مهدی حمیدی شیرازی: شاعر و عاشق

مهدی حمیدی شیرازی: شاعر و عاشق
پدیدآوران	عابدی، کامیار (نویسنده)
ناشر	جهان کتاب
مکان نشر	تهران
سال نشر	1399
شابک	‎2ـ39ـ8967ـ600ـ978
کد کنگره	‏

مهدی حمیدی شیرازی: شاعر و عاشق تألیف کامیار عابدی، این کتاب در تداوم جستجوهای ادبی پیشین این نویسنده در زندگی و شعر شاعران ایران از سپیده‌دم بیداری و تجدد به بعد، پاسخی است در حد امکان بی/کم‌طرفانه به اینکه حمیدی شیرازی به راستی که بود، چگونه زیست، چه گفت و به چه موضوع‌هایی اندیشید.

ساختار

کتاب در پنج بخش و شامل 25 فصل است.

گزارش کتاب

کسانی که به سیر تحولات شعر فارسی در نحله‌های مختلف فکری، زبانی و شکلی از دورۀ مشروطه به بعد علاقمندند، نیک می‌دانند که جدال سنت و تجدد یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌ها در این دوره محسوب می‌شود. یکی از شاعرانی که به‌ویژه در چهار دهۀ 1320 تا 1350 از بیرق‌داران اصلی این جدال محسوب می‌شد، شاعری است به نام مهدی حمیدی شیرازی. او با آنکه اهل شیراز بود، به سبک شاعران بزرگ این شهر، یعنی سعدی و حافظ تمایلی نداشت. سبک شعری موردپسند او سبک خراسانی و آذربایجانی، یعنی شعر فارسی سده‌های هفتم و هشتم هـ.ق، دورۀ قاجار، عصر تجدد ادبی و ادبیات فرنگی نیز رُبع نگاهی می‌افکند. اما معیار شعر برای او قصیده‌سرایی گویندگانی مانند فرخی سیستانی، خاقانی شروانی و انوری ابیوردی بود. افزون بر این، او به خلاف اغلب مردم شیراز که مردمی آرامش‌خواه و صلح‌دوست‌اند، در دهه‌های موردبحث از هرگونه جدل با نیما یوشیج، شاگردان او و دیگر نوگرایان ادبی و در مواردی حتی شماری از شاعران و ادیبان سنت‌گرا ابا نمی‌ورزید. زیست ادبی حمیدی شیرازی در میان شاعران ایران در عصر تجدد پر فراز و فرود، بسیار استثنایی و شگفت‌آور به نظر می‌رسد.

این کتاب در تداوم جستجوهای ادبی پیشین این نویسنده در زندگی و شعر شاعران ایران از سپیده‌دم بیداری و تجدد به بعد، پاسخی است در حد امکان بی/کم‌طرفانه به اینکه حمیدی شیرازی به راستی که بود، چگونه زیست، چه گفت و به چه موضوع‌هایی اندیشید. این تحقیق و تحلیل ادبی با توجه به وسعت و بازتاب آراء و آثار این شاعر و ادیب، با تفصیلی ضروری در پنج بخش و 25 فصل تألیف و تنظیم شده است.

در بخش نخست با عنوان «زندگی شاعر» در سه فصل از طریق روایت‌ها، استنادها، شعرها و نامه‌ها تا حد امکان تصویری دقیق از سیر زندگی این شاعر از اوایل دهۀ 1290 تا نیمۀ 1360 پرداخته شده است.

در بخش دوم «شناخت و تحلیل شعر: مشتمل بر نه فصل» محتوا و ساخت شعرهای حمیدی شیرازی با مثال‌های متعدد شناسایی و تحلیل شده است. با اینکه برخی فصل‌های این بخش، گاه از نکته‌های زندگی‌نامه‌ای نیز سخن به میان آمده است، اما مقصود اصلی از بحث‌ها، شناخت گوهر ادبی، بررسی روان‌شناختی و تحلیل جامعه‌شناختی شعرها بوده است. با این همه به سبب نوع گرایش نویسندۀ این کتاب در تحلیل‌های ادبی، بررسی‌ها اغلب در چارچوبی تاریخی مؤکد شده است.

در بخش سوم با عنوان «مناقشه‌ها و شهرآشوب‌ها» در حد امکان بخش‌های درخور توجهی از جدال‌های ادبی مستقیم حمیدی شیرازی در کتاب‌ها، مجله‌ها، روزنامه‌ها، انجمن‌ها و نشست‌های ادبی و فرهنگی و اجتماعی پیگیری و گزارش و تحلیل شده است.

در بخش چهارم «شاعر به مثابۀ ادیب» آراء و داوری‌های ادبی حمیدی شیرازی دربارۀ شعر فارسی از قدیم‌ترین دوره تا سدۀ بیستم میلادی طبقه‌بندی، تلخیص و بررسی شده است.

در بخش پنجم با عنوان «سخن هم‌عصران» آراء و داوری‌های ادبی 29 تن از شاعران و ادیبان عصر تجدد از نوع موافق و مخالف بینابین دربارۀ حمیدی شیرازی بازیابی و نقل شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات