المقتصر من شرح المختصر: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ']] ا ' به ']] ا')
    جز (جایگزینی متن - 'رجایی، سید مهدی' به 'رجایی، مهدی')
     
    (۵۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR00432J1.jpg|بندانگشتی|المقتصر من شرح المختصر]]
    | تصویر =NUR00432J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =المقتصر من شرح المختصر
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =المختصر النافع. شرح
    |-
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|المقتصر من شرح المختصر
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|المختصر النافع. شرح


    المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. تلخیص
    المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. تلخیص
    |-
    | پدیدآوران =
    |پدیدآورندگان
    [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد]] (نویسنده)
    |data-type='authors'|[[ابن فهد حلی، احمد بن محمد]] (نويسنده)


    [[رجایی، مهدی]] (محقق)
    [[رجایی، مهدی]] (محقق)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏182‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏30222
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    فقه جعفری - قرن 7ق.
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏BP‎‏ ‎‏182‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏30222
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|فقه جعفری - قرن 7ق.


    محقق حلی، جعفر بن حسن، 602 - 676ق. مختصر النافع فی فقه الامامیه - نقد و تفسیر
    حلی، جعفر بن حسن، 602 - 676ق. مختصر النافع فی فقه الامامیه - نقد و تفسیر
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية
    |data-type='publisher'|آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية
    | مکان نشر =مشهد مقدس - ایران
    |-
    | سال نشر = 1369 ش  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|مشهد مقدس - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1369 هـ.ش  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE432AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


     
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00432AUTOMATIONCODE
    ==مؤلف==
    | چاپ =1
     
    | تعداد جلد =1
     
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =00432
    جمال الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدى، معروف به ابن فهد (757 - 841 ق).
    | کتابخوان همراه نور =00432
     
    | کد پدیدآور =
    كتاب المقتصر من شرح المختصر يكى از شروح باارزش مختصر النافع يا النافع في مختصر الشرايع تأليف [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق) مى‌باشد.
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    '''''المقتصر من شرح المختصر''''' تألیف [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|جمال‌الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدى]]، معروف به [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد]] (757 - 841 ق).
    این کتاب يكى از شروح باارزش [[المختصر النافع في فقه الإمامية|مختصر النافع]] يا النافع في مختصر الشرايع تأليف [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق) مى‌باشد.


    ==انگيزۀ تأليف==
    ==انگيزۀ تأليف==




    مؤلف پس از پايان يافتن مهذب البارع در سال 803 ق كه شرح مبسوطى بر مختصر النافع مى‌باشد براى استفادۀ افراد مبتدى كتاب المقتصر را تأليف نموده است.
    مؤلف پس از پایان يافتن مهذب البارع در سال 803ق كه شرح مبسوطى بر [[المختصر النافع في فقه الإمامية|مختصر النافع]] مى‌باشد براى استفادۀ افراد مبتدى كتاب المقتصر را تأليف نموده است.


    اين كتاب خلاصۀ مهذب البارع بوده و جز در موارد نادرى، مطلب اضافه‌اى بر آن كتاب ندارد و در موارد زيادى نيز تفصيل مطالب مطرح شده را به آن كتاب حواله مى‌دهد.
    اين كتاب خلاصۀ مهذب البارع بوده و جز در موارد نادرى، مطلب اضافه‌اى بر آن كتاب ندارد و در موارد زيادى نيز تفصيل مطالب مطرح شده را به آن كتاب حواله مى‌دهد.


    علامۀ محقق [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين چنين مى‌گويد: فلابن فهد شرحان على المختصر النافع 1 - الكبير الموسوم بالمهذب البارع 2 - الصغير المختصر منه الموسوم بالمقتصر. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 22 ص 18).
    علامۀ محقق [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين چنين مى‌گويد: فلابن فهد شرحان على المختصر النافع 1 - الكبير الموسوم بالمهذب البارع 2 - الصغير المختصر منه الموسوم بالمقتصر.<ref>الذريعة ج 22 ص18</ref>


    اين كتاب باصطلاح شرح بالقول (قال....أقول) مى‌باشد.
    اين كتاب باصطلاح شرح بالقول (قال....أقول) مى‌باشد.


