شرح جمل العلم و العمل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'علم‌الهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین'
جز (جایگزینی متن - ' :' به ':')
جز (جایگزینی متن - 'علم‌الهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR15800J1.jpg|بندانگشتی|شرح جمل العلم و العمل]]
| تصویر =NUR15800J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =شرح جمل العلم و العمل
|+ |
| عنوان‌های دیگر =جمل العلم و العمل. شرح
|-
| پدیدآوران =
! نام کتاب!! data-type='bookName'|شرح جمل العلم و العمل
[[علم‌الهدی، علی بن الحسین]] (نویسنده)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|جمل العلم و العمل. شرح
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[علم‌الهدی، علی بن الحسین]] (نويسنده)


[[جعفری، یعقوب]] (تصحيح و تعليق)
[[جعفری، یعقوب]] (تصحيح و تعليق)
|-
| زبان =عربی
|زبان  
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ج‎‏802‎‏7
|data-type='language'|عربی
| موضوع =
|-
علم الهدی، علی بن حسین، 355 - 436ق. جمل العلم و العمل - نقد و تفسیر
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏209‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ج‎‏802‎‏7
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|علم الهدی، علی بن حسین، 355 - 436ق. جمل العلم و العمل - نقد و تفسیر


کلام شیعه امامیه - قرن 5ق.
کلام شیعه امامیه - قرن 5ق.
|-
| ناشر =
|ناشر  
منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة، دار الأسوة للطباعة و النشر
|data-type='publisher'|منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة، دار الأسوة للطباعة و النشر
| مکان نشر =تهران - ایران
|-
| سال نشر = 1419 ق  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1419 هـ.ق  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE15800AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15800AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15800
| کتابخوان همراه نور =15800
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''شرح جمل العلم و العمل'''، نوشته علم‌الهدى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 436ق)، شرحى بر بخش «اعتقادات» كتاب خودش «جمل العلم و العمل» است. سيد كتابش را در پاسخ به درخواست يكى از شاگردانش شرح كرده و او نوشته است<ref>متن كتاب، ص38</ref>[[جعفری، یعقوب|يعقوب جعفرى]] مراغى كتاب را تصحيح نموده و بر آن پاورقى زده است.


'''شرح جمل العلم و العمل'''، نوشته علم‌الهدى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 436ق)، شرحى بر بخش «اعتقادات» كتاب خودش «جمل العلم و العمل» است. سيد كتابش را در پاسخ به درخواست يكى از شاگردانش شرح كرده و او نوشته است<ref>متن كتاب، ص38</ref>[[جعفری، یعقوب|يعقوب جعفرى]] مراغى كتاب را تصحيح نموده و بر آن پاورقى زده است.
لازم به توضيح است كه در كتاب دائرةالمعارف تشيع<ref>روحانى، محمدحسين، ص443</ref>درباره «جمل العلم و العمل» چنين مى‌خوانيم: «وى اين كتاب را به خواهش يكى از ياران و شاگردان خود نوشته». اين در حالى است كه «جمل العلم و العمل» به توصيه [[شيخ مفيد]] استاد [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نوشته شده است. سپس يكى از شاگردان [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] شرح اين اثر را درخواست مى‌كند و لذا توضيح مذكور درباره «شرح جمل العلم و العمل» صحيح است.
 
لازم به توضيح است كه در كتاب دائرةالمعارف تشيع<ref>روحانى، محمدحسين، ص443</ref>درباره «جمل العلم و العمل» چنين مى‌خوانيم: «وى اين كتاب را به خواهش يكى از ياران و شاگردان خود نوشته». اين در حالى است كه «جمل العلم و العمل» به توصيه [[شيخ مفيد]] استاد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نوشته شده است. سپس يكى از شاگردان [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] شرح اين اثر را درخواست مى‌كند و لذا توضيح مذكور درباره «شرح جمل العلم و العمل» صحيح است.


«جمل العلم و العمل» مشتمل بر بخش فقه نيز است كه [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]، يكى ديگر از شاگردان شريف مرتضى، نيز بخش احكام فقهى كتاب را شرح كرده كه آن نيز با همين عنوان «شرح جمل العلم و العمل» به همت [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] در اسفند 1352 در مشهد به چاپ رسيده است.
«جمل العلم و العمل» مشتمل بر بخش فقه نيز است كه [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]، يكى ديگر از شاگردان شريف مرتضى، نيز بخش احكام فقهى كتاب را شرح كرده كه آن نيز با همين عنوان «شرح جمل العلم و العمل» به همت [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] در اسفند 1352 در مشهد به چاپ رسيده است.


