۱۱۸٬۶۸۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'رجایی، سید مهدی' به 'رجایی، مهدی'
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهرآشوب' به 'ابن شهرآشوب') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رجایی، سید مهدی' به 'رجایی، مهدی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00168J1.jpg | |||
| عنوان =رسائل الشریف المرتضی | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[علم‌الهدی، علی بن الحسین]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[رجایی، مهدی]] (گردآورنده) | [[رجایی، مهدی]] (گردآورنده) | ||
[[حسینی اشکوری، احمد]] ( | [[حسینی اشکوری، احمد]] (مقدمه‌نويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 4/6 /ع8ر5 1363 | ||
| موضوع = | |||
اسلام - مجموعه‌ها | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
کلام شیعه امامیه - قرن 5ق. - | کلام شیعه امامیه - قرن 5ق. - مجموعه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار القرآن الکريم | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1405 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00168AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =4 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00168 | |||
| کتابخوان همراه نور =00168 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''رسائل الشريف المرتضى'''، تأليف [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى]]، معروف به شريف مرتضى يا علم الهدى (م436ق) در علم اصول است. | '''رسائل الشريف المرتضى'''، تأليف [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى]]، معروف به شريف مرتضى يا علم الهدى (م436ق) در علم اصول است. | ||
| خط ۴۹: | خط ۳۶: | ||
اين آثار كه در ابتدا به صورت كتاب‌هاى مستقل و جداگانه و به صورت رساله‌هاى كوچك، جواب و سؤال و نظائر آن در علوم مختلفى؛ مثل تفسير، كلام، فقه، اصول فقه و ادبيات نوشته شده است، بعدها به صورت مجموعه‌اى ناهمگون از نظر موضوعات و تفصيل و اجمال با نام‌هايى؛ همچون شتات الفوائد، مجموعۀ رسائل كثيره، و رسائل سيد شريف گردآورى شده‌اند. | اين آثار كه در ابتدا به صورت كتاب‌هاى مستقل و جداگانه و به صورت رساله‌هاى كوچك، جواب و سؤال و نظائر آن در علوم مختلفى؛ مثل تفسير، كلام، فقه، اصول فقه و ادبيات نوشته شده است، بعدها به صورت مجموعه‌اى ناهمگون از نظر موضوعات و تفصيل و اجمال با نام‌هايى؛ همچون شتات الفوائد، مجموعۀ رسائل كثيره، و رسائل سيد شريف گردآورى شده‌اند. | ||
اگر چه كتاب‌هايى نظير | اگر چه كتاب‌هايى نظير «[[جمل العلم و العمل]]» كه در جلد سوّم كتاب آورده شده است، به صورت مستقل چاپ و منتشر شده‌اند و از كتب مشهور [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] مى‌باشد و حتى كتاب «تمهيد الأصول» [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و «شرح [[جمل العلم و العمل]]» [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]] در شرح قسمت عقايد و فقه آن تأليف شده است؛ اما بسيارى از كتاب‌ها و رساله‌هاى آن به صورت مسائل و مباحث غير منظم و غير مرتبط بوده و از شهرت زيادى برخوردار نيستند. | ||