    قابل توجه است كه كتاب ديگرى نيز به همين نام المقتصر من المختصر نيز تأليف شيخ تقى الدين ابومحمد حسن بن داود حلى نيز وجود دارد كه در أعيان الشيعة و [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] به آن اشاره شده است. (أعيان الشيعة ج 5 ص 191، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 2 ص 71).
    قابل توجه است كه كتاب ديگرى نيز به همين نام المقتصر من المختصر نيز تأليف شيخ تقى‌الدين ابومحمدحسن بن داود حلى نيز وجود دارد كه در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] به آن اشاره شده است.<ref>أعيان الشيعة ج 5 ص191، أمل الآمل ج 2 ص71</ref>


    بر خلاف آنچه در كتاب‌هاى كشف الحجب، [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]]، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]، ريحانة الأدب، أعيان الشيعة و الكنى و الألقاب آمده است، المقتصر شرح كتاب إرشاد الأذهان إلى أحكام الايمان تأليف علامۀ حلى (م 726 ق) نيست بلكه همان‌طور كه گفته شد شرح مختصر النافع و خلاصۀ كتاب مهذب البارع مى‌باشد. ([[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] ج 1 ص 65، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] ج 1 ص 72، ريحانة الأدب ج 8 ص 146، أعيان الشيعة ج 3 ص 148 و ص 66، الكنى و الألقاب ج 1 ص 381).
    بر خلاف آنچه در كتاب‌هاى كشف الحجب، [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]]، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]، ريحانة الأدب، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و الكنى و الألقاب آمده است، المقتصر شرح كتاب إرشاد الأذهان إلى أحكام الايمان تأليف [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) نيست بلكه همان‌طور كه گفته شد شرح مختصر النافع و خلاصۀ كتاب مهذب البارع مى‌باشد.<ref>رياض العلماء ج 1 ص65، روضات الجنات ج 1 ص72، ريحانة الأدب ج 8 ص146، أعيان الشيعة ج 3 ص148 و ص66، الكنى و الألقاب ج 1 ص381</ref>


    ==تأليف و انتشار==
    ==تأليف و انتشار==




    مؤلف پس از اتمام كتاب مهذب البارع در سال 803 ق تصميم به نوشتن خلاصۀ اين كتاب گرفته‌اند كه در نتيجه در 23 ماه مبارك رمضان سال 806 ق كتاب المختصر را به پايان رسانيده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 3 ص 132، أعيان ج 5 ص 15).
    مؤلف پس از اتمام كتاب مهذب البارع در سال 803ق تصميم به نوشتن خلاصۀ اين كتاب گرفته‌اند كه در نتيجه در 23 ماه مبارک رمضان سال 806ق كتاب المختصر را به پایان رسانيده است.<ref>الذريعة ج 3 ص132، أعيان ج 5 ص15</ref>


    كتاب موجود توسط مجمع البحوث الإسلامية در چاپخانۀ سيد الشهداء در قم و در سال 1401 ق انتشار يافته است.
    كتاب موجود توسط مجمع البحوث الإسلامية در چاپخانۀ سيد‌ ‎الشهداء در قم و در سال 1401ق انتشار يافته است.


    ==نسخه‌ها==
    ==نسخه‌ها==
    خط ۷۶: خط ۵۹:
    نسخه‌هاى مورد اعتماد براى چاپ كتاب سه نسخۀ خطى است كه عبارتند از:
    نسخه‌هاى مورد اعتماد براى چاپ كتاب سه نسخۀ خطى است كه عبارتند از:


