ویکی‌نور

الدروس الشرعية في فقه الإمامية: تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله بحث

الدروس الشرعية في فقه الإمامية (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۹

۷۸۵ بایت اضافه‌شده ،  ۲ نوامبر
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ميرزا عبد الله افندى' به 'ميرزا عبد الله افندى')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR00154J1.jpg|بندانگشتی|الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة]]
| تصویر =NUR00154J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type='bookName'|الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة
[[مؤسسه النشر الاسلامي التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه]] (محقق)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه]] (محقق)


[[شهید اول، محمد بن مکی]] (نويسنده)
[[شهید اول، محمد بن مکی]] (نویسنده)
|-
| زبان =عربی
|زبان  
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏182‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏د‎‏4
|data-type='language'|عربی
| موضوع =
|-
فقه جعفری - قرن 8ق.
|کد کنگره  
| ناشر =
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏182‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏د‎‏4
جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي
|-
| مکان نشر =قم - ایران
|موضوع  
| سال نشر = 1412 ق  
|data-type='subject'|فقه جعفری - قرن 8ق.
|-
|ناشر  
|data-type='publisher'|جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي
|-
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|قم - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1412 هـ.ق  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE154AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00154AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00154
| کتابخوان همراه نور =00154
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''الدروس الشرعية في فقه الإمامية''' تألیف [[شهید اول، محمد بن مکی|شمس‌الدين ابوعبدالله محمد بن محمد بن حامد بن مكى جزينى عاملى]]، معروف به [[شهيد اول]] (متوفای 786 ق).


==مؤلف==
كتاب الدروس الشرعيّة يكى از آثار گرانقدر بجاى مانده از [[شهيد اول]] «قده» مى‌باشد. اين كتاب از زمان نگارش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده و حواشى و شروح متعددى همچون مشارق الشموس از علامه ملا حسین خوانسارى (م 1099 ق)، حاشيۀ [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (متوفای 940 ق)، شرح حاج محمدحسن كبه (متوفای 1336 ق) بر آن نوشته شده است.
 
 
شمس الدين ابو عبد الله محمد بن محمد بن حامد بن مكى جزينى عاملى، معروف به [[شهيد اول]] (م 786 ق).
 
==ارزش و اعتبار==
 
 
كتاب الدروس الشرعيّة يكى از آثار گرانقدر بجاى مانده از [[شهيد اول]] «قده» مى‌باشد. اين كتاب از زمان نگارش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده و حواشى و شروح متعددى همچون مشارق الشموس از علامه ملا حسين خوانسارى (م 1099 ق)، حاشيۀ محقق كركى (م 940 ق)، شرح حاج محمد حسن كبه (م 1336 ق) بر آن نوشته شده است.


==ساختار و گزارش محتوا==
اين كتاب از منابع [[بحار الأنوار]] بوده و در موارد نادرى در [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] و [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]] به آن استناد شده است.
اين كتاب از منابع [[بحار الأنوار]] بوده و در موارد نادرى در [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] و [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]] به آن استناد شده است.


اين كتاب كه پس از كتاب‌هاى ذكرى الشيعة و البيان تأليف شده از دقيق‌ترين و مشهورترين كتب مؤلف مى‌باشد و در قسمت عبادات آن از الذكرى مطالبى را نقل نموده است.
اين كتاب كه پس از كتاب‌هاى ذكرى الشيعة و البيان تأليف شده از دقيق‌ترين و مشهورترين كتب مؤلف مى‌باشد و در قسمت عبادات آن از [[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]] مطالبى را نقل نموده است.


وى در خطبۀ كتاب مى‌نويسد: فلما انتهت النوبة إلينا أجبنا أن ننسج على منوالهم و نقتدى بهم في أقوالهم و أفعالهم، فكتبنا في ذلك ما تيسر من الذكرى و البيان و عزّزناهما بهذا المختصر للتبيان.
وى در خطبۀ كتاب مى‌نويسد: فلما انتهت النوبة إلينا أجبنا أن ننسج على منوالهم و نقتدى بهم في أقوالهم و أفعالهم، فكتبنا في ذلك ما تيسر من [[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]] و البيان و عزّزناهما بهذا المختصر للتبيان.