اين كتاب به همت علامه شيخ حامد واعظى و سيد احمد حسينى و با تأييدات و عنايات خاص | اين كتاب به همت علامه شيخ حامد واعظى و [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] و با تأييدات و عنايات خاص آیت‌الله گلپايگانى گردآورى شده و مجموعۀ قديمى آن فقط؛ شامل كتاب‌هاى «المسائل التبانيات»، «الموصليات الثانية و الثالثة»، «الميافارقين» و «الرد على اصحاب العدد» مى‌باشد. | ||
به نظر مى‌رسد، هم چنانكه در فهرست موضوعى آخر جلد سوم آمده است، اگر مباحث فقهى، كلامى و يا اصولى آن در قالب كتاب‌هاى بجز اين، با موضوع خاصى چاپ مى‌شد، علاقمندان در رشته‌هاى مختلف علوم اسلامى از آن بيشتر استفاده | به نظر مى‌رسد، هم چنانكه در فهرست موضوعى آخر جلد سوم آمده است، اگر مباحث فقهى، كلامى و يا اصولى آن در قالب كتاب‌هاى بجز اين، با موضوع خاصى چاپ مى‌شد، علاقمندان در رشته‌هاى مختلف علوم اسلامى از آن بيشتر استفاده می‌كردند. | ||
اگر چه قسمت‌هاى مختلف كتاب در زمان‌هاى متفاوتى تأليف شده‌اند و از تاريخ تأليف همۀ آنها اطلاع دقيقى در دست نيست؛ امّا زمان تأليف بعضى از آنها مشخص است كه عبارتند از: | اگر چه قسمت‌هاى مختلف كتاب در زمان‌هاى متفاوتى تأليف شده‌اند و از تاريخ تأليف همۀ آنها اطلاع دقيقى در دست نيست؛ امّا زمان تأليف بعضى از آنها مشخص است كه عبارتند از: | ||
| خط ۶۸: | خط ۵۵: | ||
البته از مسائل پراكندۀ ديگرى نيز ياد نموده است كه در كتابخانۀ دانشگاه تهران و آستان قدس رضوى وجود دارد. | البته از مسائل پراكندۀ ديگرى نيز ياد نموده است كه در كتابخانۀ دانشگاه تهران و آستان قدس رضوى وجود دارد. | ||
همچنين در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]از كتابى به نام مجموعه رسائل كثيره نام برده است كه شامل 5 كتاب است و در سال 676 نوشته شده و در كتابخانۀ آستان قدس رضوى وجود دارد. | همچنين در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] از كتابى به نام مجموعه رسائل كثيره نام برده است كه شامل 5 كتاب است و در سال 676 نوشته شده و در كتابخانۀ آستان قدس رضوى وجود دارد. | ||
كتاب موجود در سال | كتاب موجود در سال 1385ق توسط علامه شيخ حامد واعظى و [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] شروع به جمع‌آورى شده است و پس از مدتى وقفه به سبب حمايت‌هاى بى‌دريغ حضرت آیت‌الله گلپايگانى مجددا ادامه يافته تا اين كه در ابتدا سه مجلد از آن چاپ شده است. | ||
در سال 1405ق قسمت ديگرى از اين كتاب‌ها در كتابخانۀ علامه سيد محمد موسوى جزائرى وجود داشته است و بعدها به صورت مجلد چهارم گردآورى و به آن ضميمه شده است. | در سال 1405ق قسمت ديگرى از اين كتاب‌ها در كتابخانۀ علامه سيد محمد موسوى جزائرى وجود داشته است و بعدها به صورت مجلد چهارم گردآورى و به آن ضميمه شده است. | ||
سه جلد اول در سال 1405ق و جلد چهارم در جمادى الثانى 1410 در چاپخانۀ | سه جلد اول در سال 1405ق و جلد چهارم در جمادى الثانى 1410 در چاپخانۀ سيدالشهداء و خيام چاپ شده‌اند. | ||
آماده شدن كتاب توسط [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]] و نظارت و گردآورى توسط سيد احمد حسينى صورت پذيرفته است. | آماده شدن كتاب توسط [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]] و نظارت و گردآورى توسط [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] صورت پذيرفته است. | ||
