۱۴۶٬۶۲۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین'
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[علمالهدی، علی بن الحسین]] ( | [[علمالهدی، علی بن الحسین]] (نویسنده) | ||
[[حسینی اشکوری، احمد]] (مصحح) | [[حسینی اشکوری، احمد]] (مصحح) | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| سال نشر = 1387 ق | | سال نشر = 1387 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00106AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00106 | |||
| کتابخوان همراه نور =00106 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''جمل العلم و العمل'''، تألیف [[علمالهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن | '''جمل العلم و العمل'''، تألیف [[علمالهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن حسین موسوى بغدادى]]، معروف به [[علمالهدی، علی بن الحسین|شريف مرتضى، علم الهدى]] (م 436 ق) است. | ||
كتاب جمل العقائد، از مشهورترين تأليفات فقهى و كلامى [[ | كتاب جمل العقائد، از مشهورترين تأليفات فقهى و كلامى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] مىباشد. اين كتاب با همۀ اختصار و ايجازش در بر دارندۀ مهمترين مسائل فقهى است و از منابعى است كه ما را با علم كلام و فقه در عصر مؤلف آشنا مىسازد. | ||
اين كتاب از زمان تأليفش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م460ق) از شاگردان ممتاز وى قسمت كلامى آن را در كتابى به نام «تمهيد الأصول» شرح زده است و [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|عبدالعزيز بن برّاج]] (م481ق) از ديگر شاگردان مبرز او در كتابى به نام «شرح الجمل» قسمت فقهى آن را شرح زده است. | اين كتاب از زمان تأليفش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م460ق) از شاگردان ممتاز وى قسمت كلامى آن را در كتابى به نام «تمهيد الأصول» شرح زده است و [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|عبدالعزيز بن برّاج]] (م481ق) از ديگر شاگردان مبرز او در كتابى به نام «شرح الجمل» قسمت فقهى آن را شرح زده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب جمل العلم و العمل؛ شامل دو قسمت اعتقاديات (كلام) و قسمت عبادات فقه است. | كتاب جمل العلم و العمل؛ شامل دو قسمت اعتقاديات (كلام) و قسمت عبادات فقه است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
و در قسمت عبادات؛ ابواب طهارت، صلاة، صوم، اعتكاف، حج و زكات آورده شده است. | و در قسمت عبادات؛ ابواب طهارت، صلاة، صوم، اعتكاف، حج و زكات آورده شده است. | ||
باب طهارت؛ شامل احكام آبها، | باب طهارت؛ شامل احكام آبها، کیفیت استنجاء، وضوء و غسل و تيمم مىباشد. | ||
از نكات قابل ذكر اين كه در كتاب صلاة، مباحث اوقات نماز و مكان و لباس نمازگزار ذكر نشده است، همچنين مبحث خمس در ضمن كتاب زكاة بيان نشده است. | از نكات قابل ذكر اين كه در كتاب صلاة، مباحث اوقات نماز و مكان و لباس نمازگزار ذكر نشده است، همچنين مبحث خمس در ضمن كتاب زكاة بيان نشده است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
در كتاب جمل العلم و العمل، بر خلاف ديگر تأليفات علمالهدى، نظير «الإنتصار» و «[[مسائل الناصريات]]»، از طرح نظريات و اقوال ساير مذاهب اسلامى خوددارى شده و از فقه مقارن در آن اثرى ديده نمىشود. اين كتاب بيشتر شبيه به رسالههاى عمليۀ متداول است و از استدلات فقهى در آن كمتر اثرى ديده مىشود. | در كتاب جمل العلم و العمل، بر خلاف ديگر تأليفات علمالهدى، نظير «الإنتصار» و «[[مسائل الناصريات]]»، از طرح نظريات و اقوال ساير مذاهب اسلامى خوددارى شده و از فقه مقارن در آن اثرى ديده نمىشود. اين كتاب بيشتر شبيه به رسالههاى عمليۀ متداول است و از استدلات فقهى در آن كمتر اثرى ديده مىشود. | ||
به دليل اختصار كتاب، فقط قسمت عبادات فقه مورد بحث قرار داده شده و همان طور كه در كتاب «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]»، تأليف [[ | به دليل اختصار كتاب، فقط قسمت عبادات فقه مورد بحث قرار داده شده و همان طور كه در كتاب «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]»، تأليف [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] (م448ق) از شاگردان مؤلف آمده است، به دليل اختصارش قسمت معاملات كه شامل عقود و احكام است، را در بر ندارد. | ||
مباحث كلامى كتاب، خلاصهاى از كتابهاى «[[الذخيرة في علم الكلام]]» و «الملخص في أصولالدين» است و مباحث فقهى آن نيز خلاصهاى از كتاب «المصباح» وى مىباشد. | مباحث كلامى كتاب، خلاصهاى از كتابهاى «[[الذخيرة في علم الكلام]]» و «الملخص في أصولالدين» است و مباحث فقهى آن نيز خلاصهاى از كتاب «المصباح» وى مىباشد. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
در اين كتاب از استناد به قواعد اصولى و آيات قرآن كريم و اخبار متواتر يا اخبار محفوف به قرائن علمى مطلبى ديده نمىشود. همچنين از ادلۀ عمل نكردن به خبر واحد و اجماعات متعارف مؤلف نشانى ديده نمىشود. | در اين كتاب از استناد به قواعد اصولى و آيات قرآن كريم و اخبار متواتر يا اخبار محفوف به قرائن علمى مطلبى ديده نمىشود. همچنين از ادلۀ عمل نكردن به خبر واحد و اجماعات متعارف مؤلف نشانى ديده نمىشود. | ||
