صبابة المعاني و صبابة المعاني: تفاوت میان نسخه‌ها

'''صبابة المعاني و صبابة المعاني'''، اثر ابوبکر محیی‌الدین سلطی (قرن 11ق)، کتابی است در موضوع حب و عشق‌ ورزیدن و آداب و آثار آن، با رویکردی صوفیانه که با تحقیق فاطمه بنت محمد سویدی، منتشر شده است.

نسخه خطی این کتاب، نشان‌دهنده آخرین حلقه در روند و گرایشی است که سخن و شعر عاشقانه پاک و دور از ابتذال را به‌عنوان خط سیر خود، برگزیده است. این گرایش، شامل کتاب‌هایی چند است که سلطی در کتاب خود از تمامی آنها، استفاده کرده و مطالبی را، بر آنها افزوده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7</ref>.

آنچه کتاب سلطی را از آثار پیشنیان او متمایز می‌سازد، ظهور نفوذ تصوف است؛ زیرا ظهور امام غزالی و کتاب «إحياء علوم الدين» او، نقطه عطف آشکاری در تاریخ اندیشه عربی بود؛ چراکه در دوران او، تصوف به فلسفه مسلمانان و علم اخلاق آنها تبدیل شده و اثر حاضر نیز تحت سیطره بینش غزالی و عوامل و محددات اخلاقی او در مباحث پیرامون نفس و آثاری همچون آداب الألفة و الأخوة و الصحبة و كتاب آداب السماع و الوجد، قرار گرفت؛ ولذا تأثیر این جریان صوفیانه در رویکرد و انتخاب‌های مؤلف در کتاب حاضر، آشکار است<ref>ر.ک: همان</ref>.

اثر حاضر، بیانگر تاریخ نگارش در عصر تألیف آن بوده و نویسنده سخن و شعر عاشقانه پاک و دور از ابتذال را آمیخته با تصوف، موضوع اصلی آن قرار داده است؛ بنابراین جهت‌گیری صوفیانه در ادبیات شدیدا نزدیک به شعر عادی است و با اشعار عاشقانه غزل‌سرایان، جز به‌واسطه تأویل اختلافی ندارد؛ چراکه حاوی همان افکار و عواطف و الفاظ است، ولکن همه آن اغراض انسانی موجود در آن اشعاررا به فنای در ذات الهی سرایت می‌دهد؛ بنابراین تجربه صوفیانه ظاهرش عشق انسانی و باطنش عشق الهی است. عشق – چنان‌که امام غزالی می‌گوید - رازی از رازهای محبوب است...؛ ازاین‌رو عشق محور این رساله است که در آن از جهتی درباره سر الاسرار کاوش می‌شود و از جهتی دیگر از توصیفات و ویژگی‌های رایج آن، سخن به میان می‌آید و در سطوح معنایی آن، بر انتزاع و نمادگرایی، تکیه می‌شود.