ام‍ي‍دی طهرانی، ارجاسب بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' )' به ')') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | {{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر = | | تصویر = NUR103039.jpg | ||
| اندازه تصویر= | | اندازه تصویر= | ||
| توضیح تصویر= | | توضیح تصویر= | ||
|سرشناسی = | |سرشناسی = | ||
|نام کامل = | |نام کامل =ارجاسب بن علی امیدی طهرانی | ||
|نام‌های دیگر= | |نام‌های دیگر= | ||
|لقب = | |لقب = | ||
|نسب = | |نسب = | ||
|تخلص = | |تخلص =امیدی | ||
|نام پدر= | |نام پدر=شیخ علی تهرانی | ||
|ولادت = | |ولادت =864ق | ||
|محل تولد = | |محل تولد =تهران | ||
|کشور تولد = | |کشور تولد = | ||
|محل زندگی= | |محل زندگی= | ||
|رحلت = | |رحلت =۹۲۹ق | ||
|شهادت = | |شهادت = | ||
|مدفن = | |مدفن =طرشت | ||
|طول عمر= | |طول عمر=65 سال | ||
|نام همسر= | |نام همسر= | ||
|فرزندان= | |فرزندان= | ||
|خویشاوند سرشناس = | |خویشاوند سرشناس = | ||
|دین = | |دین = | ||
|مذهب = | |مذهب =تشیع | ||
|پیشه = | |پیشه =شاعر، پزشک | ||
|درجه علمی= | |درجه علمی= | ||
|دانشگاه = | |دانشگاه = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
|پس از= | |پس از= | ||
|پیش از= | |پیش از= | ||
|اساتید = | |اساتید =[[دوانی، محمد بن اسعد|جلال‌الدین دوانی]] | ||
|مشایخ = | |مشایخ = | ||
|معاصرین= | |معاصرین= | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
|وبگاه رسمی = | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا = | |امضا = | ||
|کد مؤلف = | |کد مؤلف =AUTHORCODE103039AUTHORCODE}} | ||
'''ارجاسب بن علی امیدی طهرانی''' (۸۶۴ - ۹۲۹ق)، متخلص به امیدی، ملقب به «سعدالدین» و«رکن الدین»، شاعر قصیده سرا و پزشک صفوی | '''ارجاسب بن علی امیدی طهرانی''' (۸۶۴ - ۹۲۹ق)، متخلص به امیدی، ملقب به «سعدالدین» و«رکن الدین»، شاعر قصیده سرا و پزشک صفوی | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
سعدالدین مسعود ارجاسب تهرانی در سال 864ق در تهران به دنیا آمد، پدرش شیخ علی تهرانی بود. پدرانش رئیس و کدخدای تهران بوده‌اند که در آن زمان قصبه‌ای از توابع ری بود.<ref> ر.ک: نصیری، محمدرضا، ج1، ص297</ref> | سعدالدین مسعود ارجاسب تهرانی در سال 864ق در تهران به دنیا آمد، پدرش شیخ علی تهرانی بود. پدرانش رئیس و کدخدای تهران بوده‌اند که در آن زمان قصبه‌ای از توابع ری بود.<ref> ر.ک: نصیری، محمدرضا، ج1، ص297</ref> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
در جوانی به شیراز رفت و در محضر جلال‌الدین دوانی (۸۳۰-۹۰۸ق) از قضات دانشمند و محقق آن زمان به فراگیری علوم، از جمله پزشکی پرداخت و در همان‌جا نام «مسعود» و تخلص «امیدی» را از استاد خود گرفت.<ref> ر.ک: نصیری، محمدرضا، ج1، ص297</ref> | در جوانی به شیراز رفت و در محضر [[دوانی، محمد بن اسعد|جلال‌الدین دوانی]] (۸۳۰-۹۰۸ق) از قضات دانشمند و محقق آن زمان به فراگیری علوم، از جمله پزشکی پرداخت و در همان‌جا نام «مسعود» و تخلص «امیدی» را از استاد خود گرفت.<ref> ر.ک: نصیری، محمدرضا، ج1، ص297</ref> | ||
امیدی علاوه بر شیراز به شهر‌های اصفهان، قم، کاشان، تبریز و هرات نیز سفر کرد. وی معاصر شاه اسماعیل اول صفوی بود. بیشتر اشعار او مدیحه است. امیدی چند تن از وزیران صفویه، از جمله امیر یاراحمد اصفهانی، ملقب به نجم ثانی را مدح گفته است. | امیدی علاوه بر شیراز به شهر‌های اصفهان، قم، کاشان، تبریز و هرات نیز سفر کرد. وی معاصر شاه اسماعیل اول صفوی بود. بیشتر اشعار او مدیحه است. امیدی چند تن از وزیران صفویه، از جمله امیر یاراحمد اصفهانی، ملقب به نجم ثانی را مدح گفته است. | ||