از مهمترين ويژگىهاى اين كتاب اين كه به طرح استدلالى مباحث فقهى نپرداخته است، بلكه كتاب فتوايى [[ | از مهمترين ويژگىهاى اين كتاب اين كه به طرح استدلالى مباحث فقهى نپرداخته است، بلكه كتاب فتوايى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است. | ||
اين كتاب، بيشتر شبيه به رسالههاى عمليۀ متداول در زمان ما است، با اين حال گاهى مؤلف به نظريات فقها و بزرگان و همين طور روايات به صورت مبهم و بدون ذكر سند متعرض شده است كه به چند نمونه اشاره مىشود. | اين كتاب، بيشتر شبيه به رسالههاى عمليۀ متداول در زمان ما است، با اين حال گاهى مؤلف به نظريات فقها و بزرگان و همين طور روايات به صورت مبهم و بدون ذكر سند متعرض شده است كه به چند نمونه اشاره مىشود. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
در باب نماز جماعت وى اذان و اقامه را براى مردان شرط دانسته و آن را واجب مىداند؛ در حالى كه فقهاى بعد از او اذان و اقامه را به صورت مستحب مؤكد پذيرفتهاند. | در باب نماز جماعت وى اذان و اقامه را براى مردان شرط دانسته و آن را واجب مىداند؛ در حالى كه فقهاى بعد از او اذان و اقامه را به صورت مستحب مؤكد پذيرفتهاند. | ||
از ديگر نظريات مؤلف اين كه نماز جمعه و نماز عيدين را با حضور امام عادل و اجتماع شرائط واجب مىداند، كه اين نشان از توجه مؤلف به اين عبادت سياسى و اجتماعى دارد؛ در حالى كه بعضى از شاگردان او نظير [[ | از ديگر نظريات مؤلف اين كه نماز جمعه و نماز عيدين را با حضور امام عادل و اجتماع شرائط واجب مىداند، كه اين نشان از توجه مؤلف به اين عبادت سياسى و اجتماعى دارد؛ در حالى كه بعضى از شاگردان او نظير [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] در كتاب [[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]] نماز جمعه و نماز عيدين را در زمان غيبت امام معصوم(ع) حرام مىدانند. | ||
در باب مبطلات روزه نيز مؤلف دروغ بستن به خدا و رسول او و ائمۀ معصومين(ع) و فرو بردن سر در آب و تعمد قىء را مبطل روزه نمىداند، بلكه به عنوان نقص در روزه ذكر نمودهاند. | در باب مبطلات روزه نيز مؤلف دروغ بستن به خدا و رسول او و ائمۀ معصومين(ع) و فرو بردن سر در آب و تعمد قىء را مبطل روزه نمىداند، بلكه به عنوان نقص در روزه ذكر نمودهاند. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
از تاريخ تأليف كتاب اطلاع دقيقى در تراجم وجود ندارد؛ امّا با توجه به عبارتى كه در خطبۀ كتاب بيان شده: | از تاريخ تأليف كتاب اطلاع دقيقى در تراجم وجود ندارد؛ امّا با توجه به عبارتى كه در خطبۀ كتاب بيان شده: | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۵: | ||
و از طرفى اين كتاب پس از كتابهاى ديگر مؤلف بنامهاى «[[الذخيرة في علم الكلام]]» و «الملخص في أصولالدين» و «المصباح» تأليف شده است. | و از طرفى اين كتاب پس از كتابهاى ديگر مؤلف بنامهاى «[[الذخيرة في علم الكلام]]» و «الملخص في أصولالدين» و «المصباح» تأليف شده است. | ||
كتاب موجود در سال 1387ق به وسيلۀ مطبعة الآداب در نجف اشرف چاپ شده است و محقق و مصحح آن [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد | كتاب موجود در سال 1387ق به وسيلۀ مطبعة الآداب در نجف اشرف چاپ شده است و محقق و مصحح آن [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسینى]] مىباشد. | ||
==نسخهها== | ==نسخهها== | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۳: | ||
#نسخۀ خطى كتابخانۀ آیتالله حكيم در نجف اشرف، به خط اسماعيل بن عبدالله با شمارۀ 401. | #نسخۀ خطى كتابخانۀ آیتالله حكيم در نجف اشرف، به خط اسماعيل بن عبدالله با شمارۀ 401. | ||
#:اين نسخه در ضمن مجموعهاى است كه شامل كتابهاى «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]»، «الجمل»، «الوسيلة»، «الإشارة»، «نزهة الناظر»، «جواهر الفقه» و «الهداية» مىباشد. | #:اين نسخه در ضمن مجموعهاى است كه شامل كتابهاى «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]»، «الجمل»، «الوسيلة»، «الإشارة»، «نزهة الناظر»، «جواهر الفقه» و «الهداية» مىباشد. | ||
#نسخۀ خطى ديگرى از كتابخانۀ آیتالله حكيم در مجموعۀ كتابهاى [[ | #نسخۀ خطى ديگرى از كتابخانۀ آیتالله حكيم در مجموعۀ كتابهاى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] كه به وسيلۀ شيخ [[سماوی، محمد|محمد سماوى]] در سال 1335 نوشته شده است. | ||
#نسخۀ كتابخانۀ [[آقا بزرگ تهرانى]] [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] در نجف اشرف كه در ضمن مجموعۀ مؤلفات [[ | #نسخۀ كتابخانۀ [[آقا بزرگ تهرانى]] [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] در نجف اشرف كه در ضمن مجموعۀ مؤلفات [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است و [[آقا بزرگ تهرانى]] به آن اشاره نموده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۷: | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||