از آنجايى كه [[شهيد اول]] اين كتاب را در اواخر عمر شريفش تأليف نموده موفق به تكميل مباحث آن نشده و ابواب فقهى را از كتاب طهارت تا پايان كتاب رهن در اين كتاب جمع‌آورى نموده است به همين علت بعدها سيد جعفر بن احمد بن ملحوس حسينى حلّى، كتابى را بنام تكملة الدروس به منظور تكميل مباحث آن تأليف نموده است كه در صفحۀ 84، ناشرين كتاب وعده داده‌اند كه در چاپ موجود كتاب به آن ضميمه شود اما اين مهم انجام نگرفته است.
از آنجايى كه [[شهيد اول]] اين كتاب را در اواخر عمر شريفش تأليف نموده موفق به تكميل مباحث آن نشده و ابواب فقهى را از كتاب طهارت تا پایان كتاب رهن در اين كتاب جمع‌آورى نموده است به همين علت بعدها سيد‌ ‎جعفر بن احمد بن ملحوس حسینى حلّى، كتابى را بنام تكملة الدروس به منظور تكميل مباحث آن تأليف نموده است كه در صفحۀ 84، ناشرين كتاب وعده داده‌اند كه در چاپ موجود كتاب به آن ضميمه شود اما اين مهم انجام نگرفته است.


كتاب الدروس در بين آثار مؤلف داراى ترتيب و نظم جديدى است كه قبل از آن در هيچ‌كدام از آثار بجاى مانده از فقها ديده نمى‌شود و عناوين جديدى همچون المزار، الحسبة، المحارب، القسمة، المشتركات، تزاحم الحقوق و مباحث كتاب اضافه نموده است.
كتاب الدروس در بين آثار مؤلف داراى ترتيب و نظم جديدى است كه قبل از آن در هيچ‌كدام از آثار بجاى مانده از فقها ديده نمى‌شود و عناوين جديدى همچون المزار، الحسبة، المحارب، القسمة، المشتركات، تزاحم الحقوق و مباحث كتاب اضافه نموده است.
خط ۶۰: خط ۴۲:
وى در اين كتاب بر خلاف ديگر آثارش همچون اللمعة الدمشقية كه داراى متن ادبى مختصر و پيچيده‌اى است از صنايع بديع و نظائر آن استفاده ننموده و با متنى روان فتاوا و نظريات فقهى قبل از خود را در اين كتاب جمع‌آورى نموده است.
وى در اين كتاب بر خلاف ديگر آثارش همچون اللمعة الدمشقية كه داراى متن ادبى مختصر و پيچيده‌اى است از صنايع بديع و نظائر آن استفاده ننموده و با متنى روان فتاوا و نظريات فقهى قبل از خود را در اين كتاب جمع‌آورى نموده است.


اين كتاب را شايد بتوان مجموعه‌اى از فقه فتوايى و استدلالى دانست كه مباحث استدلالى آن به صورت بسيار مختصر با ذكر اسامى بزرگان و نظريات آنان و روايات معصومين عليهم السلام طرح و بررسى شده است.
اين كتاب را شايد بتوان مجموعه‌اى از فقه فتوايى و استدلالى دانست كه مباحث استدلالى آن به صورت بسيار مختصر با ذكر اسامى بزرگان و نظريات آنان و روايات معصومين عليهم‌السلام طرح و بررسى شده است.


وى در مورد ابتكارات و مطالب گرانقدر موجود كتاب در جلد اول صفحۀ 105 مى‌نويسد: قد أتينا بحمد الله في هذا المختصر ما لم يجتمع في غيره من المطولات.
وى در مورد ابتكارات و مطالب گرانقدر موجود كتاب در جلد اول صفحۀ 105 مى‌نويسد: قد أتينا بحمد الله في هذا المختصر ما لم يجتمع في غيره من المطولات.