متأسفانه منابع از این بخش زندگی وی تا سه سال آخر حیاتش هیچ نشانی به دست نداده‌اند و آن همان همراه شدن وی در سال 927 با اردوی سام‌میرزای دوساله (متوفی 975) و دورمیش‌خان (متوفی 932) له‌له سام‌میرزا و خواجه حبیب‌الله ساوجی (متوفی 932) وزیر دورمیش‌خان به سوی هرات است که طبق قول خواندمیر دو سال طول می‌کشد. امیدی در این دو سال چنان دل‌های عام و خاص را صید خود می‌کند که مهارمهام امور را به دستش می‌سپارند. آنقدر که برای دریافت مجوز بازگشتِ ناچار به شهرش، متوسل به الحاح و اصرار می‌شود. البته قصاید مدحی وی که حدود 70 درصد حجم دیوان کوچکش را به خود اختصاص داده؛ هرچند در لفافه، اما حاوی اطلاعات ذی‌قیمت در باب زندگی وی و تا حدی ممدوحانش است.<ref> ر.ک: شفیعیون، سعید، ص267</ref> | متأسفانه منابع از این بخش زندگی وی تا سه سال آخر حیاتش هیچ نشانی به دست نداده‌اند و آن همان همراه شدن وی در سال 927 با اردوی سام‌میرزای دوساله (متوفی 975) و دورمیش‌خان (متوفی 932) له‌له سام‌میرزا و خواجه [[حبیب‌الله ساوجی]] (متوفی 932) وزیر دورمیش‌خان به سوی هرات است که طبق قول خواندمیر دو سال طول می‌کشد. امیدی در این دو سال چنان دل‌های عام و خاص را صید خود می‌کند که مهارمهام امور را به دستش می‌سپارند. آنقدر که برای دریافت مجوز بازگشتِ ناچار به شهرش، متوسل به الحاح و اصرار می‌شود. البته قصاید مدحی وی که حدود 70 درصد حجم دیوان کوچکش را به خود اختصاص داده؛ هرچند در لفافه، اما حاوی اطلاعات ذی‌قیمت در باب زندگی وی و تا حدی ممدوحانش است.<ref> ر.ک: شفیعیون، سعید، ص267</ref> | ||
از سروده‌های امیدی می‌توان دریافت که او مسلمان و شیعی بوده است. ستایش پیامبر و اهل بیت (ع)، به‌خصوص امام علی (ع)، در سروده‌های وی به چشم می‌خورد. | |||
از سروده‌های امیدی می‌توان دریافت که او مسلمان و شیعی بوده است. ستایش پیامبر و اهل بیت(ع)، به‌خصوص [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، در سروده‌های وی به چشم می‌خورد. | |||
امیدی پس از مدت‌ها دوری از زادگاه، در ۹۲۹ق به تهران بازگشت.<ref> ر.ک: ریحانی منفرد، نسترن، ص241-242</ref> | امیدی پس از مدت‌ها دوری از زادگاه، در ۹۲۹ق به تهران بازگشت.<ref> ر.ک: ریحانی منفرد، نسترن، ص241-242</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۰: | ||
گفته‌اند که در همان سال با پیشوای فرقه نوربخشیه، شاه قوام‌الدین نوربخش، بر سر آبِ مزرعه‌ای که در ری داشت منازعه کرد و در میان جنگ و جدال زخم برداشت و کشته شد. پیکر امیدی در طرشت تهران به خاک سپرده شد. | گفته‌اند که در همان سال با پیشوای فرقه نوربخشیه، شاه قوام‌الدین نوربخش، بر سر آبِ مزرعه‌ای که در ری داشت منازعه کرد و در میان جنگ و جدال زخم برداشت و کشته شد. پیکر امیدی در طرشت تهران به خاک سپرده شد. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از آثار امیدی دیوان وی و یک ساقی نامه مختصر و دو بیت از یک مثنوی به جا مانده است. دیوان او حاوی قصیده، غزل، قطعه و رباعی است و دست | از آثار امیدی دیوان وی و یک ساقی نامه مختصر و دو بیت از یک مثنوی به جا مانده است. دیوان او حاوی قصیده، غزل، قطعه و رباعی است و دست نوشته‌های بسیاری از آن باقی است. ساقی نامه امیدی به پیروی از [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] سروده شده است. این ساقی نامه در تذکره‌هایی مانند تذکره میخانه و آتشکده آذر آمده است. دو بیت از یک مثنوی امیدی را [[زنوزی، علی بن عبدالله|زنوزی]] در کتاب خود آورده است. صاحب تذکره میخانه شیوه سخن امیدی را مشابه [[ظهیر فاریابی، طاهر بن محمد|ظهیر فاریابی]] دانسته است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۸: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225752 ریحانی منفرد، نسترن، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج10، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.] | #[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225752 ریحانی منفرد، نسترن، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج10، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.] | ||
