شهید اول، محمد بن مکی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شامی (ابهام زدایی)' به 'شامی (ابهام‌زدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'شامی (ابهام زدایی)' به 'شامی (ابهام‌زدایی)')
 
(۹۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR01687.jpg|بندانگشتی|شهید اول، محمد بن مکی]]
[[پرونده:NUR01687.jpg|بندانگشتی|شهید اول، محمد بن مکی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|شهید اول، محمد بن مکی
! نام!! data-type="authorName" |شهید اول، محمد بن مکی
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‎های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'| شهید اول، شمس الدین محمد
| data-type="authorOtherNames" | شهید اول، شمس‌الدین محمد


شیخ شهید
شیخ شهید


عاملی جزینی، ابو عبد الله محمد
عاملی جزینی، ابوعبدالله محمد


شامی، شمس الدین محمد
شامی، شمس‌الدین محمد
 
Muhammad Jamaluddin al-Makki al-Amili
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |جمال‌الدين
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |734ق
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |حزین لبنان
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|763 هـ.ش یا 786 هـ.ق یا 1384 م
| data-type="authorDeathDate" |763 ش یا 786 ق یا 1384 م
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |[[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]]، پسر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]؛
 
سيد عميدالدين بن عبدالمطلب حلى
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|[[اربع رسائل کلامیه؛ المقالـه التکلیفیه؛ الباقیات الصالحات]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
| data-type="authorWritings" |[[الألفیة و النفلیة]]
 
[[البیان]]  


[[اربعون حدیثا چهل حدیث بهداشتی و اخلاقی]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
[[الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة]]  


[[‏الالـفیه النفلیه ]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
[[ذکری الشیعة في أحکام الشریعة]]  


[[الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
[[شرح خیارات اللمعة]]  
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"
|کد مولف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|1687
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01687AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>
 
{{کاربردهای دیگر|عاملی (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|شامی (ابهام‌زدایی)}}
'''ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن مکی بن محمد شامی عاملی جزینی''' (۷۳۴-۷۸۶ق) معروف به شهید اول،  از علماء و محققان سرشناس شیعه در قرن هشتم قمری، از منطقه جبل عامل لبنان، از مهم‌ترين آثار ايشان، مى‌توان از «[[اللمعة الدمشقية في فقه الإمامية|اللمعة الدمشقية]]» نام برد كه جزء كتاب‌هاى درسى حوزه علميه مى‌باشد و دارای شروح فراوانی است.


== ولادت ==
== ولادت ==
شهید اول در سال 734ق، به دنيا آمد. وی اهل جبل عامل منطقه‌ای است در جنوب لبنان و از قدیمی‌ترین مراكز تشیع است و هم اكنون نیز یك مركز شیعی است.


پدرش، جمال‌الدين نيز از دانشمندان بزرگ زمان خود بوده است. اجداد و فرزندان شهید اول همگی اهل فضل و علم و از دانشمندان عصر خویش بودند.


«شمس الدين، محمد بن مكى جبل عاملى»، معروف به شهيد اول كه از علماء و محققان سرشناس تشيع، در جبل عامل، در جنوب لبنان مى‌باشد، در سال 734ق، به دنيا آمد. پدرش، جمال الدين نيز از دانشمندان بزرگ زمان خود بوده است.
==تحصیلات==


ايشان، دوران كودكى را در زادگاهش سپرى نمود و در اين ايام از محضر پدر استفاده‌هاى علمى برد و مقدمات علوم دينى و فقه را آموخت. هم‌چنين رياضى را نيز نزد عموى پدرش، شيخ اسد الدين جزينى فراگرفت.
ايشان، دوران كودكى را در زادگاهش سپرى نمود و در اين ايام از محضر پدر استفاده‌هاى علمی‌برد و مقدمات علوم دينى و فقه را آموخت. هم‌چنين رياضى را نيز نزد عموى پدرش، شيخ اسدالدين جزينى فراگرفت.


