الياقوت في علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابراهیم بن نوبخت]] (نویسنده)

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01173AUTOMATIONCODE

'''''الياقوت في علم الكلام'''''، تألیف [[ابراهیم بن نوبخت]]، يكى از قديمى‌ترين و مشهورترين كتب كلامى شيعه، به حساب مى‌آيد. [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] در كتاب [[أنوار الملكوت في شرح الياقوت|انوار الملكوت]] در توصيف اين كتاب مى‌گويد: «و قد صنف شيخنا الاقدم و امامنا الاعظم، [[ابراهیم بن نوبخت|ابواسحق ابراهیم بن نوبخت]] قدس‌الله‌روحه‌الزكيه و نفسه العلمية مختصرا سماه الياقوت، قد احتوى من المسائل على اشرفها و اعلاها و من المباحث على اجلها و اسناها الا انه صغير الحجم كثير العلم مستصعب على الفهم في غاية الايجاز و الاختصار بحيث يعجز عن تفهمه اكثر النظار». اين كتاب از جهات مختلفى مورد توجه متكلمين قرار گرفته است و از آنجا كه مؤلف آن در نيمۀ اول قرن چهارم مى‌زيسته، از حيث قدمت نيز داراى ارزش فراوانى است. از اين رو علماى متعددى؛ مانند ابن ابى‌الحديد، [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و سيد‌ ‎عميدالدين اعرجى به شرح اين كتاب پرداخته‌اند. علامه اقبال آشتيانى قائل است اين كتاب در سال 340ق تألیف شده است.

==گزارش محتوا==

#مباحث مربوط به نظر و آنچه متعلق به نظر مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=27&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص27]</ref>.

#مباحث مربوط به جوهر و عرض و احكام آنها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=30&viewType=html ر.ک: همان، ص30]</ref>.

#مباحث مربوط به حدوث عالم و ابدى نبودن آن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=35&viewType=html ر.ک: همان، ص35]</ref>.

#مباحث مربوط به توحيد، مانند: اثبات صانع، اثبات توحيد، احكام صفات خداوند و اثبات ابتهاج حضرت حق به ذات خويش<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=38&viewType=html ر.ک: همان، ص38]</ref>.

#مباحث مربوط به عدل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=45&viewType=html ر.ک: همان، ص45]</ref> مانند: افعال قلوب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=51&viewType=html ر.ک: همان، ص51]</ref>، تكاليف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=54&viewType=html ر.ک: همان، ص54]</ref>، جواب از شبهات مخالفين عدل.

#مباحث مربوط به معاد مانند: وعد و وعيد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=63&viewType=html ر.ک: همان، ص63]</ref> و جواب از شبهات مخالفين آن.

#مباحث مربوط به نبوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=67&viewType=html ر.ک: همان، ص67]</ref>، مانند: جواب به شبهات مخالفين نبوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=78&viewType=html ر.ک: همان، ص78]</ref>، اثبات عصمت انبياء و جواب به شبهات مخالفين آن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>.

#مباحث مربوط به امامت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=75&viewType=html ر.ک: همان، ص75]</ref>، مانند: اثبات وجوب امامت و عصمت امام، اثبات امامت بلافصل حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بعد از پيامبر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=80&viewType=html ر.ک: همان، ص80]</ref>، نص بر امامت حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، اثبات امامت ائمه حادى عشر بعد از [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] <ref>[https://noorlib.ir/book/view/1173/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%AA-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=87&viewType=html ر.ک: همان، ص87]</ref>و رد شبهات مخالفين مطالب فوق.

#نامنظم بودن مطالب كتاب: ظاهرا مؤلف كتاب را نوشته و پاکنويس ننموده است به همين دليل مطالبى كه در ابتدا از قلمش افتاده در بين مباحث بعدى اضافه شده است؛ مثلاًبخشى از مباحث توحيد را با عنوان «نكت من التوحيد اغفلناها في بابها...» آورده است. همچنين مباحثى از وعد و وعيد را با عنوان «القول في الاعادة و احكامها» در صفحۀ 71 بعد از مباحث نبوت آورده است، اگر چه اصل مبحث با عنوان القول في مسائل الوعد و الوعيد در صفحۀ 63 بيان شده است.

يكى از دليل‌هایش تصريح تورات و انجيل بر امامت [[امام على(ع)|حضرت امير]](ع) است: و لأن التوراة و الانجيل مصرحان بامامته في مواضع نقلها اصحابنا كثيرة.

[[إشراق اللاهوت في شرح كتاب الياقوت]]

 

[[إشراق اللاهوت في نقد شرح الياقوت]]