در مورد نسخه‌هايى كه در چاپ كتاب موجود از آن استفاده شده است، در مقدمۀ ناشر توضيح خاصى داده نشده است. امّا همان طور كه ذكر شد، نسخۀ جلد چهارم رسائل شريف كه علامه سيد محمد موسوى جزائرى مالك آنها بوده، در قرن يازدهم نوشته شده است كه داراى غلطهاى زياد و تحريف الفاظ بوده كه توسط سيد احمد حسينى تصحيح و مقابله شده است. | در مورد نسخه‌هايى كه در چاپ كتاب موجود از آن استفاده شده است، در مقدمۀ ناشر توضيح خاصى داده نشده است. امّا همان طور كه ذكر شد، نسخۀ جلد چهارم رسائل شريف كه علامه سيد محمد موسوى جزائرى مالك آنها بوده، در قرن يازدهم نوشته شده است كه داراى غلطهاى زياد و تحريف الفاظ بوده كه توسط [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]] تصحيح و مقابله شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
موضوعات مختلف كتاب؛ شامل علوم تفسير، كلام، فقه، اصول فقه و ادبيات است. | موضوعات مختلف كتاب؛ شامل علوم تفسير، كلام، فقه، اصول فقه و ادبيات است. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۸۹: | ||
#مسألة في المنامات. | #مسألة في المنامات. | ||
#الرد على أصحاب العدد (ذ/ج 357/2). | #الرد على أصحاب العدد (ذ/ج 357/2). | ||
#حكم الباء في آية '''«و امسحوا برؤوسكم»'''. | #حكم الباء في آية'''«و امسحوا برؤوسكم»'''. | ||
#وجه التكرار في الآيتين. | #وجه التكرار في الآيتين. | ||
#مسألة في الاستثناء (ذ/ج 383/20). | #مسألة في الاستثناء (ذ/ج 383/20). | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۱۱: | ||
جلد سوم: | جلد سوم: | ||
#جمل العلم و العمل (ذ144/5/). | #[[جمل العلم و العمل]] (ذ144/5/). | ||
#أجوبة المسائل القرآنية. | #أجوبة المسائل القرآنية. | ||
#أجوبة مسائل متفرقة. | #أجوبة مسائل متفرقة. | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۲۰: | ||
#خلق الأعمال. | #خلق الأعمال. | ||
#مسألة في الإجماع (ذ269/6/). | #مسألة في الإجماع (ذ269/6/). | ||
#علة خذلان | #علة خذلان أهل‌البيت(ع). | ||
#أقاويل العرب في الجاهلية. | #أقاويل العرب في الجاهلية. | ||
#قول النبي: نية المؤمن خير من عمله. | #قول النبي: نية المؤمن خير من عمله. | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۴۸: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
چهار جلد رسائل سيد شريف؛ شامل كتاب‌هاى مفصل و مختصر و گاهى بسيار مختصر و در حد يك مسألۀ فقهى و يا كلامى است كه به صورت اجمالى و براى آشنايى خوانندگان به معرفى بعضى از آنان مى‌پردازيم. | چهار جلد رسائل سيد شريف؛ شامل كتاب‌هاى مفصل و مختصر و گاهى بسيار مختصر و در حد يك مسألۀ فقهى و يا كلامى است كه به صورت اجمالى و براى آشنايى خوانندگان به معرفى بعضى از آنان مى‌پردازيم. | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۷۰: | ||
السائل قال نؤثر نحن أطال اللّه بقاء سيدنا الشريف أن نرى خط الشريف لنعتمده و نعول عليه، و ما نلتمس الفتوى بغير دليل. (خطبۀ كتاب، صفحۀ 271، جلد اوّل رسائل سيد شريف). | السائل قال نؤثر نحن أطال اللّه بقاء سيدنا الشريف أن نرى خط الشريف لنعتمده و نعول عليه، و ما نلتمس الفتوى بغير دليل. (خطبۀ كتاب، صفحۀ 271، جلد اوّل رسائل سيد شريف). | ||
== انتشار كتاب | == انتشار كتاب== | ||
اين كتاب در ضمن جلد سوّم رسائل الشريف المرتضى نيز چاپ شده است. (جلد سوم رسائل سيد شريف صفحات 271 تا 360). | اين كتاب در ضمن جلد سوّم رسائل الشريف المرتضى نيز چاپ شده است. (جلد سوم رسائل سيد شريف صفحات 271 تا 360). | ||