وقتى به سن شانزده سالگى رسيد، براى تكميل دانش و استفاده از اساتيد نامور شيعه، به عراق هجرت كرد و وارد شهر حله شد. وى، پنج سال در اين شهر اقامت كرد و از محضر دانشوران و فقهاى آن ديار، استفاده كرد و در سن هفده سالگى، در همين شهر توسط اساتيد خود به درجه رفيع اجتهاد و نقل حديث نايل آمد.
وقتى به سن شانزده سالگى رسيد، براى تكميل دانش و استفاده از اساتيد نامور شيعه، به عراق هجرت كرد و وارد شهر حله شد. وى، پنج سال در اين شهر اقامت كرد و از محضر دانشوران و فقهاى آن ديار، استفاده كرد و در سن هفده سالگى، در همين شهر توسط اساتيد خود به درجه رفيع اجتهاد و نقل حديث نايل آمد.
خط ۵۷: خط ۶۷:
هم‌چنين ايشان براى كسب علم از ديگر بزرگان و دانشمندان، به ديگر مناطق كشورهاى اسلامى سفر كرد، از جمله به كربلا، نجف، بغداد، كوفه، مصر، سوريه، فلسطين و حجاز.
هم‌چنين ايشان براى كسب علم از ديگر بزرگان و دانشمندان، به ديگر مناطق كشورهاى اسلامى سفر كرد، از جمله به كربلا، نجف، بغداد، كوفه، مصر، سوريه، فلسطين و حجاز.


== اساتيد ==
===اساتيد===
 
{{ستون-شروع|2}}
 
1. فخر المحققين، پسر علامه حلى؛
# [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]]، پسر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]؛
 
# سيد عميدالدين بن عبدالمطلب حلى؛
2. سيد عميد الدين بن عبد المطلب حلى؛
# سيد ضياءالدين عبداللّه حلى؛
 
# سيد تاج‌الدين بن معيه حسينى؛
3. سيد ضياء الدين عبد اللّه حلى؛
# سيد علاءالدين بن زهره حسينى؛
 
# شيخ على بن طران مطارآبادى؛
4. سيد تاج الدين بن معيه حسينى؛
# الشيخ رضى‌الدين على بن احمد مزيدى؛
 
# شيخ جلال‌الدين محمد بن الشيخ شمس‌الدين حارثى؛
5. سيد علاء الدين بن زهره حسينى؛
# شيخ محمد بن جعفر مشهدى؛
 
# شيخ قطب‌الدين بويهى رازى؛
6. شيخ على بن طران مطارآبادى؛
 
7. الشيخ رضى الدين على بن احمد مزيدى؛
 
8. شيخ جلال الدين محمد بن الشيخ شمس الدين حارثى؛
 
9. شيخ محمد بن جعفر مشهدى؛
 
10. شيخ قطب الدين بويهى رازى؛
 
و...
و...
{{پایان}}


گر چه ايشان، فقط 52 سال عمر كرد، ولى در طى سال‌هايى كه به تدريس مشغول بوده است، شاگردان بسيارى به عالم تشيع تحويل داده است كه از آن جمله، مى‌توان از افراد زير نام برد:
گر چه ايشان، فقط 52 سال عمر كرد، ولى در طى سال‌هايى كه به تدريس مشغول بوده است، شاگردان بسيارى به عالم تشيع تحويل داده است كه از آن جمله، مى‌توان از افراد زير نام برد:


1. شيخ مقداد سيورى، صاحب كتاب«التنقيح»؛
#شيخ مقداد سيورى، صاحب كتاب «التنقيح»؛
 
#شيخ [[حلی، حسن بن سلیمان|حسن بن سليمان حلى]]، صاحب كتاب «مختصر بصائر الدرجات»؛
2. شيخ حسن بن سليمان حلى، صاحب كتاب«مختصر بصائر الدرجات»؛
#سيد بدرالدين حسن بن ايوب، مشهور به نجم‌الدين، صاحب كتاب «المحجة البيضاء» در طهارت؛
 
#شيخ شمس‌الدين، محمد، مشهور به ابن عبدالعال كركى عاملى؛
3. سيد بدر الدين حسن بن ايوب، مشهور به نجم الدين، صاحب كتاب«المحجة البيضاء» در طهارت؛
#شيخ زين‌الدين، على بن خازن حائرى، صاحب المهذب و الموجز و سه فرزند گرامى خود شهيد اول به نام‌هاى #:ابوطالب، ابوالقاسم و جمال‌الدين.
 