[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] دربارۀ ارزش علمى و جايگاه اين كتاب در ادوار فقهى شيعه مى‌نويسد: هو من أجل كتب الفقه عند الشيعة الإماميّة، و قد تلقاه أكابر العلماء و أعاظم الفقهاء بالقبول و الإحسان و أصبح مرجعا لهم منذ عصر مؤلّفه إلى هذه الأواخر، و ليس أدل على ذلك من استنساخ بعض الفحول و الأبطال له للاستفادة منه.
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] دربارۀ ارزش علمى و جايگاه اين كتاب در ادوار فقهى شيعه مى‌نويسد: هو من أجل كتب الفقه عند الشيعة الإماميّة، و قد تلقاه أكابر العلماء و أعاظم الفقهاء بالقبول و الإحسان و أصبح مرجعا لهم منذ عصر مؤلّفه إلى هذه الأواخر، و ليس أدل على ذلك من استنساخ بعض الفحول و الأبطال له للاستفادة منه.


و در أعيان الشيعة جلد 10، صفحۀ 59 به نقل از ال[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]] آمده است: الدروس الّتي جمعت على صغر حجمها ما لم يوجد في المطولات.
و در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] جلد 10، صفحۀ 59 به نقل از ال[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]] آمده است: الدروس الّتي جمعت على صغر حجمها ما لم يوجد في المطولات.


==تاريخ تأليف==
==تاريخ تأليف==




آنچنان كه در الذريعة به نقل از رياض المسائل آمده است، قسمت اول الدروس يعنى قسمت عبادات از سال 780 ق آغاز و در سال 784 ق پايان يافته است. (الذريعة، ج /8 145).
آنچنان كه در الذريعة به نقل از [[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]] آمده است، قسمت اول الدروس يعنى قسمت عبادات از سال 780ق آغاز و در سال 784ق پایان يافته است. (الذريعة، ج /8 145).


هم‌چنين در اجازۀ شهيد به ابن خازن در سال 784 ق در مورد اين كتاب آمده است: و من ذلك كتاب الدروس الشرعيّة في فقه الإماميّة خرج منه نصفه في مجلّد، ([[بحار الأنوار]]، ج /104 187).
هم‌چنين در اجازۀ شهيد به ابن خازن در سال 784ق در مورد اين كتاب آمده است: و من ذلك كتاب الدروس الشرعيّة في فقه الإماميّة خرج منه نصفه في مجلّد، ([[بحار الأنوار]]، ج /104 187).


بنابراين، اين كتاب بين سال‌هاى 780 تا 786 ق تأليف شده است و مؤلف به سبب شهادتش موفق به اتمام كتاب نشده است.
بنابراین، اين كتاب بين سال‌هاى 780 تا 786ق تأليف شده است و مؤلف به سبب شهادتش موفق به اتمام كتاب نشده است.


==تاريخ انتشار==
==تاريخ انتشار==




اولين چاپ كتاب در سال 1269 ق در تهران بوده است. (الذريعة /8 145، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، ص 136).
اولین چاپ كتاب در سال 1269ق در تهران بوده است. (الذريعة /8 145، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، ص136).


جلد اول كتاب موجود در سال 1412 ق و جلد دوم در سال 1414 ق توسط مؤسسۀ نشر اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين در قم چاپ شده است. از تاريخ انتشار جلد سوم اطلاعى در دست نيست.
جلد اول كتاب موجود در سال 1412ق و جلد دوم در سال 1414ق توسط مؤسسۀ نشر اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين در قم چاپ شده است. از تاريخ انتشار جلد سوم اطلاعى در دست نيست.


گروه محققين كتاب، آقايان شيخ على دباغ، شيخ كامل سنجرى و سيد على طباطبايى مى‌باشند.
گروه محققین كتاب، آقايان شيخ على دباغ، شيخ كامل سنجرى و [[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سيد‌ ‎على طباطبايى]] مى‌باشند.


==نسخه‌ها==
==نسخه‌ها==
خط ۹۱: خط ۷۳:
در الذريعة در دو جا يعنى جلد /8 145 و جلد /13 242 به 6 نسخه اشاره شده است كه عبارتند از:
در الذريعة در دو جا يعنى جلد /8 145 و جلد /13 242 به 6 نسخه اشاره شده است كه عبارتند از:


