۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'تحقيق ما للهند' به 'تحقيق ماللهند'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تحقيق ما للهند' به 'تحقيق ماللهند') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| شابک =978-964-8700-38-1 | | شابک =978-964-8700-38-1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11406 | ||
| کتابخوان همراه نور =11406 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| جامع التواریخ (ابهامزدایی)}} | |||
'''جامع التواريخ (تاريخ بنىاسرائيل)'''، نوشته [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]]، تصحيح و تحشيه [[روشن، محمد|محمد روشن]]، كتابى تاريخى به زبان فارسی است كه احوال و حكايتهاى همه اهل اقليمهاى جهان و طبقات اصناف بنىآدم، را دربردارد. | '''جامع التواريخ (تاريخ بنىاسرائيل)'''، نوشته [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]]، تصحيح و تحشيه [[روشن، محمد|محمد روشن]]، كتابى تاريخى به زبان فارسی است كه احوال و حكايتهاى همه اهل اقليمهاى جهان و طبقات اصناف بنىآدم، را دربردارد. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
اين بخش از تاريخ عالم كه تاريخ بنىاسرائيل را در بردارد، به يارى و همكارى يكى از «اَحبار» نوشته شده است. بر پايه گفته نویسنده و شرط او در آغاز كتاب، «جميع تواريخِ سالفه و ازمنه اقوام ماضيه» با توجه «به زعم هر طايفه» نوشته میشود تا كتابش به جامع التّواريخ بدل شود. تاريخ بنیاسرائیل، به گفته او، نصّ تورات و وحى مُنزَل است. | اين بخش از تاريخ عالم كه تاريخ بنىاسرائيل را در بردارد، به يارى و همكارى يكى از «اَحبار» نوشته شده است. بر پايه گفته نویسنده و شرط او در آغاز كتاب، «جميع تواريخِ سالفه و ازمنه اقوام ماضيه» با توجه «به زعم هر طايفه» نوشته میشود تا كتابش به جامع التّواريخ بدل شود. تاريخ بنیاسرائیل، به گفته او، نصّ تورات و وحى مُنزَل است. | ||
او در چند جا از كتاب خود، مورّخ را موظف میداند كه تاريخ هر قومى را بر پايه باورها و پندارهاى آنان بنويسد و | او در چند جا از كتاب خود، مورّخ را موظف میداند كه تاريخ هر قومى را بر پايه باورها و پندارهاى آنان بنويسد و ديدگاههاى خود در بر آن نيفزايد و حق و باطل را بر پايه ادعاهاى همانان نقل كند تا تاوان «زيادت و نقصان و حق و باطل آن سخنان بر ايشان باشد نه بر مورّخ. خود او در نقل روايتهاى تاريخى، اين تكليف را ادا میكند. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۸: | ||
#دوره اسكندر. | #دوره اسكندر. | ||
درازاى اين دورهها را 3448 سال ميدانند. اين زمان بر پايه روايتهاى اساطيرى، با مرگ عزرا ezra؛ يعنى چهل سال پس از ساخت دومين هيكل، همزمان است و خود به پنج مقطع بخش میشود: از آدم تا نوح (1056 سال)؛ از نوح تا | درازاى اين دورهها را 3448 سال ميدانند. اين زمان بر پايه روايتهاى اساطيرى، با مرگ عزرا ezra؛ يعنى چهل سال پس از ساخت دومين هيكل، همزمان است و خود به پنج مقطع بخش میشود: از آدم تا نوح (1056 سال)؛ از نوح تا ابراهیم؛ از ابراهیم تا موسى؛ از موسى تا داود؛ از داود تا عزرا. | ||
بنابراین، نویسنده نيز نوشته خود را به پنج فصل تقسيم میكند و براى توصيف رويدادهاى پس از اسكندر، فصل كوتاهى (ششُمى) بر آنها میافزاید و به شرح تاريخ بنیاسرائیل میپردازد. اسرائيليان، رهبران بزرگى داشتهاند كه او آدم، نوح، | بنابراین، نویسنده نيز نوشته خود را به پنج فصل تقسيم میكند و براى توصيف رويدادهاى پس از اسكندر، فصل كوتاهى (ششُمى) بر آنها میافزاید و به شرح تاريخ بنیاسرائیل میپردازد. اسرائيليان، رهبران بزرگى داشتهاند كه او آدم، نوح، ابراهیم، يوسف، موسى، داود و اسكندر كبير را از آنان میشمرد. آنان پيامبران و پادشاهان بزرگى بودند كه بر كمال تاريخى اين قوم بسيار تأثير گذاردند. | ||
اسكندر مقدونى در ميان آنان از جايگاه خوبى برخوردار است كه درآمدنش به اين جرگه نه تنها به معناى پيدايى رويدادى بزرگ در روايات كه در تطور تاريخى اسرائيل به شمار میرود. البته نویسنده از اين رهبران بزرگ بنیاسرائیل، تنها موسى(ع) را الگويى ستودنى و دسترسناپذير میداند كه به دليل برخورداریاش از پذيرش فراگير و پيوسته، بر همه پيامبران پيش و پس از خود برترى دارد. | اسكندر مقدونى در ميان آنان از جايگاه خوبى برخوردار است كه درآمدنش به اين جرگه نه تنها به معناى پيدايى رويدادى بزرگ در روايات كه در تطور تاريخى اسرائيل به شمار میرود. البته نویسنده از اين رهبران بزرگ بنیاسرائیل، تنها موسى(ع) را الگويى ستودنى و دسترسناپذير میداند كه به دليل برخورداریاش از پذيرش فراگير و پيوسته، بر همه پيامبران پيش و پس از خود برترى دارد. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۶: | ||