4. شيخ شمس الدين، محمد، مشهور به ابن عبد العال كركى عاملى؛
 
5. شيخ زين الدين، على بن خازن حائرى، صاحب المهذب و الموجز و سه فرزند گرامى خود شهيد اول به نام‌هاى ابو طالب، ابو القاسم و جمال الدين.
 
در باره تأليفات اين عالم بزرگ شيعه بايد گفت، با اينكه اين شهيد بزرگوار، مدت كمى زيسته است و بسيارى از مدت عمر خود را نيز در سفر بوده، ولى توانسته است تأليفات ارزش‌مندى بيافريند كه براى هميشه مورد استفاده محققين و دانشجويان فقه و دين قرار گيرد. برخى، تأليفات ايشان را تا سى اثر نام برده‌اند كه در اين‌جا به برخى از آثار اين مرد بزرگ اشاره خواهيم داشت:
 
1. اختصار الجعفر؛
 
2. الاربعون حديثا؛
 
3. الاربعون مسئلة؛
 
4. الاعتقادية؛
 
5. الالفية فى فقه الصلوة؛
 
6. الباقيات الصالحات؛
 
7. البيان در فقه؛
 
8. التكليف يا تكليفية؛
 
9. جامع البين يا الجامع بين شرحى الاخوين؛
 
10. غاية المراد فى شرح نكت الارشاد؛
 
11. حاشيه قواعد علامه؛
 
12. خلاصة الاعتبار فى الحج و الاعتمار؛
 
13. الدروس الشرعية فى فقه الامامية؛
 
14. الذكرى در فقه اماميه؛
 
15. القواعد الكلية فى الاصول و الفروع كه به«قواعد شهيد» معروف است؛
 
16. المزار؛


17. المسائل كه به«مسائل ابن مكى» معروف است؛
==شهادت==


18. مجاميع ثلاثة در سه جلد؛
زمانى كه حكومت دمشق به سلسله جراكسه رسيد و در اختيار فردى به نام «بيدمر» افتاد، ايشان نيز مورد حسد قرار گرفت و عده‌اى از بى‌دينان به اتهامات واهى و ساختگى او را به زندان انداختند؛ به اين بهانه كه مدعى شدند شهيد اول از اسلام برگشته است و با نهضت سربه‌داران در ايران ارتباط دارد و نامه‌اى براى حاكم دمشق ارسال كرده و خواستار محاكمه وى شدند.
 
19. النفلية؛
 
و...
 
از جمله مهم‌ترين آثار ايشان، مى‌توان از«اللمعة الدمشقية» نام برد كه جزء كتاب‌هاى درسى حوزه علميه مى‌باشد و به گفته شيخ حر عاملى، اين كتاب را هنگامى كه در قلعه شام محبوس بوده، در مدت هفت روز تأليف كرده است، در حالى كه از منابع فقهى غير از كتاب«مختصر النافع» محقق اول، كتاب ديگرى در دست نداشته است.
 
زمانى كه حكومت دمشق به سلسله جراكسه رسيد و در اختيار فردى به نام«بيدمر» افتاد، ايشان نيز مورد حسد قرار گرفت و عده‌اى از بى‌دينان به اتهامات واهى و ساختگى او را به زندان انداختند؛ به اين بهانه كه مدعى شدند شهيد اول از اسلام برگشته است و با نهضت سربه‌داران در ايران ارتباط دارد و نامه‌اى براى حاكم دمشق ارسال كرده و خواستار محاكمه وى شدند.