1 - نسخه‌اى به خط شيخ حسن بن موسى بن صالح سكيكى، مربوط به سال 803 ق كه در نجف اشرف وقف شده است، اين نسخه قديم‌ترين نسخۀ خطى و نزديكترين نسخه به عصر مؤلف مى‌باشد.
# نسخه‌اى به خط شيخ حسن بن موسى بن صالح سكيكى، مربوط به سال 803ق كه در نجف اشرف وقف شده است، اين نسخه قديم‌ترين نسخۀ خطى و نزدیک ترين نسخه به عصر مؤلف مى‌باشد.
# نسخۀ كتابخانۀ صدر، مربوط به سال 850 ق، و به خط [[کفعمی، ابراهیم بن علی|شيخ ابراهیم كفعمى]].
# نسخۀ كتابخانۀ فخر‌الدين، مربوط به سال 856 ق، و به خط [[کفعمی، ابراهیم بن علی|شيخ ابراهیم كفعمى]].
# نسخۀ كتابخانۀ شيخ مشكور، مربوط به سال 854 ق، و به خط شيخ طعمة بن احمد حائرى.
# نسخۀ كتابخانۀ شوشترى‌ها، مربوط به سال 1026 ق، و به خط سيد‌ ‎حسين بن حسن عسکرى كربلايى.
# نسخه‌اى به خط حسین بن نور‌الدين سبزوارى، مربوط به سال 872 ق.


2 - نسخۀ كتابخانۀ صدر، مربوط به سال 850 ق، و به خط شيخ ابراهيم كفعمى.
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] در مورد نسخه‌هاى شمارۀ 1، 6 در جلد 13 صفحۀ 242 مى‌نويسد: هذه النسخة و نسخة السكیکی من نفائس مخطوطات أصحابنا التي لم تذهب إلى مكتبات أوربا يستخرج من الإجازتين اللتين عليهما عدّة تراجم العلماء منسيين لا ذكر لهم في أيّ كتاب.


3 - نسخۀ كتابخانۀ فخر الدين، مربوط به سال 856 ق، و به خط شيخ ابراهيم كفعمى.
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 136) به 10 نسخۀ خطى اشاره شده است كه قديم‌ترين نسخه‌هاى آن متعلّق به كتابخانۀ مجلس سناى سابق، مربوط به سال 785 ق، و كتابخانۀ دانشگاه الهيات مربوط به سال 798ق مى‌باشد.
 
4 - نسخۀ كتابخانۀ شيخ مشكور، مربوط به سال 854 ق، و به خط شيخ طعمة بن احمد حائرى.
 
5 - نسخۀ كتابخانۀ شوشترى‌ها، مربوط به سال 1026 ق، و به خط سيد حسين بن حسن عسگرى كربلايى.
 
6 - نسخه‌اى به خط حسين بن نور الدين سبزوارى، مربوط به سال 872 ق.
 
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]]  در مورد نسخه‌هاى شمارۀ 1، 6 در جلد 13 صفحۀ 242 مى‌نويسد: هذه النسخة و نسخة السكيكي من نفائس مخطوطات أصحابنا التي لم تذهب إلى مكتبات أوربا يستخرج من الإجازتين اللتين عليهما عدّة تراجم العلماء منسيين لا ذكر لهم في أيّ كتاب.
 
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 136) به 10 نسخۀ خطى اشاره شده است كه قديم‌ترين نسخه‌هاى آن متعلّق به كتابخانۀ مجلس سناى سابق، مربوط به سال 785 ق، و كتابخانۀ دانشگاه الهيات مربوط به سال 798 ق مى‌باشد.


==نسخه‌هاى معتبر==
==نسخه‌هاى معتبر==
خط ۱۱۲: خط ۸۹:
در چاپ كتاب موجود از 5 نسخه استفاده شده كه عبارتند از:
در چاپ كتاب موجود از 5 نسخه استفاده شده كه عبارتند از:


1 - تصوير نسخه‌اى كه متعلّق به كتابخانۀ ملك است، مربوط به سال 900، و به خط رشيد الدين محمد بن صفى الدين محمد زواره‌اى. اين نسخه، اصل در تصحيح كتاب بوده است.
# تصوير نسخه‌اى كه متعلّق به كتابخانۀ ملك است، مربوط به سال 900، و به خط رشيد‌الدين محمد بن صفى‌الدين محمد زواره‌اى. اين نسخه، اصل در تصحيح كتاب بوده است.
 