جمل به معناى ريسمان كلفت و طناب ستبر كشتى است و بنابراين، عنوان كتاب به معناى ريسمان سخت و ستبر علم و عمل است. از قرن سوم تا پنجم، كتاب‌هايى نوشته شده كه در عنوان آنها واژه «جمل» به كار رفته است؛ از جمله: «الجمل في الإمامة»، نوشته اسماعيل بن على بن اسحاق بن ابى‌سهل بن نوبخت؛ «جمل الفرائض»، نوشته [[شيخ مفيد]] و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]»، نوشته [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. در كتاب‌هاى جمل، اصلى‌ترين و اساسى‌ترين مطالب را مى‌آوردند و از ذكر فروع خوددارى مى‌كردند<ref>طالقانى، سيد على، ص757</ref>
جمل به معناى ريسمان كلفت و طناب ستبر كشتى است و بنابراین، عنوان كتاب به معناى ريسمان سخت و ستبر علم و عمل است. از قرن سوم تا پنجم، كتاب‌هايى نوشته شده كه در عنوان آنها واژه «جمل» به كار رفته است؛ از جمله: «الجمل في الإمامة»، نوشته اسماعيل بن على بن اسحاق بن ابى‌سهل بن نوبخت؛ «جمل الفرائض»، نوشته [[شيخ مفيد]] و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]»، نوشته [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. در كتاب‌هاى جمل، اصلى‌ترين و اساسى‌ترين مطالب را مى‌آوردند و از ذكر فروع خوددارى می‌كردند<ref>طالقانى، سيد على، ص757</ref>


كتاب «جمل العلم و العمل» يكى از مهم‌ترين آثارى است كه [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در علم كلام و فقه نوشته است. اين اثر بااينكه از حجم كمى برخوردار است، اما علما از زمان [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] تا زمان ما آن را پذيرفته‌اند. قاضى عبدالجبار امام معتزله درباره اين اثر چنين گفته است: اگر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] تنها اين اثر مختصر را داشت بر تمام مصنفين برترى داشت<ref>ر.ك: مقدمه مصحح، ص23</ref>اين كتاب را تعدادى از علما شرح كرده‌اند:
كتاب «جمل العلم و العمل» يكى از مهم‌ترين آثارى است كه [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در علم كلام و فقه نوشته است. اين اثر بااينكه از حجم كمى برخوردار است، اما علما از زمان [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] تا زمان ما آن را پذيرفته‌اند. قاضى عبدالجبار امام معتزله درباره اين اثر چنين گفته است: اگر [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] تنها اين اثر مختصر را داشت بر تمام مصنفين برترى داشت<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص23</ref>اين كتاب را تعدادى از علما شرح كرده‌اند:


#[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]: قسمت عقائد، معروف به «تمهيد الأصول في الكلام؛
#[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]: قسمت عقائد، معروف به «تمهيد الأصول في الكلام؛
#قاضى [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]: قسمت احكام كتاب؛
#قاضى [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]: قسمت احكام كتاب؛
#شيخ [[کراجکی، محمد بن علی|ابوالفتح كراجكى]]: قسمت عقائد كتاب؛
#شيخ [[کراجکی، محمد بن علی|ابوالفتح كراجكى]]: قسمت عقائد كتاب؛
#شرح خود [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]: كتاب حاضر<ref>ر.ك: مقدمه مصحح، ص24-23</ref>
#شرح خود [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]: كتاب حاضر<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص24-23</ref>


از متن كتاب مشخص مى‌شود كه سيد اين شرح را در اواخر عمرش املا نموده؛ چراكه در جاهاى مختلفى از كتاب به آثار ديگرى چون الذخيرة، المخلص، الأمالي، الشافي، الصرفة، [[المقنع]]، المسائل الموصليات و تنزيه الأنبياء ارجاع داده است<ref>ر.ك: همان، ص26</ref>
از متن كتاب مشخص مى‌شود كه سيد اين شرح را در اواخر عمرش املا نموده؛ چراكه در جاهاى مختلفى از كتاب به آثار ديگرى چون الذخيرة، المخلص، الأمالي، الشافي، الصرفة، [[المقنع]]، المسائل الموصليات و تنزيه الأنبياء ارجاع داده است<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>