اين حيله افراد بى‌دين، كارساز شد و ايشان به زندان افكنده شد و حتى نامه‌هاى اين فقيه سترگ به حاكم كارگر نيفتاد. از جمله نامه‌هاى ايشان عبارت است از:
اين حيله افراد بى‌دين، كارساز شد و ايشان به زندان افكنده شد و حتى نامه‌هاى اين فقيه سترگ به حاكم كارگر نيفتاد. از جمله نامه‌هاى ايشان عبارت است از:
خط ۱۴۶: خط ۱۰۱:
سرانجام، محاكمه اين فقيه باايمان با حضور شاه و ابن جماعة قاضى القضاة دمشق و ديگر قضات دربارى برگزار شد و سخنان شهيد در جلسه محاكمه هم اثرى نبخشيد و حكم از پيش تعيين شده قاضى چنين اعلام شد: «من ريختن خون او را واجب مى دانم!».
سرانجام، محاكمه اين فقيه باايمان با حضور شاه و ابن جماعة قاضى القضاة دمشق و ديگر قضات دربارى برگزار شد و سخنان شهيد در جلسه محاكمه هم اثرى نبخشيد و حكم از پيش تعيين شده قاضى چنين اعلام شد: «من ريختن خون او را واجب مى دانم!».


اين شهيد سرافراز، سرانجام در روز پنج‌شنبه، نهم جمادى‌الاول سال 786ق، در سن 52 سالگى، پس از محاكمه و صدور حكم قتل وى توسط قضات دربارى، در قلعه دمشقِ شام، به شهادت رسيد. پس از شهادت، بدن مقدسش را به دار زدند، سپس سنگ‌سار كردند و آن‌گاه جسم بى‌جانش را سوزاندند تا آثارى از او باقى نماند؛ به همين خاطر است كه مرقدى براى اين فقيه بزرگ نمى‌شناسيم تا بر سر مزارش عاشقانه تبرك جوييم.
اين شهيد سرافراز، سرانجام در روز پنج‌شنبه، نهم جمادى‌الاول سال 786ق، در سن 52 سالگى، پس از محاكمه و صدور حكم قتل وى توسط قضات دربارى، در قلعه دمشقِ شام، به شهادت رسيد. پس از شهادت، بدن مقدسش را به دار زدند، سپس سنگ‌سار كردند و آن‌گاه جسم بى‌جانش را سوزاندند تا آثارى از او باقى نماند؛ به همين خاطر است كه مرقدى براى اين فقيه بزرگ نمى‌شناسیم تا بر سر مزارش عاشقانه تبرک جوييم.


==آثار==
درباره تأليفات اين عالم بزرگ شيعه بايد گفت، با اينكه اين شهيد بزرگوار، مدت كمی‌زیسته است و بسيارى از مدت عمر خود را نيز در سفر بوده، ولى توانسته است تأليفات ارزش‌مندى بيافريند كه براى هميشه مورد استفاده محققين و دانشجويان فقه و دين قرار گيرد. برخى، تأليفات ايشان را تا سى اثر نام برده‌اند كه در اين‌جا به برخى از آثار اين مرد بزرگ اشاره خواهيم داشت:
{{ستون-شروع|2}}
# اختصار الجعفر؛
# الاربعون حديثا؛
# الاربعون مسئلة؛
# الاعتقادية؛
# الالفية فى فقه الصلوة؛
# الباقيات الصالحات؛
# البيان در فقه؛
# التكليف يا تكليفية؛
# جامع البين يا الجامع بين شرحى الاخوين؛
# غاية المراد فى شرح نكت الارشاد؛
# حاشيه قواعد علامه؛
# خلاصة الاعتبار فى الحج و الاعتمار؛
# الدروس الشرعية فى فقه الامامية؛
# [[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]] در فقه اماميه؛
# القواعد الكلية فى الاصول و الفروع كه به «قواعد شهيد» معروف است؛
# المزار؛
# المسائل كه به «مسائل ابن مكى» معروف است؛
# مجاميع ثلاثة در سه جلد؛
# النفلية؛
{{پایان}}
و...


