۱۰۶٬۲۵۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'کاشانی، عبدالرزاق' به 'عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین') |
||
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10417J1.jpg | |||
| عنوان =شرح منازل السائرين | |||
| عنوانهای دیگر =منازل السائرین. شرح | |||
| | |||
| | |||
| پدیدآوران = | |||
| | [[انصاری، عبدالله بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین]] (شارح) | [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین]] (شارح) | ||
[[بیدارفر، محسن]] (مصحح) | [[بیدارفر، محسن]] (مصحح) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 282/6 /الف8 م8028 | ||
| موضوع = | |||
اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
انصاری، عبدالله بن محمد، ۳۹۶ - ۴۸۱ق. منازل السایرین - نقد و تفسیر | انصاری، عبدالله بن محمد، ۳۹۶ - ۴۸۱ق. منازل السایرین - نقد و تفسیر | ||
خط ۳۲: | خط ۲۰: | ||
عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 | عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | بيدار | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10417AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =3 | |||
| شابک =964-7155-23-9 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10417 | |||
| کتابخوان همراه نور =10417 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر| شرح منازل السائرين (ابهامزدایی)}} | |||
'''شرح منازل السائرين'''، اثر [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین|كمالالدين عبدالرزاق قاسانى]] (735ق)، شرحى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] (481ق) است. شارح، «منازل السائرين» را به زبان خود منازل؛ يعنى عربى شرح كرده و اين مهم را به درخواست غياثالدين محمد بن رشيدالدين فضلالله، وزير سلطان ابوسعيد بهادرخان (736-716) به انجام رسانده و در تاريخ دوشنبه، بيست رجب 731، در ربع رشيدى تبريز از تأليف آن، فراغت يافته است. | |||
== | ==کیفیت شرح== | ||
اين شرح، مهمترين اثر شارح و در ميان شروح منازل، بهترين شرح و مهمترين كتاب در حوزه عرفان عملى است و به تعبير استاد، [[آشتیانی، سید جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]]، شرح قاسانى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]]، حاكى از عظمت و بزرگىِ نظر و مقام و سعه باع و تضلع كامل او در تصوف علمى است<ref>آشتيانى، 1380، ص 57</ref> پرورش يافتن شاگردانى چون [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعيد قمى]] و قيصرى در مكتب عرفان عملى و نظرى ملا عبدالرزاق، خود دليل تبحر و تضلع اوست<ref>عابدى، 1373، ص 28</ref> البته قدرت فكر و باريكانديشىهاى قاسانى، نه تنها در «شرح منازل»، بلكه در ساير كتابهاى او، مثل «شرح فصوص» بىنياز از تعريف است. | |||
«شرح منازل»، بهصورت غير مزجى و بر وفق «منازل السائرين»، در ده قسم كلى باببندى شده است. اين مقامات دهگانه، هريك، خود به ده باب منقسم مىباشد و هر قسم در سه مرحله در طول يكديگر بيان مىشود. شارح در اين مقام چنين مىفرمايد: «اندراج هريك تحت ديگرى، بسان اندراج و ترتب انواع و اجناس منطقى است كه هريك از اعالى را صورتى در اسافل و هريك از اسافل را صورتى در اعالى است؛ نه چون بالارونده از پلكان كه چون پاى از درجتى برداشت و به بالاتر جهيد در جهت، فروتر را فروهلد، بلكه در عين اينكه پاى در منزل برتر دارد، در منزل فروتر نيز حضورى و صورتى جداگانه دارد؛ بدين ترتيب، هريك از صد مقام به حسب صورتش در ديگر ابواب دهگانه، خود صد صورت دارد كه مجموعا هزار مىشود».<ref>تبادكانى، 1382، ص 22</ref> | |||
اگرچه [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] در «منازل السائرين»، صد منزل شمرده، ولى اين كليات است و حقيقت اين است كه انسان از وقتى پا از رتبه طبيعت بيرون مىگذارد و در مقام سير الى الله برمىآيد تا به آخرين مقام، مراتب غير متناهيه طى مىكند. همان طور كه بين ظلمت و نور شديد مراتب روشنايى غير متناهى است، مراتب محبت و علم نيز همين است.<ref>حسنزاده آملى، 1379، ج 2، ص 262</ref> | |||
