حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
    جز (جایگزینی متن - 'رجایی، سید مهدی' به 'رجایی، مهدی')
     
    (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR03699J1.jpg|بندانگشتی|حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة]]
    | تصویر =NUR03699J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
    [[مرعشی، محمود]] (اشراف)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[مرعشی، محمود]] (اشراف)


    [[شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی]] (نويسنده)
    [[شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی]] (نویسنده)


    [[رجایی، مهدی]] (محقق)
    [[رجایی، مهدی]] (محقق)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏225‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ح‎‏7
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    ایمان (اسلام)
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏225‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ح‎‏7
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|ایمان (اسلام)


    حدیث - اجازه‎ها
    حدیث - اجازه‌ها


    عدالت (اسلام)
    عدالت (اسلام)
    خط ۳۲: خط ۲۱:


    کلام شیعه امامیه - قرن 10ق.
    کلام شیعه امامیه - قرن 10ق.
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    مکتبة آیت‌الله المرعشي النجفي(ره)
    |data-type='publisher'|مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي (ره)
    | مکان نشر =قم - ایران
    |-
    | سال نشر = 1409 ق  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|قم - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1409 هـ.ق  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE3699AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


     
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03699AUTOMATIONCODE
    == معرفى اجمالى ==
    | چاپ =1
     
    | تعداد جلد =1
     
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =03699
    «حقائق الإيمان مع رسالتى الاقتصاد و العدالة»؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از زين الدين بن علي بن أحمد بن جمال الدين بن تقي الدين صالح بن شرف العاملي معروف به [[شهيد ثانى]] (911-966ق)از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.
    | کتابخوان همراه نور =03699
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر|عدالت (ابهام‌زدایی)}}
    '''حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة'''؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|زين‌الدين بن علي بن أحمد بن جمال‌الدين بن تقي‌الدين صالح بن شرف العاملي]] معروف به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهيد ثانى]] (911-966ق) از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    حقائق الايمان  
    حقائق الايمان  


    قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. الدر المنثور، أمل الامل، الرياض، لؤلؤة البحرين و [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.
    قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]]، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الامل]]، الرياض، لؤلؤة البحرين و [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.


    [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] با عنوان حقايق الايمان فى بيان حقيقة الايمان و الاسلام و أجزائهما و شروطهما از آن نام مى‌برد. در كشف الحجب از آن به رسالة فى الايمان و الاسلام و الكفر، ياد شده، ولى مؤلف آن مشخص نگرديده است.
    [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] با عنوان حقايق الايمان فى بيان حقيقة الايمان و الاسلام و أجزائهما و شروطهما از آن نام مى‌برد. در كشف الحجب از آن به رسالة فى الايمان و الاسلام و الكفر، ياد شده، ولى مؤلف آن مشخص نگرديده است.


    اعيان الشيعة با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.
    [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|اعيان الشيعة]] با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.


    از بررسى اقوال گذشته روشن مى‌شود كه از اين اثر در كتب تراجم با عنوان تحقيق الاسلام ياد شده و در آثار متأخرين با عنوان حقائق الايمان.
    از بررسى اقوال گذشته روشن مى‌شود كه از اين اثر در كتب تراجم با عنوان تحقيق الاسلام ياد شده و در آثار متأخرين با عنوان حقائق الايمان.


    مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.
    مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/37 مقدمه کتاب، ص37]</ref>


    ساختار رساله حقائق الايمان  
    ساختار رساله حقائق الايمان  


    اين رساله مشتمل بر يك مقدمه، سه مقاله و يك خاتمه است.
    اين رساله مشتمل بر يك مقدمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/49 مقدمه کتاب، ص49]</ref>، سه مقاله و يك خاتمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 متن کتاب، ص135]</ref> است.
     
    در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.
     
    مقاله اول اين رساله به بيان براهين و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.
     
    مقاله دوم؛ شامل مباحث ذيل مى‌باشد:
     
    1- الايمان يقبل الزيادة و النقصان.
     
    2- فى حقيقة الكفر.
     
    3- فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.