    1 - نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان قدس رضوى در مشهد مقدس با شمارۀ 12592 كه نسخۀ كاملى است و فقط صفحۀ اول آن وجود ندارد. اين نسخه با كيفيتى خوب و به خط مير جعفر بن مير عبداللّه تبريزى است كه در سال 1068 ق نگاشته شده است و با رمز «ق» مشخص شده است.
    # نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان قدس رضوى در مشهد مقدس با شمارۀ 12592 كه نسخۀ كاملى است و فقط صفحۀ اول آن وجود ندارد. اين نسخه با کیفیتى خوب و به خط مير جعفر بن مير عبداللّه تبريزى است كه در سال 1068ق نگاشته شده است و با رمز «ق» مشخص شده است.
    # نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان رضوى با شمارۀ 2648 كه نگارندۀ آن محمد بن شيخ حبيب‌اللّه مى‌باشد كه تاريخ استنساخ آن سال 1130ق بوده و با رمز «س» مشخص شده است.
    # نسخۀ مخزن كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى در قم با شمارۀ 2524 كه از اول تا آخر كتاب است و نویسنده و تاريخ نگارش آن معلوم نيست.


    2 - نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان رضوى با شمارۀ 2648 كه نگارندۀ آن محمد بن شيخ حبيب اللّه مى‌باشد كه تاريخ استنساخ آن سال 1130 ق بوده و با رمز «س» مشخص شده است.
    در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] نيز به نسخه‌هاى متعددى از كتاب اشاره شده است. يكى از آنان نسخۀ حسن بن احمد بن مارونى عاملى است كه در آخر آن مؤلف تاريخ اتمام كتاب را نوشته است. اين كتاب در سال 816ق استنساخ شده و مؤلف تاريخ اتمام آن را 806ق ذكر نموده است.


    3 - نسخۀ مخزن كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى در قم با شمارۀ 2524 كه از اول تا آخر كتاب است و نويسنده و تاريخ نگارش آن معلوم نيست.
    به نسخۀ ديگرى نيز از سيد‌ ‎محمد على عريضى كه متعلق به سماوى بوده است و در سال 995ق نگاشته شده است، در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اشاره شده است.<ref>الذريعة ج 22 ص20 و 21</ref>


    در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]نيز به نسخه‌هاى متعددى از كتاب اشاره شده است. يكى از آنان نسخۀ حسن بن احمد بن مارونى عاملى است كه در آخر آن مؤلف تاريخ اتمام كتاب را نوشته است. اين كتاب در سال 816 ق استنساخ شده و مؤلف تاريخ اتمام آن را 806 ق ذكر نموده است.
    تصحيح و تحقيق كتاب موجود بوسيلۀ [[رجایی، مهدی|سيد‌ ‎مهدى رجائى]] و در سال 1410ق در شهر مقدس قم پایان يافته است.
     
    به نسخۀ ديگرى نيز از سيد محمد على عريضى كه متعلق به سماوى بوده است و در سال 995 ق نگاشته شده است، در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اشاره شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 22 ص 20 و 21).
     
    تصحيح و تحقيق كتاب موجود بوسيلۀ سيد مهدى رجائى و در سال 1410 ق در شهر مقدس قم پايان يافته است.


    ==تقسيم بندى مطالب==
    ==تقسيم بندى مطالب==
    خط ۱۰۴: خط ۸۵:




    مؤلف در خطبۀ ابتداى كتاب به اساميى كه به كنايه و رمز ذكر شده‌اند، اشاره نموده است كه عبارتند از:
    مؤلف در خطبۀ ابتداى كتاب به اسامیى كه به كنايه و رمز ذكر شده‌اند، اشاره نموده است كه عبارتند از:


    شيخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسى - الشيخ
    شيخ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]] - الشيخ


    [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[شيخ مفيد]] (محمد بن محمد بن نعمان) - الشيخان
    [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[شيخ مفيد]] (محمد بن محمد بن نعمان) - الشيخان


    دو نفر بالا و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى - الثلاثة
    دو نفر بالا و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]] علم الهدى - الثلاثة


    سه نفر بالا و ابى جعفر محمد بن بابويه - الأربعة
    سه نفر بالا و ابى جعفر محمد بن بابويه - الأربعة


    چهار نفر بالا با پدر [[شيخ صدوق]] (على بن حسين بن بابويه) - الخمسة
    چهار نفر بالا با پدر [[شيخ صدوق]] (على بن حسین بن بابويه) - الخمسة


