مجموعة الحرانيين، المؤلفات الخاصة

مجموعة الحرانيين
پدیدآوران	أبناء شعبه الحرانیون (نويسنده) حریری، ابوموسی‌ (محقق) طرطوسی‌، موسی‌ ( محقق)
عنوان‌های دیگر	المؤلفات الخاصة
ناشر	دار لأجل المعرفة
مکان نشر	لبنان - دیار عقل
سال نشر	2006م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	ج.5-6 8س 241/2 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعة الحرانيين (1) المؤلفات الخاصة، اثر مجموعه نویسندگانی تحت عنوان «أبناء شعبة الحرانيين»، مجموعه‌ای است از «التراث العلوي»، مشتمل بر هشت رساله در موضوعات روایی مختلف که با تحقیق ابوموسی و شیخ موسی، منتشر شده است.

در مقدمه کتاب، به بیان این موضوع پرداخته شده است که بیست‌وسه رساله علوی در مجموعه «رسائل الحكمة العلوية» در سه جلد، در مجموعه «التراث العلوي»، به‌منظور شناخت عقاید دینی علویان، مذهب فکری و احکام و قواعد رفتار اجتماعی آنان، منتشر شده است. مسلم است که میراث علوی، تنها به این رسائل، محدود نشده، بلکه آثار دیگری نیز از نوابغ علوی وجود دارد که ما را در درک باورهای دینی و سلوک ادبی آنها، کمک می‌کند که از جمله آنها، رسائلی است که تحت عنوان «مجموعة الحرانيين»، در دو جلد مجزا، منتشر شده است:

1. المؤلفات الخاصة؛ یعنی نوشته‌هایی که مخصوص علویان بوده و تنها افرادی خاص از ایشان از آنها اطلاع دارند، نه سایر مردم (کتاب حاضر).
2. المؤلفات العامة؛ یعنی نوشته‌هایی که عموم مردم می‌توانند از آنها اطلاع یابند.

کتاب حاضر، دربردارنده هشت رساله است که از جمله آنها، «حقائق أسرار الدين»، منسوب به ابومحمد حسن بن علی بن شعبه حرانی است. چنانچه انتساب این اثر به‌ وی درست باشد، منبعی دست اول برای شناخت ابن شعبه حرانی در دست خواهد بود که می‌تواند به‌مثابه مکمل و حتی مصحح اطلاعات بسیار اندک موجود در منابع شرح‌حال‌‌نگاری‌ امامی درباره‌ وی مورد استفاده قرار گیرد. اهمیت دیگر این اثر، اشتمال آن بر حجم قابل توجهی از روایات‌ عمدتاً باطنی است که غالباً از منابع غلات سده‌های دوم‌ و سوم‌ عراق‌، به‌ویژه کوفه، همچون آثار منسوب به «مفضل بن عمر جعفی» و آثار «اسحاق بن محمد نخعی احمر‌» (متوفی ‌‌٢٨٦ق‌)، نقل شده‌اند. افزون براین روایات، نقل قول‌های‌ فراوان دیگری نیز از آثار غالیان عراق در «حقائق أسرار الدين» دیده می‌شود که بر اهمیت آن به‌مثابه منبعی برای اطلاع از میراث غلات عراق می‌افزاید. این اهمیت زمانی دوچندان‌ می‌شود‌ که توجه داشته باشیم، امروزه محتوای شماری از این متون، تنها به‌واسطه همین اثر در دست است.

در این کتاب، دو رساله دیگر نیز با انتساب به حسن بن شعبه در دست است که عبارتند از: «رسالة موضحة حقائق الأسرار» و «مسائل الحسن بن شعبة الحراني». عنوان سایر رسائل کتاب، «مسائل ابن هارون إلی الشيخ الخصيبي»، «كتاب الأصيفر» و «رسالة اختلاف العالمين» ابوعبدالله محمد بن شعبه حرانی، «حجة العارف في إثبات الحق علی المباين و المخالف» علی بن حمزه حرانی و «الرسالة الحرانية» احمد بن محمد بن علی عبدی نمیری، می‌باشد.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. باقری، حمید، ««حقائق أسرار الدين»، متنی کهن از میراث نصیریه: پژوهشی در تاریخ‌گذاری و شناسایی مؤلف آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، ادیان و عرفان، پاییز و زمستان 1394، سال چهل‌وهشتم – شماره 2.