حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة: تفاوت میان نسخه‌ها

حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
پدیدآوران	مرعشی، محمود (اشراف) شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی (نویسنده) رجایی، مهدی (محقق)
ناشر	مکتبة آیت‌الله المرعشي النجفي(ره)
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1409 ق
چاپ	1
موضوع	ایمان (اسلام) حدیث - اجازه‌ها عدالت (اسلام) فقه جعفری - قرن 10ق - پرسش‏ها و پاسخ‏ها کلام شیعه امامیه - قرن 10ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏225‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ح‎‏7
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۳

برای دیگر کاربردها، عدالت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از زين‌الدين بن علي بن أحمد بن جمال‌الدين بن تقي‌الدين صالح بن شرف العاملي معروف به شهيد ثانى (911-966ق) از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.

گزارش محتوا

حقائق الايمان

قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. الدر المنثور، أمل الامل، الرياض، لؤلؤة البحرين و روضات الجنات اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.

الذريعة با عنوان حقايق الايمان فى بيان حقيقة الايمان و الاسلام و أجزائهما و شروطهما از آن نام مى‌برد. در كشف الحجب از آن به رسالة فى الايمان و الاسلام و الكفر، ياد شده، ولى مؤلف آن مشخص نگرديده است.

اعيان الشيعة با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.

از بررسى اقوال گذشته روشن مى‌شود كه از اين اثر در كتب تراجم با عنوان تحقيق الاسلام ياد شده و در آثار متأخرين با عنوان حقائق الايمان.

مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.^[۱]

ساختار رساله حقائق الايمان

اين رساله مشتمل بر يك مقدمه^[۲]، سه مقاله و يك خاتمه^[۳] است.

در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.^[۴]

مقاله اول اين رساله به بيان براهین و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.^[۵]

مقاله دوم؛^[۶] شامل مباحث ذيل مى‌باشد:

الايمان يقبل الزيادة و النقصان.^[۷]
فى حقيقة الكفر.^[۸]
فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.^[۹]

مقاله سوم^[۱۰] نيز مباحث زير را دربردارد:

فى الاسلام و حقيقته.^[۱۱]
فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.^[۱۲]
فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.^[۱۳]

خاتمه^[۱۴] اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:

فى زمان التكليف بالمعارف.^[۱۵]
فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.^[۱۶]
فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.^[۱۷]

رسالة الاقتصاد و الارشاد الى طريقة الاجتهاد في معرفة الهداية و المعاد و أحكام أفعال العباد

رساله‌اى^[۱۸] است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:

بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، کیفیت شناخت آفريدگار، کیفیت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.^[۱۹]

مؤلف معتقد است، شناخت آفريدگار از طريق علم كلام خطرناك‌ترين نوع و سخت‌ترين نوع شناخت است.

درباره علم منطق نيز مؤلف معتقد است كه علم منطق نسبت به تفكر و انديشه همانند علم عروض نسبت به شعراست؛ يعنى همانگونه كه اگر كسى ذوق شعرى داشته باشد، بدون دانستن علم عروض مى‌تواند بين شعر درست و غلط تفاوت نهد كسى هم كه اهل تفكر و انديشه باشد، مى‌تواند بدون دانستن قواعد منطقى و آموختن اين علم به تفكر صحيح بپردازد.

بخش دوم، اين رساله به فروع اختصاص يافته و از موضوعات ذيل سخن مى‌گويد:

ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....^[۲۰]

رسالة فى العداله

مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است.^[۲۱] وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.

جواب مسائل الشيخ أحمد العاملى معروف به الأسئلة المازحية

مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.^[۲۲]

اجازة الحديث

اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه شهيد ثانى براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس‌الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم شيخ بهايى صادر نموده است.^[۲۳]

نسخه شناسى

نسخ خطى ذيل تماما در كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم نگهدارى مى‌شود:

نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه‌اى تصحيح شده است.
نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهیم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.
نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.

نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى سيد مهدى رجايى، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.

پانویس

منابع مقاله

مقدمه سيد مهدى رجايى(محقق).