    مقاله سوم نيز مباحث زير را دربردارد:
    در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/53 مقدمه کتاب، ص53]</ref>


    1- فى الاسلام و حقيقته.
    مقاله اول اين رساله به بيان براهین و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/55 متن کتاب، ص55]</ref>


    2- فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.
    مقاله دوم؛<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/96 همان، ص96]</ref> شامل مباحث ذيل مى‌باشد:


    3- فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.
    #الايمان يقبل الزيادة و النقصان.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/96 همان]</ref>
    #فى حقيقة الكفر.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/105 همان، ص105]</ref>
    #فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/109 همان، ص109]</ref>


    خاتمه اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:
    مقاله سوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/114 همان، ص114]</ref> نيز مباحث زير را دربردارد:


    1- فى زمان التكليف بالمعارف.
    #فى الاسلام و حقيقته.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/114 همان]</ref>
    #فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/131 همان، ص131]</ref>
    #فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/133 همان، ص133]</ref>


    2- فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.
    خاتمه<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 همان، ص135]</ref> اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:


    3- فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.
    #فى زمان التكليف بالمعارف.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/135 همان]</ref>
    #فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/142 همان، ص142]</ref>
    #فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/144 همان، ص144]</ref>


    == رسالة الاقتصاد و الارشاد الى طريقة الاجتهاد في معرفة الهداية و المعاد و أحكام أفعال العباد ==
    == رسالة الاقتصاد و الارشاد الى طريقة الاجتهاد في معرفة الهداية و المعاد و أحكام أفعال العباد ==




    رساله‌اى است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:
    رساله‌اى<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/165 همان، ص165]</ref> است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:


    بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، كيفيت شناخت آفريدگار، كيفيت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.
    بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، کیفیت شناخت آفريدگار، کیفیت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/168 همان، ص168]</ref>


    مؤلف معتقد است، شناخت آفريدگار از طريق علم كلام خطرناك‌ترين نوع و سخت‌ترين نوع شناخت است.
    مؤلف معتقد است، شناخت آفريدگار از طريق علم كلام خطرناك‌ترين نوع و سخت‌ترين نوع شناخت است.
    خط ۱۱۳: خط ۹۰:
    بخش دوم، اين رساله به فروع اختصاص يافته و از موضوعات ذيل سخن مى‌گويد:
    بخش دوم، اين رساله به فروع اختصاص يافته و از موضوعات ذيل سخن مى‌گويد:


    ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....
    ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/182 همان، ص182]</ref>


    == رسالة فى العداله ==
    == رسالة فى العداله ==




    مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است. وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.
    مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/209 همان، ص209]</ref> وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.


    ==جواب مسائل الشيخ أحمد العاملى معروف به الأسئلة المازحية==
    ==جواب مسائل الشيخ أحمد العاملى معروف به الأسئلة المازحية==




    مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.
    مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/217 همان، ص217]</ref>


    == اجازة الحديث ==
    == اجازة الحديث ==




    اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه [[شهيد ثانى]] براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] صادر نموده است.
    اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه [[شهيد ثانى]] براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس‌الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] صادر نموده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5369/1/237 همان، ص237]</ref>


    == نسخه شناسى ==
    == نسخه شناسى ==
    خط ۱۳۵: خط ۱۱۲:
    نسخ خطى ذيل تماما در كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم نگهدارى مى‌شود:
    نسخ خطى ذيل تماما در كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم نگهدارى مى‌شود:


    1- نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
    #نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
    # نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه‌اى تصحيح شده است.
    # نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهیم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
    # نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
    # نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.
    # نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.


    2- نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه اى تصحيح شده است.
    نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]]، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.
     
    3- نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهيم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
     
    4- نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
     
    5- نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.


    6- نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.


    نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]]، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.
    ==پانویس ==
    <references/>


    ==منابع==


    ==منابع مقاله==
    مقدمه [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]](محقق).