== وابسته‌ها ==
از جمله مهم‌ترين آثار ايشان، مى‌توان از «اللمعة الدمشقية» نام برد كه جزء كتاب‌هاى درسى حوزه علميه مى‌باشد و به گفته [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]]، اين كتاب را هنگامى كه در قلعه شام محبوس بوده، در مدت هفت روز تأليف كرده است، در حالى كه از منابع فقهى غير از كتاب «[[المختصر النافع في فقه الإمامية|مختصر النافع]]» محقق اول، كتاب ديگرى در دست نداشته است.
[[الألفیة و النفلیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[البیان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
{{شهيد اول}}
{{محدثان شیعه}}
{{شهیدان}}
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الألفیة و النفلیة]]  


[[ذکری الشیعة في أحکام الشریعة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[البیان]]  


[[شرح خیارات اللمعة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة]]  


[[غایة المراد في شرح نکت الإرشاد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[ذکری الشیعة في أحکام الشریعة]]  


[[اللمعة الدمشقیة في فقه الإمامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شرح خیارات اللمعة]]  


[[النجعة في شرح اللمعة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[غایة المراد في شرح نکت الإرشاد]]  


[[رسایل الشهید الأول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[اللمعة الدمشقیة في فقه الإمامیة]]  


[[التعلیقات علی شرح اللمعة الدمشقیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[النجعة في شرح اللمعة]]  


[[الأربعون حدیثا]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[رسایل الشهید الأول]]  


[[الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[التعلیقات علی شرح اللمعة الدمشقیة]]  


[[الحاشیة علی الروضة البهیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الأربعون حديثاَ (الشهيد الاول)]]  


[[القواعد و الفوائد في الفقه و الاُصول و العربیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الأربعون حدیثا]]  


[[أربع رسائل كلامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: --
[[الأربعون حديثا، چهل حديث بهداشتی و اخلاقی]]  


[[أربع رسائل كلامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: -
[[چهل حدیث ترجمه الأربعون حدیثا (کوشا)]]  


[[أربع رسائل كلامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة]]  


[[الأربعون حدیثا]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الحاشیة علی الروضة البهیة]]  


[[المزار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[القواعد و الفوائد في الفقه و الاُصول و العربیة]]  


[[الدره الباهره من الاصداف الطاهره ( طبع جدید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[أربع رسائل كلامیة]]  


[[الدره الباهره من الاصداف الطاهره/ترجمه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المزار]]  


[[موسوعة الشهید الأول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الدره الباهره من الاصداف الطاهره (طبع جدید)]]  


[[مجموعه مقالات کنگره بین اللملی شهیدین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الدره الباهره من الاصداف الطاهره/ترجمه]]  


[[عناوین الاحکام ( ترجمه و شرح متن لمعه)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[موسوعة الشهيد الأول]]  


[[المزار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی  شهیدین]]  


[[قواعد فقه ترجمه القواعد و الفواید]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[عناوين الأحكام]]  


[[کامل ترین ترجمه نموداری شرح لمعه «شهید ثانی»]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المزار]]  


[[تحریر الروضه فی شرح اللمعه(ویرایش جدید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[قواعد فقه ترجمه القواعد و الفواید]]  


[[مشارق الشموس فی شرح الدروس ( 1 جلدی )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[کامل‌ترین ترجمه نموداری شرح لمعه «شهید ثانی»]]  


[[الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شرح کتاب حدود «شرح اللمعة الدمشقیة»]]


[[الأربعون حديثا (چهل حديث بهداشتي و اخلاقي)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[تحریر الروضه فی شرح اللمعه (ویرایش جدید)]]  


[[الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مشارق الشموس في شرح الدروس]]  


[[ترجمه کتاب لمعه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه]]  


[[ شرح اللمعة الدمشقية]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الأربعون حديثا (چهل حديث بهداشتي و اخلاقي)]]  


[[■■■ النفلیة (این اتوماسیون حذف و به عنوان بخش دوم با اتوماسیون 35 ادغام گردید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية]]  


[[■■■ المسایل الأربعینیة (این اتوماسیون حذف و به عنوان رساله اول از مجلد نهم با اتوماسیون 17055 ادغام گردید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[ترجمه کتاب لمعه]]  


[[■■■ چهار رساله اعتقادی (این اتوماسیون حذف و به عنوان رساله سوم و چهارم و پنجم و ششم از مجلد ششم با اتوماسیون 17055 ادغام گردید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شرح اللمعة الدمشقية]]  


[[■■■  الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (این اتوماسیون با اتوماسیون 235 تکراری بود حذف گردید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[■■■ الألـفية و النفلية (این اتوماسیون با اتوماسیون 35 تکراری بود، بنابر این حذف گردید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:شهیدان]]