# تصوير نسخه‌اى ديگر از كتابخانۀ ملك، مربوط به سال 838 ق، كه با رمز (م) مشخص شده است.
2 - تصوير نسخه‌اى ديگر از كتابخانۀ ملك، مربوط به سال 838 ق، كه با رمز (م) مشخص شده است.
# تصوير نسخه‌اى از كتابخانۀ امام رضا در مشهد مقدس، مربوط به سال 822 ق، كه با رمز (ق) مشخص شده است.
 
# نسخۀ چاپ سنگى قديمى، كه با عنايت آیت‌الله سيد‌ ‎موسى زنجانى چاپ شده است. اين نسخه با نسخه‌هاى خطى معتبرى مقابله شده است و با رمز (ز) مشخص شده است.
3 - تصوير نسخه‌اى از كتابخانۀ امام رضا در مشهد مقدس، مربوط به سال 822 ق، كه با رمز (ق) مشخص شده است.
# نسخۀ چاپى تصحيح شده سيد‌ ‎حجت لاجوردى كه به گروه تحقيق هديه شده است تا در تصحيح كتاب موجود مورد استفاده قرار گیرد.
 
4 - نسخۀ چاپ سنگى قديمى، كه با عنايت آیت‌الله سيد موسى زنجانى چاپ شده است. اين نسخه با نسخه‌هاى خطى معتبرى مقابله شده است و با رمز (ز) مشخص شده است.
 
5 - نسخۀ چاپى تصحيح شده سيد حجت لاجوردى كه به گروه تحقيق هديه شده است تا در تصحيح كتاب موجود مورد استفاده قرار گيرد.


قابل ذكر است كه از نسخۀ اوّل و نسخۀ چهارم در بعضى موارد احيانا به صورت تلفيقى در تصحيح كتاب استفاده شده است.
قابل ذكر است كه از نسخۀ اوّل و نسخۀ چهارم در بعضى موارد احيانا به صورت تلفيقى در تصحيح كتاب استفاده شده است.
خط ۱۳۱: خط ۱۰۴:
از طرف ديگر كتاب قضاء و شهادات كه در قسمت احكام مطرح مى‌شده، در كنار مباحثى همچون عتق، وقف و ديگر مباحث ايقاعات ذكر نموده و تقسيم بندى متداول را رعايت ننموده است.
از طرف ديگر كتاب قضاء و شهادات كه در قسمت احكام مطرح مى‌شده، در كنار مباحثى همچون عتق، وقف و ديگر مباحث ايقاعات ذكر نموده و تقسيم بندى متداول را رعايت ننموده است.


مباحث مطرح شده در كتاب، از كتاب طهارت تا پايان كتاب رهن در 3 مجلد چاپ شده است. هر كتاب فقهى با عناوين درس تقسيم بندى شده و در مجموع مباحث كل كتاب به 282 درس تقسيم شده است.
مباحث مطرح شده در كتاب، از كتاب طهارت تا پایان كتاب رهن در 3 مجلد چاپ شده است. هر كتاب فقهى با عناوين درس تقسيم بندى شده و در مجموع مباحث كل كتاب به 282 درس تقسيم شده است.


در جلد اول كتاب‌هاى طهارت، صلاة، زكاة، صدقه، خمس، صوم، اعتكاف، حج مطرح شده‌اند.
در جلد اول كتاب‌هاى طهارت، صلاة، زكاة، صدقه، خمس، صوم، اعتكاف، حج مطرح شده‌اند.
خط ۱۴۶: خط ۱۱۹:
[[آقا بزرگ تهرانى]] در الذريعة ج /13 243 در مورد حواشى و شروح آن مى‌نويسد: و لأهمّية هذا الكتاب و جلالته عند العلماء عمدوا إلى شرحه و له شروح كثيرة نذكر منها ما وقفنا عليه:
[[آقا بزرگ تهرانى]] در الذريعة ج /13 243 در مورد حواشى و شروح آن مى‌نويسد: و لأهمّية هذا الكتاب و جلالته عند العلماء عمدوا إلى شرحه و له شروح كثيرة نذكر منها ما وقفنا عليه:


1 - شرح ميرزا عيسى بن محمد صالح (م 1073 ق)، پدر [[ميرزا عبد الله افندى]] صاحب رياض العلماء.
# شرح ميرزا عيسى بن محمد صالح (م 1073 ق)، پدر [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|صاحب رياض العلماء]].
 