    از پدر [[شيخ صدوق]] (على بن حسين بن بابويه) - الفقيه
    از پدر [[شيخ صدوق]] (على بن حسین بن بابويه) - الفقيه


    از ابوجعفر محمد بن بابويه - الصدوق
    از ابوجعفر محمد بن بابويه - الصدوق
    خط ۱۲۶: خط ۱۰۷:
    احمد بن جنيد - ابى على
    احمد بن جنيد - ابى على


    از دو نفر بالا - القديمين
    از دو نفر بالا - القدیمین


    عبد العزيز بن تحرير البراج - القاضي
    عبدالعزيز بن تحرير البراج - القاضي


    سلار - أبي يعلى
    سلار - أبييعلى


    أبي الصلاح حلبي - التقي
    أبيالصلاح حلبي - التقي


    نجم الدين أبو القاسم جعفر، [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] - المصنف
    نجم‌الدين أبو القاسم جعفر، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] - المصنف


    حسن بن مطهر حلى - العلامة
    حسن بن مطهر حلى - العلامة


    محمد بن حسن حلى - فخر المحققين
    محمد بن حسن حلى - [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]]


    محمد بن مكى - الشهيد
    محمد بن مكى - الشهيد


    اما نام كتاب‌هايى كه به كنايه ذكر شده است.
    اما نام كتاب‌هایى كه به كنايه ذكر شده است.


    قال الشيخ في الكتابين، أو كتابي الفروع أو [[الخلاف]] - المبسوط و [[الخلاف]]
    قال الشيخ في الكتابین، أو كتابی الفروع أو [[الخلاف]] - المبسوط و [[الخلاف]]


    كتاب الصدوق - [[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]]  
    كتاب الصدوق - [[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]]  


    كتابي الصدوق - [[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]] و المقنع
    كتابی الصدوق - [[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]] و المقنع
     
    كتابي القاضي - المذهب و الكامل
     
    ==منابع==
     
     
    1 - [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] ج 158/4، ج /1ص 65
     
    2 - [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]22 ص 18 و 20 - 14 ص 58
     
    3 - ريحانة الأدب 8 ص 146
     
    4 - [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] 1 ص 72


    5 - أعيان الشيعة ج 148/3
    كتابی القاضي - المذهب و الكامل


    6 - لؤلؤ البحرين ص 156
    ==پانویس==
    <references/>


    7 - الكنى و الألقاب ج 1 ص 380


    8 - المصفى شمارۀ 63
    ==منابع مقاله==


    9 - [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 2 ص 21
    # [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] ج 158/4، ج /1ص 65
    # [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]22 ص18 و 20 - 14 ص58
    # ريحانة الأدب 8 ص146
    # [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] 1 ص72
    # [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج 148/3
    # لؤلؤ البحرين ص156
    # الكنى و الألقاب ج 1 ص380
    # المصفى شمارۀ 63
    # [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 2 ص21


    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    == پیوندها ==
    [[المختصر النافع في فقه الإمامية]]
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13065 مطالعه کتاب المقتصر من شرح المختصر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:فقه و اصول]]
    [[رده: فقه و اصول]]
    [[رده:فقه مذاهب]]
    [[رده: فقه مذاهب]]
    [[رده:فقه شیعه]]
    [[رده: فقه شیعه]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۶

    المقتصر من شرح المختصر
    المقتصر من شرح المختصر
    پدیدآورانابن فهد حلی، احمد بن محمد (نویسنده) رجایی، مهدی (محقق)
    عنوان‌های دیگرالمختصر النافع. شرح المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. تلخیص
    ناشرآستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية
    مکان نشرمشهد مقدس - ایران
    سال نشر1369 ش
    چاپ1
    موضوعفقه جعفری - قرن 7ق. حلی، جعفر بن حسن، 602 - 676ق. مختصر النافع فی فقه الامامیه - نقد و تفسیر
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏BP‎‏ ‎‏182‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏30222
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    المقتصر من شرح المختصر تألیف جمال‌الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدى، معروف به ابن فهد (757 - 841 ق). این کتاب يكى از شروح باارزش مختصر النافع يا النافع في مختصر الشرايع تأليف محقق حلى (م 676 ق) مى‌باشد.