== نسخه‌ها | == نسخه‌ها== | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]فقط به نسخۀ كتابخانۀ آستان قدس رضوى كه در سال | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] فقط به نسخۀ كتابخانۀ آستان قدس رضوى كه در سال 576ق نوشته شده، اشاره شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]239/5). | ||
در معالم العلماء [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] اين كتاب را در ذيل شمارۀ 474 ذكر كرده است. | در معالم العلماء [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] اين كتاب را در ذيل شمارۀ 474 ذكر كرده است. | ||
| خط ۲۰۱: | خط ۱۸۴: | ||
در مسألۀ 14 از مسائل مبافارقيات سؤال از مرجع مراجعه در استفاده از احاديث «كتب [[شيخ صدوق]]، يا عبيداللّه حلبى يا شلمغانى» شده است كه مربوط به مسائل اصول فقه مى‌باشد. (الجواهر 257). | در مسألۀ 14 از مسائل مبافارقيات سؤال از مرجع مراجعه در استفاده از احاديث «كتب [[شيخ صدوق]]، يا عبيداللّه حلبى يا شلمغانى» شده است كه مربوط به مسائل اصول فقه مى‌باشد. (الجواهر 257). | ||
همچنين از اجماع | همچنين از اجماع اهل‌بيت عليهم‌السلام در مباحث كتاب ذكرى به ميان آمده كه نياز به تحقيق و بررسى دارد. (الجواهر 257). | ||
ترجمۀ فارسى اين كتاب به وسيلۀ | ترجمۀ فارسى اين كتاب به وسيلۀ محمدحسین بختيارى كوه‌سرخى در نامۀ آستان قدس (31:36 - 57) چاپ شده است. (مقدمه‌اى بر فقه شيعه 73). | ||
7 - جوابات المسائل الطرابلسيات الثانية: | 7 - جوابات المسائل الطرابلسيات الثانية: | ||
اين كتاب در برگيرندۀ 12 مسأله و پاسخ آن است كه در مورد غيبت امام زمان(عج) و مشكلات غيبت آن بزرگوار مباحثى مثل علت استتار امام(ع) علت عصمت امام(ع)، علت نياز به امام در هر زمان، علت قيام نكردن حضرت على(ع) و مسائل متفرقۀ ديگرى در آن مطرح شده است. | اين كتاب در برگيرندۀ 12 مسأله و پاسخ آن است كه در مورد غيبت امام زمان(عج) و مشكلات غيبت آن بزرگوار مباحثى مثل علت استتار امام(ع) علت عصمت امام(ع)، علت نياز به امام در هر زمان، علت قيام نكردن [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و مسائل متفرقۀ ديگرى در آن مطرح شده است. | ||
| خط ۲۳۳: | خط ۲۱۶: | ||
جلد سوم شامل 23 رسالۀ كوچك و بزرگ است كه در اينجا مهم‌ترين آنها معرفى مى‌شود. | جلد سوم شامل 23 رسالۀ كوچك و بزرگ است كه در اينجا مهم‌ترين آنها معرفى مى‌شود. | ||
1 - جمل العلم و العمل: | 1 - [[جمل العلم و العمل]]: | ||
اين كتاب از مشهورترين آثار باقى‌مانده از [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است و شامل دو قسمت مباحث كلامى و فقهى (عبادات) مى‌باشد و به دليل اختصارش مباحث معاملات در آن مطرح نشده است. اين كتاب شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول در زمان ما است و شامل كتاب‌هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و زكاة مى‌باشد. | اين كتاب از مشهورترين آثار باقى‌مانده از [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است و شامل دو قسمت مباحث كلامى و فقهى (عبادات) مى‌باشد و به دليل اختصارش مباحث معاملات در آن مطرح نشده است. اين كتاب شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول در زمان ما است و شامل كتاب‌هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و زكاة مى‌باشد. | ||
| خط ۲۶۳: | خط ۲۴۶: | ||
4 - شرح قصيدۀ مذهبة: | 4 - شرح قصيدۀ مذهبة: | ||