# مشارق الشموس
2 - مشارق الشموس
#:تأليف علامه ملا حسین بن محمد خوانسارى (م 1099 ق).
 
#شرح شيخ جواد كاظمى
تأليف علامه ملا حسين بن محمد خوانسارى (م 1099 ق).
#:شاگرد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]]، معروف به فاضل جواد (م 1065 ق).
 
# شرح ميرزا مهدى بن هدايةالله مشهدى شهيدى (م 1218 ق).
3 - شرح شيخ جواد كاظمى
# تتميم مشارق الشموس
 
#:تأليف آقا رضى‌الدين محمد بن حسین خوانسارى (م حدود 1125 ق).
شاگرد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، معروف به فاضل جواد (م 1065 ق).
#إحياء النفوس في شرح الدروس
 
#:تأليف سيد‌ ‎محمد على بن محمد عاملى اصفهانى (م 1274 ق) ([[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /10 6).
4 - شرح ميرزا مهدى بن هداية الله مشهدى شهيدى (م 1218 ق).
# شرح موسوم به [[العروة الوثقی]].
 
# شرح كتاب حج از شيخ جواد بن تقى ملا كتاب نجفى.
5 - تتميم مشارق الشموس
# شرح كتاب حج از حاج محمدحسن كبّه (م 1336 ق).
 
# إنارة الطروس
تأليف آقا رضى الدين محمد بن حسين خوانسارى (م حدود 1125 ق).
#:تأليف محمد بن محمدباقرمختارى نائينى (م حدود 1140 ق).
 
#مشكاة الأنوار الحسينية
6 - إحياء النفوس في شرح الدروس
 
تأليف سيد محمد على بن محمد عاملى اصفهانى (م 1274 ق) (أعيان الشيعة /10 6).
 
7 - شرح موسوم به عروة الوثقى.
 
8 - شرح كتاب حج از شيخ جواد بن تقى ملا كتاب نجفى.


9 - شرح كتاب حج از حاج محمد حسن كبّه (م 1336 ق).
تأليف محمد ابراهیم بن على حائرى قزوينى (زنده در 1229 ق).
 
10 - إنارة الطروس
 
تأليف محمد بن محمد باقر مختارى نائينى (م حدود 1140 ق).
 
11 - مشكاة الأنوار الحسينية
 
تأليف محمد ابراهيم بن على حائرى قزوينى (زنده در 1229 ق).


علاوه بر شروح مذكور، حواشى نيز بر دروس زده شده كه عبارتند از:
علاوه بر شروح مذكور، حواشى نيز بر دروس زده شده كه عبارتند از:


1 - حاشيۀ محقق كركى (م 940 ق)
#حاشيۀ [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)
 
#:(الذريعة /6 85، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /8 210).
(الذريعة /6 85، أعيان الشيعة /8 210).
#التعليقات تأليف شيخ عز‌الدين حسن بن حسین جزائرى (زنده در 849 ق)، معروف به ابن مطر جزائرى (الذريعة /4 225، /6 85).
 
2 - التعليقات
 
تأليف شيخ عز الدين حسن بن حسين جزائرى (زنده در 849 ق)، معروف به ابن مطر جزائرى (الذريعة /4 225، /6 85).


==ويژگى‌ها==
==ويژگى‌ها==




از آنجايى كه اين كتاب پس از الذكرى، البيان، و القواعد و الفوائد تأليف شده است داراى ارزش و اعتبار علمى خاصى است و فقهاى بعد از مؤلف در آثار علمى خود مكررا به آن استناد نموده‌اند و در [[بحار الأنوار]] بيش از صد مورد به آن استناد شده است.
از آنجايى كه اين كتاب پس از [[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]]، البيان، و القواعد و الفوائد تأليف شده است داراى ارزش و اعتبار علمى خاصى است و فقهاى بعد از مؤلف در آثار علمى خود مكررا به آن استناد نموده‌اند و در [[بحار الأنوار]] بيش از صد مورد به آن استناد شده است.