ملا عبدالرزاق كاشى، داراى ذوقى سرشار و قلمى تواناست و قادر است كه مطالب مفصلى را با كمال سهولت، روان و جذاب و قابل فهم، بهصورت اختصار درآورد.<ref>جامى، 1370، ص 38</ref> | |||
قاسانى در اين شرح، بهسان شمارى از شروح، تحت تأثير مستقيم عفيفالدين تلمسانى (690)<ref>عفيفالدين تلمسانى، از اكابر عرفا و دانشمندان و يكى از مؤلفان بزرگ در عرفان علمى و عملى است. بر «منازل السائرين» خواجه عبدالله و «فصوص الحكم» [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] شرح نوشته است و به فارسى نيز اثرى از او ديده شده است، با اينكه او از مردم مغرب عربى است. برخى گويند: شرح او بر «منازل»، اولين شرح است و عارف نامدار عبدالرزاق كاشى، شرح او را ديده است، ولى شرحى بر «منازل» موجود است كه زمان تأليف آن مقدم بر زمان تأليف شرح تلمسانى است (فرغانى، 1379، ص 41)</ref> است و در غالب مطالب از وى پيروى كرده است؛ به اضافه فوايدى كه در تشريح مطالب از خود افزوده است با اين تفاوت كه زبانى فنىتر از تلمسانى دارد و بيشتر از وى اصطلاحات عرفانى را استفاده مىكند<ref>تبادكانى، 1382، ص 31</ref> و به فرموده [[آشتیانی، سید جلالالدین|استاد آشتيانى]]، اگر هيچ شرحى بر «منازل» خواجه عبدالله در دسترس محقق كاشانى نبود، بازهم او در كار خود توفيق حاصل مىكرد.<ref>قيصرى، 1386، ص 6</ref> | |||
شايان توجه اينكه از لحاظ كتابشناسى، اين شرح مشتمل بر صحيحترين ضبط متن منازل است، چرا كه بهتصريح كاشانى در پايان كتاب، نسخهاى از متن «منازل السائرين» كه آن را نزد شيخالاسلام انصارى خوانده بودند و اجازه شيخ به خط خود وى، مورخ 453 در هامش آن بوده است، او شرح خود را بر اساس ضبط آن نسخه مىنگارد.<ref>تبادكانى، 1382، ص 31</ref> | |||
از آنجا كه كاشانى در فلسفه نظرى هم راسخ بوده و منشأ ترويج تصوف اسلامى شده و مورد احترام اهل نظر و برهان است<ref>آشتيانى، 1380، ص 53</ref>، اين خصوصيت او بدين شرح امتيازى خاص بخشيده، چرا كه وى در حوزه عرفان عملى، از عرفان نظرى سود برده است و از اين جانب قدمى در ترويج تصوف اسلامیبرداشته است، چرا كه عرفان نظرى، معرفتى براى سالك حاصل مىكند كه با كمك آن مىتواند دقيقا مفهوم شهودهاى خويش را دريابد و بداند كه اين شهود از كدامين مرحله خبر مىدهد و ديگر آنكه سالكان مىتوانند با مراجعه به آنچه عارفان در بحثهاى نظرى و محتواى شهود فنايى آوردهاند، شهود خويش را محك بزنند و موقعيت فعلى خويش را بهطور دقيق از نظر رتبه وجودى تشخيص دهند.<ref>يزدانپناه، 1389، ص 71</ref> | |||
قاسانى اين شرح را بر مبناى وحدت وجود مىنگارد و در برابر اين ادعاى سمنانى كه قول به وحدت وجود در ميان طائفه، سابقه نداشته است و بدعتى از سوى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] است، به اين ابيات از خواجه عبدالله كه در «منازل السائرين» در منزل توحيد آمده، استناد مىكند:<ref>همان، ص 32</ref> و<ref>قاسانى، 1381، ص 618</ref> | |||
قاسانى اين شرح را بر مبناى وحدت وجود مىنگارد و در برابر اين ادعاى سمنانى كه قول به وحدت وجود در ميان طائفه، سابقه نداشته است و بدعتى از سوى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] است، به اين ابيات از خواجه عبدالله كه در «منازل السائرين» در منزل توحيد آمده، استناد مىكند: | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''ما وحد الواحد من واحد''|2=''اذ كل من وحده جاحد''}} | {{ب|''ما وحد الواحد من واحد''|2=''اذ كل من وحده جاحد''}} | ||
{{ب|''توحيد من ينطق عن نعته''|2=''عارية أبطلها الواحد''}} | {{ب|''توحيد من ينطق عن نعته''|2=''عارية أبطلها الواحد''}} | ||
{{ب|''توحيده إيّاه توحيده''|2=''و نعت من ينعته لاحد''}} | {{ب|''توحيده إيّاه توحيده''|2=''و نعت من ينعته لاحد''}} {{پایان شعر}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