[[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در اين كتاب آنچه را كه اعتقاد به آن ضرورى است (ما يجب الاعتقاد به) گرد آورده و در بخش اعتقادات، دلايل هر عقيده را ذكر كرده است. احتمالاً به اين دليل كه اعتقادات تقليدى نيستند و مكلف بايد آنها را از روى دليل و برهان، نه از روى تقليد، بپذيرد. اين بخش نخست از شش قسمت تشكيل شده است: توحيد، عدل، نبوت، امامت، معاد، آجال و ارزاق و اسعار. اما، تمام نسخه‌هاى چاپى كتاب، بخش معاد ندارند و برخى از نسخه‌هاى چاپى نيز علاوه بر اين، فاقد بخش آجال و ارزاق و اسعارند<ref>طالقانى، سيد على، ص757</ref>
[[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] در اين كتاب آنچه را كه اعتقاد به آن ضرورى است (ما يجب الاعتقاد به) گرد آورده و در بخش اعتقادات، دلايل هر عقيده را ذكر كرده است. احتمالاً به اين دليل كه اعتقادات تقليدى نيستند و مكلف بايد آنها را از روى دليل و برهان، نه از روى تقليد، بپذيرد. اين بخش نخست از شش قسمت تشكيل شده است: توحيد، عدل، نبوت، امامت، معاد، آجال و ارزاق و اسعار. اما، تمام نسخه‌هاى چاپى كتاب، بخش معاد ندارند و برخى از نسخه‌هاى چاپى نيز علاوه بر اين، فاقد بخش آجال و ارزاق و اسعارند<ref>طالقانى، سيد على، ص757</ref>


محقق اثر در مقدمه‌اش، پس از معرفى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و اساتيد و شاگردان و آثار او، به كتاب مورد بحث پرداخته و شيوه تحقيقى خود را تبيين كرده است<ref>ر.ك: مقدمه مصحح، ص27-5</ref>وى سه نسخه مورد استفاده خود را معرفى كرده و چنين نوشته كه در پاورقى موارد اختلاف نسخه‌ها را - مگر در مواردى كه غلطى روشن و قطعى بوده است - ذكر كرده‌ايم. وى تذكر داده كه در تعليقه‌ها رعايت اختصار شده و محقق، در مسائل مهم به كتب كلامى شيعه، معتزله و اشاعره و... به حسب اقتضاى مطلب ارجاع داده شده است. در ابتداى هر مسئله براى فهم بهتر خواننده، عنوانى ذكر شده است<ref>ر.ك: همان، ص28-27</ref>
محقق اثر در مقدمه‌اش، پس از معرفى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و اساتيد و شاگردان و آثار او، به كتاب مورد بحث پرداخته و شيوه تحقيقى خود را تبيين كرده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص27-5</ref>وى سه نسخه مورد استفاده خود را معرفى كرده و چنين نوشته كه در پاورقى موارد اختلاف نسخه‌ها را - مگر در مواردى كه غلطى روشن و قطعى بوده است - ذكر كرده‌ايم. وى تذكر داده كه در تعليقه‌ها رعايت اختصار شده و محقق، در مسائل مهم به كتب كلامى شيعه، معتزله و اشاعره و... به حسب اقتضاى مطلب ارجاع داده شده است. در ابتداى هر مسئله براى فهم بهتر خواننده، عنوانى ذكر شده است<ref>ر.ک: همان، ص28-27</ref>


در انتهاى اثر، فهارس مصطلحات كلامى، اشخاص، كتب، فرق و طوائف، مكان‌ها و شهرها و فهرست موضوعات ذكر شده است.
در انتهاى اثر، فهارس مصطلحات كلامى، اشخاص، كتب، فرق و طوائف، مكان‌ها و شهرها و فهرست موضوعات ذكر شده است.


==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references/>
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


خط ۷۱: خط ۵۹:
#روحانى، محمدحسين، دائرةالمعارف تشيع، جلد پنجم، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادى و ديگران، تهران، نشر شهيد سعيد محبى، چاپ اول، 1375.
#روحانى، محمدحسين، دائرةالمعارف تشيع، جلد پنجم، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادى و ديگران، تهران، نشر شهيد سعيد محبى، چاپ اول، 1375.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[شرح جمل العلم و العمل (ابن براج)]]