به رهبری نجم‌الدین اربکان پرداختند که سال‌ها در حاکمیت سیاسی ترکیه حضور داشت و تأثیرگذار بود.

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعۀ مطالب کاملی دربارۀ طریقت نقشبندیه است که توسط حامد الگار از چهره‌های شناخته‌شدۀ عرصۀ تحقیق و پژوهش به زبان انگلیسی نوشته شده است. او برای انجام این کار سال‌ها تلاش کرده و افزون بر مراجعه به صدها منبع به زبان‌های مختلف، به برخی کشورها از جمله ایران نیز سفر کرده است. ترجمۀ این کتاب از ترکی استانبولی صورت گرفته و می‌توان آن را از جامع‌ترین منابع پژوهشی دربارۀ نقشبندیه در ایران دانست.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات