۱۴۶٬۷۳۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' /' به ' /'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' /' به ' /') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = /ش۹م۳ 198 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
بخش دوم کتاب برگرفتهشده از «[[المبسوط (سرخسی)|المبسوط]]» [[سرخسی، محمد بن احمد|سرخسی]] است. از عنوان آن چنین برمیآید که «مخارج الحيل»، کتاب مستقلی نیست، بلکه بخشی از آثار ششگانه فقهی و مشهور [[شیبانی، محمد بن حسن|شیبانی]] است که با عنوان «كُتب ظاهر الرواية» شناخته شده و اصلالاصول مذهب [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] خوانده میشود. محمد بن محمد حنفی مشهور به «الحاكم الشهيد» این کُتب را در «الكافي» خود گرد آورده، سپس سرخسی الكافي را در کتابی با عنوان «المبسوط» شرحنمودهاست<ref>ر.ک: المغربي، عبدالقادر، ص181-180</ref>. [[سرخسی، محمد بن احمد|سرخسی]] خود نیز در مقدمهاش درباره انتساب کتاب به شیبانی بحث میکند. در روایت او انواع چارهجوییها دربابهای اجاره، وکالت، صلح، مسائل متفرقه، ایمان، بیع و شرا و استخلاف توضیح داده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص142-92</ref>. | بخش دوم کتاب برگرفتهشده از «[[المبسوط (سرخسی)|المبسوط]]» [[سرخسی، محمد بن احمد|سرخسی]] است. از عنوان آن چنین برمیآید که «مخارج الحيل»، کتاب مستقلی نیست، بلکه بخشی از آثار ششگانه فقهی و مشهور [[شیبانی، محمد بن حسن|شیبانی]] است که با عنوان «كُتب ظاهر الرواية» شناخته شده و اصلالاصول مذهب [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] خوانده میشود. محمد بن محمد حنفی مشهور به «الحاكم الشهيد» این کُتب را در «الكافي» خود گرد آورده، سپس سرخسی الكافي را در کتابی با عنوان «المبسوط» شرحنمودهاست<ref>ر.ک: المغربي، عبدالقادر، ص181-180</ref>. [[سرخسی، محمد بن احمد|سرخسی]] خود نیز در مقدمهاش درباره انتساب کتاب به شیبانی بحث میکند. در روایت او انواع چارهجوییها دربابهای اجاره، وکالت، صلح، مسائل متفرقه، ایمان، بیع و شرا و استخلاف توضیح داده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص142-92</ref>. | ||
حیله در معنای عام، «چارهجویی» است و گاهی از راه حل مسائل دشوارِ دینی و شرعی به حیله تعبیر شده است. بسیاری از حنفیان حیل را بهگونهای مثبت، یعنی «چارهجویی برای رهایی از تنگناهای شرعی» یا «روشهای رهایی از حرام و دستیابی به حلال» تعریف کردهاند. سرخسی سخن شیبانی را در اینباره چنین نقل میکند: «حیلهای که هدف از آن گریختن از حرام یا رسیدن به حلال باشد اشکال ندارد، اما حیلهای که به کمک آن حقی را | حیله در معنای عام، «چارهجویی» است و گاهی از راه حل مسائل دشوارِ دینی و شرعی به حیله تعبیر شده است. بسیاری از حنفیان حیل را بهگونهای مثبت، یعنی «چارهجویی برای رهایی از تنگناهای شرعی» یا «روشهای رهایی از حرام و دستیابی به حلال» تعریف کردهاند. سرخسی سخن شیبانی را در اینباره چنین نقل میکند: «حیلهای که هدف از آن گریختن از حرام یا رسیدن به حلال باشد اشکال ندارد، اما حیلهای که به کمک آن حقی را باطل یا باطلی را حق نمایانند و شبههای در حق ایجاد کنند، مکروه است». [[سرخسی، محمد بن احمد|سرخسی]] پس از توضیحی درباره حیل و استدلال بر جواز برخی از انواع حیله به مفهوم لغوی آن، معیار این تفصیل را چنین بیان میکند: «چکیده آنکه، آنچه شخص به کمک آن از حرام رهایی مییابد و یا از رهگذر آن به حلالی میرسد پسندیده است، اما در جایی حیله ناپسند است که کسی در مورد حق کسی دیگر حیلهای ورزد که آن حق را ابطال کند و یا در مورد باطلی حیله ورزد تا امر را در آن مشتبه سازد و یا در مورد حقی حیله کند و در آن شبهه به میان آورد. آنچه بر این طریق باشد، ناپسند است». او در اینباره، سخن [[شیبانی، محمد بن حسن|شیبانی]] را نیز گواه میآورد: «فرار از احکام شرعی از اخلاق مؤمنان نیست و ازاینروی فراهم آوردن سبب و زمینه فرار روا نیست»<ref>ر.ک: صابری، حسین، ص21-20</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# متن کتاب. | # متن کتاب. | ||
# المغربي، عبدالقادر، «المخارج في الحيل»، المجمع اللغة العربية بدمشق، المجلد الحادي عشر، آذار و نیسان 1931 - الجزء 3 و 4 | #[[:noormags:503972| المغربي، عبدالقادر، «المخارج في الحيل»، المجمع اللغة العربية بدمشق، المجلد الحادي عشر، آذار و نیسان 1931 - الجزء 3 و 4]]. | ||
#[[:noormags:59053| صابری، حسین، «حیلههای شرعی در دیدگاه مذاهب»، مشکوة، بهار 1380 - شماره 70]]. | |||
| خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده: فقه و اصول]] | |||
[[رده: مباحث خاص فقه]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||