وابسته‌ها

[1] مقدمه کتاب، ص37

[2] مقدمه کتاب، ص49

[3] متن کتاب، ص135

[4] مقدمه کتاب، ص53

[5] متن کتاب، ص55

[6] همان، ص96

[7] همان

[8] همان، ص105

[9] همان، ص109

[10] همان، ص114

[11] همان

[12] همان، ص131

[13] همان، ص133

[14] همان، ص135

[15] همان

[16] همان، ص142

[17] همان، ص144

[18] همان، ص165

[19] همان، ص168

[20] همان، ص182

[21] همان، ص209

[22] همان، ص217

[23] همان، ص237

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 [[مرعشی، محمود]] (اشراف)
-[[شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی]] (نويسنده)
+[[شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی]] (نویسنده)
 [[رجایی، مهدی]] (محقق)
@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 ایمان (اسلام)
-حدیث - اجازه‎ها
+حدیث - اجازه‌ها
 عدالت (اسلام)
@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 | سال نشر = 1409 ق
-| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE3699AUTOMATIONCODE
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03699AUTOMATIONCODE
 | چاپ =1
- | تعداد جلد =1
+| تعداد جلد =1
- | کتابخانۀ دیجیتال نور =5369
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =03699
+| کتابخوان همراه نور =03699
 | کد پدیدآور =
 | پس از =
 | پیش از =
 }}
-«حقائق الإيمان مع رسالتى الاقتصاد و العدالة»؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از زين‌الدين بن علي بن أحمد بن جمال‌الدين بن تقي‌الدين صالح بن شرف العاملي معروف به [[شهيد ثانى]] (911-966ق) از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.
+{{کاربردهای دیگر|عدالت (ابهام‌زدایی)}}
+'''حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة'''؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|زين‌الدين بن علي بن أحمد بن جمال‌الدين بن تقي‌الدين صالح بن شرف العاملي]] معروف به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهيد ثانى]] (911-966ق) از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.
 ==گزارش محتوا==
 حقائق الايمان
-قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]]، أمل الامل، الرياض، لؤلؤة البحرين و [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.
+قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]]، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الامل]]، الرياض، لؤلؤة البحرين و [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.
 [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] با عنوان حقايق الايمان فى بيان حقيقة الايمان و الاسلام و أجزائهما و شروطهما از آن نام مى‌برد. در كشف الحجب از آن به رسالة فى الايمان و الاسلام و الكفر، ياد شده، ولى مؤلف آن مشخص نگرديده است.
-اعيان الشيعة با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.
+[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|اعيان الشيعة]] با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.
 از بررسى اقوال گذشته روشن مى‌شود كه از اين اثر در كتب تراجم با عنوان تحقيق الاسلام ياد شده و در آثار متأخرين با عنوان حقائق الايمان.
-مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.
+مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/37 مقدمه کتاب، ص37]</ref>
 ساختار رساله حقائق الايمان
-اين رساله مشتمل بر يك مقدمه، سه مقاله و يك خاتمه است.
+اين رساله مشتمل بر يك مقدمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/49 مقدمه کتاب، ص49]</ref>، سه مقاله و يك خاتمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 متن کتاب، ص135]</ref> است.
-در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.
-مقاله اول اين رساله به بيان براهين و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.
-مقاله دوم؛ شامل مباحث ذيل مى‌باشد:
-- الايمان يقبل الزيادة و النقصان.
-- فى حقيقة الكفر.
-- فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.
-مقاله سوم نيز مباحث زير را دربردارد:
+در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/53 مقدمه کتاب، ص53]</ref>
-- فى الاسلام و حقيقته.
+مقاله اول اين رساله به بيان براهین و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/55 متن کتاب، ص55]</ref>
-- فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.
+مقاله دوم؛<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/96 همان، ص96]</ref> شامل مباحث ذيل مى‌باشد:
-- فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.
+#الايمان يقبل الزيادة و النقصان.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/96 همان]</ref>
+#فى حقيقة الكفر.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/105 همان، ص105]</ref>
+#فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/109 همان، ص109]</ref>
-خاتمه اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:
+مقاله سوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/114 همان، ص114]</ref> نيز مباحث زير را دربردارد:
-- فى زمان التكليف بالمعارف.
+#فى الاسلام و حقيقته.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/114 همان]</ref>
+#فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/131 همان، ص131]</ref>
+#فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/133 همان، ص133]</ref>
-- فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.
+خاتمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 همان، ص135]</ref> اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:
-- فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.
+#فى زمان التكليف بالمعارف.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 همان]</ref>
+#فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/142 همان، ص142]</ref>
+#فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/144 همان، ص144]</ref>
 == رسالة الاقتصاد و الارشاد الى طريقة الاجتهاد في معرفة الهداية و المعاد و أحكام أفعال العباد ==
-رساله‌اى است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:
+رساله‌اى<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/165 همان، ص165]</ref> است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:
-بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، كيفيت شناخت آفريدگار، كيفيت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.
+بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، کیفیت شناخت آفريدگار، کیفیت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/168 همان، ص168]</ref>
 مؤلف معتقد است، شناخت آفريدگار از طريق علم كلام خطرناك‌ترين نوع و سخت‌ترين نوع شناخت است.
@@ خط ۹۶: / خط ۹۰: @@
 بخش دوم، اين رساله به فروع اختصاص يافته و از موضوعات ذيل سخن مى‌گويد:
-ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....
+ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/182 همان، ص182]</ref>
 == رسالة فى العداله ==
-مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است. وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.
+مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/209 همان، ص209]</ref> وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.
 ==جواب مسائل الشيخ أحمد العاملى معروف به الأسئلة المازحية==
-مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.
+مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/217 همان، ص217]</ref>
 == اجازة الحديث ==
-اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه [[شهيد ثانى]] براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس‌الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] صادر نموده است.
+اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه [[شهيد ثانى]] براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس‌الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] صادر نموده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/237 همان، ص237]</ref>
 == نسخه شناسى ==
@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۱۲: @@
 نسخ خطى ذيل تماما در كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم نگهدارى مى‌شود:
-- نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
+#نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
+# نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه‌اى تصحيح شده است.
+# نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهیم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
+# نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
+# نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.
+# نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.
-- نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه اى تصحيح شده است.
+نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]]، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.
-- نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهيم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
-- نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
-- نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.
+==پانویس ==
+<references/>
-- نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.
-نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]]، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.
 ==منابع مقاله==
+مقدمه [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]](محقق).
+==وابسته‌ها==
-- مقدمه [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]](محقق).
+{{وابسته‌ها}}