انتظار عامیانه، انتظار عالمانه، انتظار عارفانه

انتظار عاميانه عالمانه عارفانه
پدیدآوران	پناهيان ، عليرضا (نویسنده)
ناشر	بيان معنوي
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1396ش.
چاپ	سيزدهم
موضوع	مهدويت - انتظار حجت بن حسن (عج)، امام دوازدهم، 255ق. - غيبت
زبان	فارسي
کد کنگره	‏

انتظار عامیانه، انتظار عالمانه، انتظار عارفانه تألیف علیرضا پناهیان خطیب و نویسنده معاصر، به بررسی مفهوم انتظار در سه سطح مختلف می‌پردازد. و با تحلیل و تبیین انتظارات مختلف از منجی و ظهور مهدی (عج) سعی دارد تا تفاوت‌های بین این سه نوع انتظار را روشن کند.

ساختار

کتاب حاضر با بررسی مفهوم انتظار، سه رویکرد متفاوت به این مفهوم را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ نگاه عامیانه، نگاه عالمانه، نگاه عارفانه. در بخش انتهایی کتاب نیز به تناسب مفهوم انتظار با جوان و ویژگی‌های جوانی پرداخته شده است.

گزارش محتوا

انتظار عامیانه

در این بخش، پناهیان به بررسی نگاه عامیانه به انتظار می‌پردازد. این نوع انتظار معمولاً به صورت سطحی و بدون درک عمیق از مفاهیم دینی و فلسفی است. نویسنده به نقد این نوع انتظار می‌پردازد و به آثار منفی آن بر جامعه اشاره می‌کند.

انتظار عالمانه

انتظار عالمانه به نوعی از انتظار اشاره دارد که بر پایه دانش و آگاهی استوار است. در این بخش، پناهیان به بررسی ویژگی‌های این نوع انتظار می‌پردازد و تأکید می‌کند که انتظار باید با علم و بصیرت همراه باشد. او به نقش علمای دین در تبیین این نوع انتظار اشاره می‌کند و بر اهمیت فهم عمیق از مفاهیم دینی تأکید دارد.

انتظار عارفانه

انتظار عارفانه به نوعی از انتظار اشاره دارد که با عشق و معرفت به خداوند و منجی همراه است. در این بخش، پناهیان به بررسی ابعاد روحانی و عرفانی انتظار می‌پردازد و تأکید می‌کند که این نوع انتظار می‌تواند به رشد معنوی فرد کمک کند.

• صفحاتی از کتاب

نگاه عامیانه یعنی نگاهی سطحى به مفاهيم و مسائل عميق داشتن، و به اندک آگاهی دربارۀ هر چیزی اکتفا کردن. نگاه عاميانه يعنى پردازش اطلاعات اندك، وافزايش غير واقعى وخيال پردازانة آنها می‌داند.

نگاه عامیانه به منجی، در همۀ ادیان عالم وجود دارد؛ تصور کسی که سوار بر مرکب خواهد آمد و دنیا را تنها با «اعجاز» دستانش متحوّل می‌کند و لابد بی‌نیاز به همراهی مردم و هوشیاری آنها، زمین و زمان را زیر و رو کرده و بی‌اعتنا به سنت‌های الهی و همۀ آنچه در طبیعت حیات بشر است، سعادت را برای انسان به ارمغان می‌آورد....

یکی از آثار سوء نگاه عامیانه به موضوع منجی و مهدویت، عدم اشاعه فرهنگ اصیل انتظار در جهان بشریت است. وقتی ما سطحی نگاه کردیم، و تئوری‌های حکومت آقا امام زمان‌(ع) را به صورت علمی بیان نکردیم و تحلیلی عالمانه از موضوع مهدویت و منجی ارائه ندادیم، کم‌کم این موضوع به یک امر خیالی و یا خرافی تبدیل شده و مانند یک سدّ بزرگ سبب می‌شود که نتوانیم فرهنگ اصیل انتظار را، به‌ویژه در میان نخبگان، اشاعه دهیم و ذهن‌ها را به صورت دقیق متوجه این موضوع کنیم.

وقتی نگاه عامیانه را کنار بگذاریم، سؤال‌ها یکی‌یکی می‌جوشند، و فکرها به کار می‌افتند ... همۀ ما در اثر جوشش این سؤال‌ها و سپس نزدیک شدن به پاسخ آنها، وظایف خود را در این زمان و برای زمینه‌سازی ظهور، بهتر خواهیم شناخت.

انتظار، احساسی مربوط به زمان آینده و یک وضعیت بهتر است. بنابراین هر چقدر تصور روشن‌تری از وضع مطلوب داشته باشیم، انتظارمان بیشتر خواهد بود. کسی که از وضع مطلوب بی‌اطلاع است، منتظر چه وضعیتی است؟ کسانی که از ظلم ناراحتند امّا هیچ تصور روشنی از عدالت ندارند، معلوم نیست اساساً چقدر عدالت را می‌پسندند و می‌پذیرند؛ و چقدر حاضرند در جامعه‌ای با حاکمیت عدالت زندگی کنند.

نفس آگاهی از وضع مطلوب و دانستن چیستی و چگونگی آن، فواید بسیاری دارد، حتی اگر به انتظار نینجامد. یکی از فواید مهم آن، ایجاد زمینۀ مناسب برای تحلیل درست گذشته و یافتن پاسخ بسیاری از سؤال‌های کلیدی حیات بشر است. مثل اینکه: چرا انبیا و اولیای الهی در طول تاریخ نوعاً مظلوم بوده‌اند؟ چرا استقرار حق این قدر به تأخیر افتاده است و آن قدر دشوار می‌نماید؟ چرا همیشه جبهۀ اشقیا، به انحای مختلف بر جبهۀ اولیا غلبه کرده‌اند؟ و بسیاری از سؤالات دیگر که پاسخ خواهند یافت.

منابع مقاله

پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه (حدیث نت)