الاستبصار في ما اختلف من الأخبار: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =

}}

'''الاستبصار في ما اختلف من الأخبار'''، اثر [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]]، معروف به [[شيخ طوسى]] (متوفاى460ق)، چهارمين كتاب از كتب اربعه روايى شيعه است كه تحقيق آن توسط [[حسن خرسان]] انجام گرفته و به همت محمد آخوندى و على آخوندى مورد تصحيح قرار گرفته و منتشر شده است.

اگرچه شيخ طوسى در تأليف الاستبصار تا حد زيادى بر تأليف پيشين خود تهذيب اتكا داشته است، اما الاستبصار از نظر هدف كلى تأليف، هم از ديدگاه باب‌بندى و هم از نظر شيوه ترتيب احاديث در هر باب، ويژگى‌هاى خود را داراست و اثرى مستقل شناخته مى‌شود. اين استقلال در فهرستى كه مؤلف از آثار خود به دست داده است و هم در كلام عالم معاصرش [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] به‌روشنى تأييد شده است.<ref>همان</ref>

به‌عبارت‌ديگر، اگر بخواهيم بر اساس چاپ چهار جلدى كتاب، سخن بگوييم بايد خاطرنشان كنيم كه: «مؤلف در جلد اول و دوم، تمامى سند حديث را ذكر كرده است، ولى در جلدهاى بعدى فقط راوى بدون واسطه كه حديث را از او فراگرفته است، بيان كرده و بقيه سند را به پایان كتاب و مشيخه ارجاع داده است. در آغاز مشيخه مى‌گويد: اميدوارم تمامى روايات مختلفه را در ابواب مختلف فقهى آورده باشم؛ اگرچه مدعى احاطه به جميع آنها نيستم؛ چراكه كتاب‌هاى اصحاب ما بسيار زياد است و شايد برخى را فرونهاده باشم، ولى در هر باب اگر تعداد روايات زياد نبود همه روايات مختلفه را آوردم و اگر بسيار زياد بود برخى را آورده و بقيه را به كتاب بزرگ خويش تهذيب الأحكام ارجاع دادم».<ref>ر.ک: مدنى بجستانى، سيد‌ ‎محمود، ص522</ref>

تأليف آثارى به‌عنوان شرح، تعليق يا حاشيه بر الاستبصار از اواخر سده 10ق به‌طور شاخص ديده مى‌شود؛ از مهم‌ترين آنهاست:

#حاشيه‌اى از سيد‌ ‎يوسف خراسانى (در نيمه نخست سده 11ق)؛

#مناهج الأخبار، كه شرحى است از كمال‌الدين (يا نظام‌الدين) احمد بن زين‌العابدين عاملى (زنده در 1039ق)؛

#حاشيه‌اى از محمود بن غلامعلى طبسى (زنده در 1084ق)؛

==پانویس==

{{وابسته‌ها}}

[[الوافي]]

[[مناهج الأخبار فی شرح الإستبصار]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]