    انگيزۀ تأليف

    مؤلف پس از پایان يافتن مهذب البارع در سال 803ق كه شرح مبسوطى بر مختصر النافع مى‌باشد براى استفادۀ افراد مبتدى كتاب المقتصر را تأليف نموده است.

    اين كتاب خلاصۀ مهذب البارع بوده و جز در موارد نادرى، مطلب اضافه‌اى بر آن كتاب ندارد و در موارد زيادى نيز تفصيل مطالب مطرح شده را به آن كتاب حواله مى‌دهد.

    علامۀ محقق آقا بزرگ تهرانى در الذريعة اين چنين مى‌گويد: فلابن فهد شرحان على المختصر النافع 1 - الكبير الموسوم بالمهذب البارع 2 - الصغير المختصر منه الموسوم بالمقتصر.[۱]

    اين كتاب باصطلاح شرح بالقول (قال....أقول) مى‌باشد.

    قابل توجه است كه كتاب ديگرى نيز به همين نام المقتصر من المختصر نيز تأليف شيخ تقى‌الدين ابومحمدحسن بن داود حلى نيز وجود دارد كه در أعيان الشيعة و أمل الآمل به آن اشاره شده است.[۲]

    بر خلاف آنچه در كتاب‌هاى كشف الحجب، رياض العلماء، روضات الجنات، ريحانة الأدب، أعيان الشيعة و الكنى و الألقاب آمده است، المقتصر شرح كتاب إرشاد الأذهان إلى أحكام الايمان تأليف علامۀ حلى (م 726 ق) نيست بلكه همان‌طور كه گفته شد شرح مختصر النافع و خلاصۀ كتاب مهذب البارع مى‌باشد.[۳]

    تأليف و انتشار

    مؤلف پس از اتمام كتاب مهذب البارع در سال 803ق تصميم به نوشتن خلاصۀ اين كتاب گرفته‌اند كه در نتيجه در 23 ماه مبارک رمضان سال 806ق كتاب المختصر را به پایان رسانيده است.[۴]

    كتاب موجود توسط مجمع البحوث الإسلامية در چاپخانۀ سيد‌ ‎الشهداء در قم و در سال 1401ق انتشار يافته است.

    نسخه‌ها

    نسخه‌هاى مورد اعتماد براى چاپ كتاب سه نسخۀ خطى است كه عبارتند از:

    1. نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان قدس رضوى در مشهد مقدس با شمارۀ 12592 كه نسخۀ كاملى است و فقط صفحۀ اول آن وجود ندارد. اين نسخه با کیفیتى خوب و به خط مير جعفر بن مير عبداللّه تبريزى است كه در سال 1068ق نگاشته شده است و با رمز «ق» مشخص شده است.
    2. نسخۀ مخزن كتابخانۀ آستان رضوى با شمارۀ 2648 كه نگارندۀ آن محمد بن شيخ حبيب‌اللّه مى‌باشد كه تاريخ استنساخ آن سال 1130ق بوده و با رمز «س» مشخص شده است.
    3. نسخۀ مخزن كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى در قم با شمارۀ 2524 كه از اول تا آخر كتاب است و نویسنده و تاريخ نگارش آن معلوم نيست.

    در الذريعة نيز به نسخه‌هاى متعددى از كتاب اشاره شده است. يكى از آنان نسخۀ حسن بن احمد بن مارونى عاملى است كه در آخر آن مؤلف تاريخ اتمام كتاب را نوشته است. اين كتاب در سال 816ق استنساخ شده و مؤلف تاريخ اتمام آن را 806ق ذكر نموده است.

    به نسخۀ ديگرى نيز از سيد‌ ‎محمد على عريضى كه متعلق به سماوى بوده است و در سال 995ق نگاشته شده است، در الذريعة اشاره شده است.[۵]

    تصحيح و تحقيق كتاب موجود بوسيلۀ سيد‌ ‎مهدى رجائى و در سال 1410ق در شهر مقدس قم پایان يافته است.