از ويژگى‌هاى كتاب‌هاى شهيد، بخصوص «[[غایة المراد في شرح نکت الإرشاد|غاية المراد]]» و «الدروس» نقل نظريات بزرگانى همچون الجعفي، ابن جنيد، ابن طاوس در البشرى مى‌باشد كه در ساير كتب فقهى قبل از وى ديده نمى‌شود.
از ويژگى‌هاى كتاب‌هاى شهيد، بخصوص «[[غایة المراد في شرح نکت الإرشاد|غاية المراد]]» و «الدروس» نقل نظريات بزرگانى همچون الجعفي، ابن جنيد، [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاوس]] در البشرى مى‌باشد كه در ساير كتب فقهى قبل از وى ديده نمى‌شود.


وى در اين كتاب اقوال و نظريات اكثر بزرگان فقهاى قبل از خود را نقل نموده و بخصوص به نظريات [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ابن ادريس، ابن جنيد، علامۀ حلى، ابو الصلاح حلبى، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، [[شيخ مفيد]] و [[شيخ صدوق]] بسيار استناد شده است.
وى در اين كتاب اقوال و نظريات اكثر بزرگان فقهاى قبل از خود را نقل نموده و بخصوص به نظريات [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، ابن جنيد، [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]، ابوالصلاح حلبى، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد‌ ‎مرتضى]]، [[شيخ مفيد]] و [[شيخ صدوق]] بسيار استناد شده است.


در اين كتاب علاوه بر مباحث فقهى بعضى از مسائل تاريخى صدر اسلام ذكر شده كه در [[بحار الأنوار]]، أعيان الشيعة، و ساير كتب تراجم مورد استناد واقع شده است، به عنوان نمونه [[بحار الأنوار]] ج /44 134، ج /48 9، أعيان الشيعة ج /1 319، ج /2 142.
در اين كتاب علاوه بر مباحث فقهى بعضى از مسائل تاريخى صدر اسلام ذكر شده كه در [[بحار الأنوار]]، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]، و ساير كتب تراجم مورد استناد واقع شده است، به عنوان نمونه [[بحار الأنوار]] ج /44 134، ج /48 9، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج /1 319، ج /2 142.


==اسامى كنايه==
==اسامى كنايه==
خط ۲۰۶: خط ۱۶۰:
در كتاب الدروس اسامى زيادى به رمز و كنايه ذكر شده‌اند كه براى استفادۀ بيشتر خوانندگان بر آنها اشاره مى‌شود:
در كتاب الدروس اسامى زيادى به رمز و كنايه ذكر شده‌اند كه براى استفادۀ بيشتر خوانندگان بر آنها اشاره مى‌شود:


1 - ابنا بابويه
# ابنا بابويه
# حلبى: ابوالصلاح حلبى
# التقى: ابوالصلاح حلبى
# الشيخان: [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[شيخ مفيد]]
# الحليون:[[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]
# الفاضل: [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]
# الفاضلان: [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]
# القاضى: ابن البراج
# كتابی الأخبار: التهذيب، الإستبصار
# الشاميون الثلاثة: ابوالصلاح، ابن البراج، ابن زهرة


2 - حلبى: ابو الصلاح حلبى


3 - التقى: ابو الصلاح حلبى
==وابسته‌ها==
 
{{وابسته‌ها}}
4 - الشيخان: [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[شيخ مفيد]]
 
5 - الحليون: ابن ادريس، علامۀ حلّى، محقق حلى
 
6 - الفاضل: علامۀ حلّى
 
7 - الفاضلان: محقق حلى، علامۀ حلّى
 
8 - القاضى: ابن البراج


9 - كتابي الأخبار: التهذيب، الإستبصار


10 - الشاميون الثلاثة: ابو الصلاح، ابن البراج، ابن زهرة
== وابسته‌ها ==
{{وابسته‌ها}}
[[مشارق الشموس في شرح الدروس]]
[[مشارق الشموس في شرح الدروس]]


[[تکمیل مشارق الشموس في شرح الدروس]]
[[تکمیل مشارق الشموس في شرح الدروس]]
== پیوندها ==
 
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/560 مطالعه کتاب الدروس الشرعیة في فقه الإمامیة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:فقه و اصول]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده:فقه مذاهب]]
[[رده: فقه مذاهب]]
[[رده:فقه شیعه]]
[[رده: فقه شیعه]]
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/84014...760961»