خط ۸۵: | خط ۶۸: | ||
پاورقىهاى هر باب - و نه فقط هر صفحه - مسلسل است و پاورقىهايى كه در بيان نسخهبدلهاى كتاب است، از تعليقاتى كه معمولاً بيان مصادر احاديث، اشعار يا مقايسه متن با شرح تلمسانى و يا توضيح بعضى لغات مشكل را در بر دارند، بهوسيله پاره خط، جدا شدهاند. | پاورقىهاى هر باب - و نه فقط هر صفحه - مسلسل است و پاورقىهايى كه در بيان نسخهبدلهاى كتاب است، از تعليقاتى كه معمولاً بيان مصادر احاديث، اشعار يا مقايسه متن با شرح تلمسانى و يا توضيح بعضى لغات مشكل را در بر دارند، بهوسيله پاره خط، جدا شدهاند. | ||
آدرس آيات شريفه در متن كتاب آورده شده. موارد اختلاف شرح كاشانى با شرح تلمسانى نيز مشخص شده است. وجود نُه فهرست در خاتمه و فهرستِ ابواب در ابتداى كتاب، كارِ مراجعه به كتاب را بسيار آسان ساخته است. | آدرس آيات شريفه در متن كتاب آورده شده. موارد اختلاف شرح كاشانى با شرح تلمسانى نيز مشخص شده است. وجود نُه فهرست در خاتمه و فهرستِ ابواب در ابتداى كتاب، كارِ مراجعه به كتاب را بسيار آسان ساخته است.<ref>عابدى، 1373، ص 28</ref> | ||
اين 9 فهرست عبارتند از: | اين 9 فهرست عبارتند از: | ||
خط ۹۹: | خط ۸۲: | ||
# فهرست مراجع. | # فهرست مراجع. | ||
پيش از اين، «شرح منازل السائرين» عبدالرزاق كاشانى به همراه «نصوص و فكوك» قونوى، در 1315ق (چاپ دوم، 1354ش) در تهران، به طبع رسيده بود | پيش از اين، «شرح منازل السائرين» [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین|عبدالرزاق كاشانى]] به همراه «نصوص و فكوك» قونوى، در 1315ق (چاپ دوم، 1354ش) در تهران، به طبع رسيده بود.<ref>فرغانى، 1379، ص 42</ref> | ||
== | ==پانویس== | ||
<references/> | |||
== منابع مقاله == | |||
يزدانپناه سيد يدالله (1389)، مبانى و اصول عرفان نظرى، نگارش سيد عطاء انزلى، چاپ دوم، قم، انتشارات مؤسسه آموزشى - پژوهشى امام خمينى. | # آشتيانى، سيد جلالالدين (1380)، شرح مقدمه قيصرى، چاپ پنجم، قم، دفتر تبليغات اسلامى. | ||
# تبادكانى طوسى، شمسالدين محمد (1382)، تسنيم المقربين، تصحيح و تحقيق سيد محمد طباطبايى (منصور)، چاپ اول، تهران، كتابخانه موزه و مركز اسناد مجلس شوراى اسلامى. | |||
# [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]، عبدالرحمن بن احمد (1370)، نقد النصوص فى شرح نقش الفصوص، تصحيح و تعليق ويليام چيتيك و پيشگفتار [[آشتیانی، سید جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]]، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى. | |||
# [[حسنزاده آملی، حسن|حسنزاده آملى]] حسن (1379)، هزار و يك كلمه، ج 2، چاپ سوم، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم. | |||
# عابدى احمد (1373)، منازل السائرين و شرح كاشانى بر آن، مجله آينه پژوهش، شماره 28، ص 30 تا 33. | |||
# فرغانى سعدالدين سعيد (1379)، مشارق الدرارى، تصحيح و تعليق [[آشتیانی، سید جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]]، چاپ دوم، قم، دفتر تبليغات اسلامى. | |||
# قاسانى عبدالرزاق (1381)، شرح منازل السائرين، تحقيق و تعليق [[بیدارفر، محسن|محسن بيدارفر]]، چاپ دوم، قم، انتشارات بيدار. | |||
# قيصرى رومى داوود (1386)، شرح فصوص الحكم، تصحيح و تعليق [[آشتیانی، سید جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]]، چاپ سوم، تهران، انتشارات علمى - فرهنگى. | |||
# يزدانپناه سيد يدالله (1389)، مبانى و اصول عرفان نظرى، نگارش سيد عطاء انزلى، چاپ دوم، قم، انتشارات مؤسسه آموزشى - پژوهشى امام خمينى. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[ | [[أنيس العارفين (تحریر فارسی شرح عبدالرزاق کاشانی بر منازل السائرين خواجه عبدالله انصاری)]] | ||
[[شرح منازل السائرين (التلمسانى)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تصوف و عرفان]] | [[رده:تصوف و عرفان]] | ||
[[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]] | [[رده:آثار کلی تصوف و عرفان]] |