كتاب شرح قصيده‌اى است كه در مدح حضرت على(ع) سروده شده است، شاعر آن اسماعيل بن محمد حميرى ملقب به «السيد» است. و در سال 1290ق در بيروت چاپ شده است. | كتاب شرح قصيده‌اى است كه در مدح [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] سروده شده است، شاعر آن اسماعيل بن محمد حميرى ملقب به «السيد» است. و در سال 1290ق در بيروت چاپ شده است. | ||
5 - الشهاب في الشيب و الشباب: | 5 - الشهاب في الشيب و الشباب: | ||
| خط ۲۹۲: | خط ۲۷۵: | ||
از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب اختصار و ايجاز همراه با عجله و شتاب در نوشتن اكثر كتاب‌هاى موجود است كه در آخر بعضى از آنها به اين مطلب اشاره شده است. | از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب اختصار و ايجاز همراه با عجله و شتاب در نوشتن اكثر كتاب‌هاى موجود است كه در آخر بعضى از آنها به اين مطلب اشاره شده است. | ||
به عنوان مثال: قد أجبنا عن المسائل بكمالها و اعتمدنا على الاختصار و الانتصار و الإشارة، دون البسط في العبارة، لكن ضيق الوقت و إعجال الجواب، اقتضينا ما اعتمدناه من الإجمال دون التفصيل. | به عنوان مثال: قد أجبنا عن المسائل بكمالها و اعتمدنا على الاختصار و [[الانتصار]] و الإشارة، دون البسط في العبارة، لكن ضيق الوقت و إعجال الجواب، اقتضينا ما اعتمدناه من الإجمال دون التفصيل. | ||
از ديگر ويژگى‌هاى كتاب تركيب ناهمگون بين كتاب‌هاى گردآورى شده است. در اين مجموعه از كتاب‌هاى فقهى تا شعر و ادبيات و از علم اصول فقه تا تفسير و كلام گردآورى شده است. | از ديگر ويژگى‌هاى كتاب تركيب ناهمگون بين كتاب‌هاى گردآورى شده است. در اين مجموعه از كتاب‌هاى فقهى تا شعر و ادبيات و از علم اصول فقه تا تفسير و كلام گردآورى شده است. | ||
از طرفى بعضى از كتاب‌ها به صورت سؤال و جواب و بعضى مثل كتاب جمل العلم و العمل به صورت مباحث منظم و مرتب فقهى و بعضى نيز فقط يك مسألۀ كلامى و يا فقهى مى‌باشند. | از طرفى بعضى از كتاب‌ها به صورت سؤال و جواب و بعضى مثل كتاب [[جمل العلم و العمل]] به صورت مباحث منظم و مرتب فقهى و بعضى نيز فقط يك مسألۀ كلامى و يا فقهى مى‌باشند. | ||
يكى ديگر از ويژگى‌هاى كتاب جمع‌آورى نكردن مباحثى كه داراى موضوع واحد هستند، مى‌باشد. اگر ناشرين كتاب مباحث همگون مثل فقه، تفسير يا ادبيات را در كنار هم چاپ نموده و به تفكيك و تقسيم‌بندى مباحث فقهى مثل صفحۀ 345 جلد سوم اقدام مى‌نمودند خوانندگان بهتر مى‌توانستند از اين مجموعه استفاده نمايند. | يكى ديگر از ويژگى‌هاى كتاب جمع‌آورى نكردن مباحثى كه داراى موضوع واحد هستند، مى‌باشد. اگر ناشرين كتاب مباحث همگون مثل فقه، تفسير يا ادبيات را در كنار هم چاپ نموده و به تفكيك و تقسيم‌بندى مباحث فقهى مثل صفحۀ 345 جلد سوم اقدام مى‌نمودند خوانندگان بهتر مى‌توانستند از اين مجموعه استفاده نمايند. | ||
== منابع == | == منابع مقاله == | ||
1 - الذريعة119/20، ج 15/13. | |||
1 - | |||
2 - مقدمه‌اى بر فقه شيعه 76 و 72، 73. | 2 - مقدمه‌اى بر فقه شيعه 76 و 72، 73. | ||
3 - مستدركات أعيان الشيعة ج 295/5 تا 300. | 3 - مستدركات أعيان الشيعة ج 295/5 تا 300. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلیات]] | [[رده:کلیات]] | ||
[[رده:کنگره‌ها، کنفرانس‌ها (مؤتمرات)، مجموعه‌ها]] | [[رده:کنگره‌ها، کنفرانس‌ها (مؤتمرات)، مجموعه‌ها]] | ||