    1- مقدمه [[رجایی، مهدی |سيد مهدى رجايى]](محقق).
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}




    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5369 مطالعه کتاب حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:کلام و عقاید]]
    [[رده:کلام و عقاید]]
    [[رده:مباحث خاص کلامی]]
    [[رده:مباحث خاص کلامی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۳

    حقائق الإیمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
    حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة
    پدیدآورانمرعشی، محمود (اشراف)

    شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی (نویسنده)

    رجایی، مهدی (محقق)
    ناشرمکتبة آیت‌الله المرعشي النجفي(ره)
    مکان نشرقم - ایران
    سال نشر1409 ق
    چاپ1
    موضوعایمان (اسلام)

    حدیث - اجازه‌ها

    عدالت (اسلام)

    فقه جعفری - قرن 10ق - پرسش‏ها و پاسخ‏ها

    کلام شیعه امامیه - قرن 10ق.
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏225‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ح‎‏7
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    حقائق الإيمان مع رسالتي الإقتصاد و العدالة؛ مشتمل بر سه رساله جداگانه از زين‌الدين بن علي بن أحمد بن جمال‌الدين بن تقي‌الدين صالح بن شرف العاملي معروف به شهيد ثانى (911-966ق) از عالمان بزرگ شيعى است كه به موضوعات كلامى اختصاص دارد.

    گزارش محتوا

    حقائق الايمان

    قابل توجه است كه مؤلف هيچ جا به چنين نامى براى كتاب خود تصريح نكرده است، از اين رو بين علما در عنوان كتاب وى اختلاف نظر وجود دارد. الدر المنثور، أمل الامل، الرياض، لؤلؤة البحرين و روضات الجنات اين گونه از آن ياد كرده‌اند: و كتاب فى تحقيق الاسلام و الايمان.

    الذريعة با عنوان حقايق الايمان فى بيان حقيقة الايمان و الاسلام و أجزائهما و شروطهما از آن نام مى‌برد. در كشف الحجب از آن به رسالة فى الايمان و الاسلام و الكفر، ياد شده، ولى مؤلف آن مشخص نگرديده است.

    اعيان الشيعة با عنوان كتاب تحقيق الاسلام و الايمان، از آن ياد مى‌كند.

    از بررسى اقوال گذشته روشن مى‌شود كه از اين اثر در كتب تراجم با عنوان تحقيق الاسلام ياد شده و در آثار متأخرين با عنوان حقائق الايمان.

    مؤلف انگيزه خود از نگارش رساله حقائق الايمان را اين گونه بيان مى‌كند: چون در مورد حقيقت ايمان با ديدگاه‌هاى گوناگونى مواجه گرديدم، تصميم گرفتم برخى از آنها را گردآورده و اضافاتى نيز بدان بيفزايم.[۱]

    ساختار رساله حقائق الايمان

    اين رساله مشتمل بر يك مقدمه[۲]، سه مقاله و يك خاتمه[۳] است.

    در مقدمه به نقل ديدگاه‌هاى مختلفى كه از سوى مذاهب گوناگون درباره حقيقت ايمان ابراز شده، پرداخته مى‌شود.[۴]

    مقاله اول اين رساله به بيان براهین و ادله ديدگاه‌هاى فوق الذكر اختصاص يافته است.[۵]

    مقاله دوم؛[۶] شامل مباحث ذيل مى‌باشد:

    1. الايمان يقبل الزيادة و النقصان.[۷]
    2. فى حقيقة الكفر.[۸]
    3. فى امكان الكفر بعد الايمان، و أن المؤمن يمكن أن يصير كافرا كعكسه.[۹]

    مقاله سوم[۱۰] نيز مباحث زير را دربردارد:

    1. فى الاسلام و حقيقته.[۱۱]
    2. فى عدم كفر المخالف و رفع شبهته.[۱۲]
    3. فى حكم المكلف فى زمان مهلة النظر من الكفر و الايمان.[۱۳]

    خاتمه[۱۴] اين رساله به مباحث ذيل اختصاص يافته است:

    1. فى زمان التكليف بالمعارف.[۱۵]
    2. فى الدليل الذي يكفي فى حصول المعرفة.[۱۶]
    3. فى تعيين المعارف الخمسة التى يحصل بها الايمان مرتبا على الاصول الخمسة، مع البسط فى الامامة منها.[۱۷]

