اختلاف الفقهاء

اختلاف الفقهاء
پدیدآوران	طبری، محمد بن جریر بن یزید (نويسنده)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1420ق - 1999م
چاپ	1
شابک	‎2-7451-0263-X
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	ط۲الف۳ 169/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اختلاف الفقهاء، اثر ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری (۲۲۴-۳۱۰ ق)، مشهور به ابن جریر طبری، کتابی است درباره اختلافات فقهی فقها که با تحقیق فردریک کرن آلمانی، منتشر شده است.

در روایتی از پیامبر(ص)، چنین آمده است که فرمودند: «اختلاف أمتي رحمة» (اختلاف امت من رحمت است). بر این اساس، بسیاری از علما به علم اختلاف اهتمام ورزیده و کتاب‌های زیادی پیرامون آن نوشته‌اند که در آنها، اقوال و دیدگاه‌های ائمه و بزرگان فقه را باوجود اختلاف در فروع شریعت، جمع‌آوری نموده‌اند؛ لکن بیشتر آنچه تاکنون به چاپ رسیده از تألیفات متأخرین است. محقق، معتقد است آنچه از کتاب‌های مربوط به این موضوع در برخی از کتابخانه‌ها یافت می‌شود حدود ششصد اثر است؛ محقق، در مقدمه کتاب، به برخی از آنها اشاره کرده است.

کتاب حاضر نیز از جمله این آثار بوده که متأسفانه فقط قسمت‌هایی از آن در دسترس است. قسمت یادشده مشتمل است بر: بخش‌هایی از كتاب المدبر، بخش‌هایی از كتاب البيوع، بخش‌هایی از كتاب الصرف، تمام كتاب السلم، بخش‌هایی از كتاب المزارعة و المساقاة، بخش‌هایی از كتاب الغصب و بخش‌هایی از كتاب الضمان.

در صحت انتساب این کتاب به طبری، تردیدی وجود نداشته و علما و بزرگانی از این کتاب و نویسنده آن، نام برده‌اند؛ از جمله عبادی شافعی در «طبقات الشافعيين»، چنین گفته است: «أبوجعفر محمد بن جرير الطبري و هو من أفراد علمائنا، صنف كتاب اختلاف العلماء و...» .

ماجرای حنابله با این کتاب: طبری در این کتاب، اختلاف مالک و اوزاعی و ثوری و شافعی و ابوحنیفه را با ابویوسف و محمد بن حسن و... ذکر کرده، ولی نامی از احمد بن حنبل نبرده است. نقل شده است که وقتی از دلیل آن پرسیده شد، پاسخ داد: احمد فقیه نبوده؛ وی تنها یک محدث بوده است. ازاین‌رو حنابله بدشان آمد و او را رافضی خواندند... البته محقق به این‌گونه حکایات چندان اعتماد ندارد و دلیلش را هم ذکر کرده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.