وى چند بار اين دعوى را بازمیگوید و آشكار میسازد كه بدين باور پايبند است. ديگر شخصيتهاى تاريخ بنیاسرائیل حتى هارون و عزرا در سنجش با موسى رنگ میبازند. نویسنده بر اين است كه روح پيشگويانه در بنیاسرائیل پس از موسى از ميان میرود. رشيدالدين هنگام سخن گفتن از زندگى و رفتار موسى(ع) از چارچوب تاریخنويسی بيرون میرود و درونیترین باورهايش را در قالب واژگان میریزد و وابستگى ژرف خود را به باورهاى دوران جوانیاش دوباره آشكار میكند. | وى چند بار اين دعوى را بازمیگوید و آشكار میسازد كه بدين باور پايبند است. ديگر شخصيتهاى تاريخ بنیاسرائیل حتى هارون و عزرا در سنجش با موسى رنگ میبازند. نویسنده بر اين است كه روح پيشگويانه در بنیاسرائیل پس از موسى از ميان میرود. رشيدالدين هنگام سخن گفتن از زندگى و رفتار موسى(ع) از چارچوب تاریخنويسی بيرون میرود و درونیترین باورهايش را در قالب واژگان میریزد و وابستگى ژرف خود را به باورهاى دوران جوانیاش دوباره آشكار میكند. | ||
وى در فصل نخست از تاريخش، با پرداختن به شخصيت پيامبران و گفتارشان، آنان را منبعى تاريخى مىخواند؛ زيرا بر اين است كه خداوند آنان را از گذشته و آينده آگاه ساخت. وى به چيستى «معجزه» مىپردازد و اين موضوع را با آوردن مثالهاى فراوان و با ريزبينى بسيار، از ديگر رويدادهاى طبيعى جدا مىكند. رويدادهاى روزگار خضر، پيامبر هارونى و چندى و چگونى معجزههاى وى، نام و ویژگیهاى پادشاهان بنیاسرائیل، معجزههاى يوشع نبى و كارهاى غريب او، داستان يونس بن متى(ع) و ارمياى نبى و اردشير در اين پاره از تاريخ بزرگ رشيدى گزارش میشوند. وى در بخش پايانى اين كتاب، | وى در فصل نخست از تاريخش، با پرداختن به شخصيت پيامبران و گفتارشان، آنان را منبعى تاريخى مىخواند؛ زيرا بر اين است كه خداوند آنان را از گذشته و آينده آگاه ساخت. وى به چيستى «معجزه» مىپردازد و اين موضوع را با آوردن مثالهاى فراوان و با ريزبينى بسيار، از ديگر رويدادهاى طبيعى جدا مىكند. رويدادهاى روزگار خضر، پيامبر هارونى و چندى و چگونى معجزههاى وى، نام و ویژگیهاى پادشاهان بنیاسرائیل، معجزههاى يوشع نبى و كارهاى غريب او، داستان يونس بن متى(ع) و ارمياى نبى و اردشير در اين پاره از تاريخ بزرگ رشيدى گزارش میشوند. وى در بخش پايانى اين كتاب، سياههاى از نامهاى پادشاهان روم نيز عرضه میكند. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
به گمان، نویسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفتههاى راويان و كتاب [[تحقيق | به گمان، نویسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفتههاى راويان و كتاب [[تحقيق ماللهند]] [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بيرونى]] و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنىاسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشناییاش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود. وى تاريخهاى گوناگون بنیاسرائیل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفتگو در اینباره پرداخت و افزون بر اينها، کتابها و تاريخهاى پراكنده را در اینباره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگرچه نویسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنیاسرائیل از همكارى و همكاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمیگوید، اكنون بر پايه منظومه شمسالدين كاشانى، بر پژوهشگران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامعالتواريخ، شصت تن را به ياورى و همكارى گرد آورد. | ||
ترتيب بخشهاى پنجگانه جامعالتواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنىاسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخههاى گوناگون اين كتاب، در اینباره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخهشناختى اين اثر و ویژگیهاى نسخه تاريخ بنیاسرائیل از جامعالتواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شدهاند، تا اندازهاى راه پژوهش را در اين زمينه هموار میكند. همچنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنیاسرائیل را در سراسر كتاب رشيدى روشن میسازد و آگاهیهای شايستهاى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانیان يهودى و شيوه تاریخنگاریاش در اين بخش از جامعالتواريخ عرضه میكند و با يادآورى ديدگاه نویسنده درباره دورهبندى رويدادهاى تاريخى، به بازگويى چكيدهاى از درونمايه كتاب وى میپردازد. | ترتيب بخشهاى پنجگانه جامعالتواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنىاسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخههاى گوناگون اين كتاب، در اینباره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخهشناختى اين اثر و ویژگیهاى نسخه تاريخ بنیاسرائیل از جامعالتواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شدهاند، تا اندازهاى راه پژوهش را در اين زمينه هموار میكند. همچنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنیاسرائیل را در سراسر كتاب رشيدى روشن میسازد و آگاهیهای شايستهاى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانیان يهودى و شيوه تاریخنگاریاش در اين بخش از جامعالتواريخ عرضه میكند و با يادآورى ديدگاه نویسنده درباره دورهبندى رويدادهاى تاريخى، به بازگويى چكيدهاى از درونمايه كتاب وى میپردازد. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۴: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[تاریخ بناكتی: روضة اولى الالباب في معرفة التواريخ و الانساب]] | [[تاریخ بناكتی: روضة اولى الالباب في معرفة التواريخ و الانساب]] | ||
| خط ۷۸: | خط ۸۲: | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||