    تقسيم بندى مطالب

    كتاب المقتصر مانند مختصر النافع شامل چهار قسمت عبادات، معاملات، ايقاعات و احكام مى‌باشد.

    قسمت عبادات شامل كتاب‌هاى طهارت، صلاة، زكات، خمس، صوم، حج، جهاد و امر به معروف و نهى از منكر از صفحۀ 32 تا صفحۀ 163 مى‌باشد.

    قسمت معاملات شامل كتاب‌هاى تجارت، رهن، حجر، ضمان، صلح، شركت، مضاربه، مزارعه و مساقات، وديعه و عاريت، اجاره، وكالت، وقوف و صدقات و هبات، سبق و رمايه و وصايا و نكاح، از صفحۀ 164 تا صفحۀ 269 است.

    قسمت ايقاعات كتاب‌هاى طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ايلاء، لعان، عتق، تدبير و مكاتبه و استيلاد، اقرار، ايمان، نذر و عهود از صفحۀ 269 تا 326 را در بردارد.

    قسمت احكام شامل كتاب‌هاى صيد و ذبائح، اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، احياء موات، لقطه، مواريث، قضاء، شهادات، حدود، قصاص و ديات از صفحۀ 326 تا آخر كتاب است.

    رموز و كنايات

    مؤلف در خطبۀ ابتداى كتاب به اسامیى كه به كنايه و رمز ذكر شده‌اند، اشاره نموده است كه عبارتند از:

    شيخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسى - الشيخ

    شيخ طوسى و شيخ مفيد (محمد بن محمد بن نعمان) - الشيخان

    دو نفر بالا و سيد‌ ‎مرتضى علم الهدى - الثلاثة

    سه نفر بالا و ابى جعفر محمد بن بابويه - الأربعة

    چهار نفر بالا با پدر شيخ صدوق (على بن حسین بن بابويه) - الخمسة

    از پدر شيخ صدوق (على بن حسین بن بابويه) - الفقيه

    از ابوجعفر محمد بن بابويه - الصدوق

    از پدر شيخ صدوق و خود شيخ صدوق - الصدوقين و الفقيهين

    ابى عقيل عمانى - الحسن

    احمد بن جنيد - ابى على

    از دو نفر بالا - القدیمین

    عبدالعزيز بن تحرير البراج - القاضي

    سلار - أبييعلى

    أبيالصلاح حلبي - التقي

    نجم‌الدين أبو القاسم جعفر، محقق حلى - المصنف

    حسن بن مطهر حلى - العلامة

    محمد بن حسن حلى - فخر المحققين

    محمد بن مكى - الشهيد

    اما نام كتاب‌هایى كه به كنايه ذكر شده است.

    قال الشيخ في الكتابین، أو كتابی الفروع أو الخلاف - المبسوط و الخلاف

    كتاب الصدوق - من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه

    كتابی الصدوق - من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه و المقنع

    كتابی القاضي - المذهب و الكامل

    پانویس

    1. ↑ الذريعة ج 22 ص18
    2. ↑ أعيان الشيعة ج 5 ص191، أمل الآمل ج 2 ص71
    3. ↑ رياض العلماء ج 1 ص65، روضات الجنات ج 1 ص72، ريحانة الأدب ج 8 ص146، أعيان الشيعة ج 3 ص148 و ص66، الكنى و الألقاب ج 1 ص381
    4. ↑ الذريعة ج 3 ص132، أعيان ج 5 ص15
    5. ↑ الذريعة ج 22 ص20 و 21


    منابع مقاله

    1. رياض العلماء ج 158/4، ج /1ص 65
    2. الذريعة22 ص18 و 20 - 14 ص58
    3. ريحانة الأدب 8 ص146
    4. روضات الجنات 1 ص72
    5. أعيان الشيعة ج 148/3
    6. لؤلؤ البحرين ص156
    7. الكنى و الألقاب ج 1 ص380
    8. المصفى شمارۀ 63
    9. أمل الآمل ج 2 ص21

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=المقتصر_من_شرح_المختصر&oldid=762300»