    رسالة الاقتصاد و الارشاد الى طريقة الاجتهاد في معرفة الهداية و المعاد و أحكام أفعال العباد

    رساله‌اى[۱۸] است كوتاه و مختصر درباره اصول و فروع دين و در دو بخش تنظيم گشته است:

    بخش اول، به اصول اختصاص يافته و از موضوعاتى؛ چون: تفسير شريعت و فائده آن و نيز حكمت وضع شريعت، تفكر و استدلال، کیفیت شناخت آفريدگار، کیفیت شناخت توحيد و ساير مسائل اصولى سخن گفته شده است. در ادامه درباره آموختن علم كلام و نيز علم منطق سخن به ميان آمده است.[۱۹]

    مؤلف معتقد است، شناخت آفريدگار از طريق علم كلام خطرناك‌ترين نوع و سخت‌ترين نوع شناخت است.

    درباره علم منطق نيز مؤلف معتقد است كه علم منطق نسبت به تفكر و انديشه همانند علم عروض نسبت به شعراست؛ يعنى همانگونه كه اگر كسى ذوق شعرى داشته باشد، بدون دانستن علم عروض مى‌تواند بين شعر درست و غلط تفاوت نهد كسى هم كه اهل تفكر و انديشه باشد، مى‌تواند بدون دانستن قواعد منطقى و آموختن اين علم به تفكر صحيح بپردازد.

    بخش دوم، اين رساله به فروع اختصاص يافته و از موضوعات ذيل سخن مى‌گويد:

    ابتدا به تقسيم فروع به عبادات، معاملات، ايقاعات و سياسات اشاره مى‌كند. سپس به تفسير اجتهاد و بيان معناى آن مى‌پردازد. پس از آن درباره احكام اجتهاد سخن مى‌گويد. جواز اجتهاد تجزيه‌اى، فرق بين مجتهد و مفتى و قاضى، منابع اجتهاد(كتاب، سنت و اجماع)، علوم مورد نياز براى اجتهاد و....[۲۰]

    رسالة فى العداله

    مؤلف در اين رساله ابتدا به تعريف لغوى و اصطلاحى عدالت پرداخته است.[۲۱] وى عدالت را در اصطلاح به معناى متعادل بودن قواى نفسانى انسان و استوار بودن افعال او مى‌داند و صفت فضيلت را معلول تعديل قواى نفسانى انسان دانسته است.

    جواب مسائل الشيخ أحمد العاملى معروف به الأسئلة المازحية

    مشتمل بر 93 پرسش عقيدتى و فقهى است كه شخصى به نام شيخ احمد عاملى از شهيد پاسخ بدان‌ها را طلب كرده و شهيد نيز بدان‌ها پاسخ داده است.[۲۲]

    اجازة الحديث

    اين بخش از كتاب صورت اجازه حديثى است كه شهيد ثانى براى شيخ عبدالصمد ابن الشيخ الامام شمس‌الدين محمد الشهير بالجبعي الحارثي الهمداني، پدر مرحوم شيخ بهايى صادر نموده است.[۲۳]

    نسخه شناسى

    نسخ خطى ذيل تماما در كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم نگهدارى مى‌شود:

    1. نسخه شماره 1488 با نام حقيقة الايمان.
    2. نسخه خطى به شماره 5842، كه نسخه‌اى تصحيح شده است.
    3. نسخه خطى به شماره 5555، كه توسط ابراهیم بن محمد بن على الخرفوشى العاملى در سال 1070ق استنساخ شده است.
    4. نسخه چاپى كه در سال 1312ق، به چاپ رسيده است.
    5. نسخه خطى كه رسالة الاقتصاد را نيز دربر دارد به شماره 1259.
    6. نسخه خطى كه رسالة العدالة را نيز شامل است به شماره 4447- نسخه خطى رسالة العدالة به شماره 1445.

    نسخه حاضر در برنامه به تحقيق آقاى سيد مهدى رجايى، در قطع وزيرى با جلد در 312 صفحه براى بار در سال توسط انتشارات كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم منتشر شده است.


    پانویس


    منابع مقاله

    مقدمه سيد مهدى رجايى(محقق).

    وابسته‌ها