#[[:noormags:1853000|شفیعیون، سعید، امیدی تهرانی،کهن‌گرای نوجوی (بررسی زندگی و شعر یکی از شاعران کم‌شناخته شده جریان‌ساز قرن دهم)، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله متن پژوهی ادبی بهار 1401- شماره 91 رتبه ب (وزارت علوم/ISC (25 صفحه - از 263 تا 287 )]] | #[[:noormags:1853000|شفیعیون، سعید، امیدی تهرانی،کهن‌گرای نوجوی (بررسی زندگی و شعر یکی از شاعران کم‌شناخته شده جریان‌ساز قرن دهم)، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله متن پژوهی ادبی بهار 1401- شماره 91 رتبه ب (وزارت علوم/ISC (25 صفحه - از 263 تا 287)]] | ||
#نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج1، تهران، چاپ دوم، 1384ش. | #نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج1، تهران، چاپ دوم، 1384ش. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[دیوان امیدی رازی (تهرانی)]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات( | [[رده:مقالات(مهر) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 مهر 1403]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۴۸
| ام‍ي‍دی طهرانی، ارجاسب بن علی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ارجاسب بن علی امیدی طهرانی |
| تخلص | امیدی |
| نام پدر | شیخ علی تهرانی |
| ولادت | 864ق |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | ۹۲۹ق |
| مدفن | طرشت |
| طول عمر | 65 سال |
| مذهب | تشیع |
| پیشه | شاعر، پزشک |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | جلال‌الدین دوانی |
ارجاسب بن علی امیدی طهرانی (۸۶۴ - ۹۲۹ق)، متخلص به امیدی، ملقب به «سعدالدین» و«رکن الدین»، شاعر قصیده سرا و پزشک صفوی
ولادت
سعدالدین مسعود ارجاسب تهرانی در سال 864ق در تهران به دنیا آمد، پدرش شیخ علی تهرانی بود. پدرانش رئیس و کدخدای تهران بوده‌اند که در آن زمان قصبه‌ای از توابع ری بود.[۱]
تحصیلات
در جوانی به شیراز رفت و در محضر جلال‌الدین دوانی (۸۳۰-۹۰۸ق) از قضات دانشمند و محقق آن زمان به فراگیری علوم، از جمله پزشکی پرداخت و در همان‌جا نام «مسعود» و تخلص «امیدی» را از استاد خود گرفت.[۲]
امیدی علاوه بر شیراز به شهر‌های اصفهان، قم، کاشان، تبریز و هرات نیز سفر کرد. وی معاصر شاه اسماعیل اول صفوی بود. بیشتر اشعار او مدیحه است. امیدی چند تن از وزیران صفویه، از جمله امیر یاراحمد اصفهانی، ملقب به نجم ثانی را مدح گفته است.
متأسفانه منابع از این بخش زندگی وی تا سه سال آخر حیاتش هیچ نشانی به دست نداده‌اند و آن همان همراه شدن وی در سال 927 با اردوی سام‌میرزای دوساله (متوفی 975) و دورمیش‌خان (متوفی 932) له‌له سام‌میرزا و خواجه حبیب‌الله ساوجی (متوفی 932) وزیر دورمیش‌خان به سوی هرات است که طبق قول خواندمیر دو سال طول می‌کشد. امیدی در این دو سال چنان دل‌های عام و خاص را صید خود می‌کند که مهارمهام امور را به دستش می‌سپارند. آنقدر که برای دریافت مجوز بازگشتِ ناچار به شهرش، متوسل به الحاح و اصرار می‌شود. البته قصاید مدحی وی که حدود 70 درصد حجم دیوان کوچکش را به خود اختصاص داده؛ هرچند در لفافه، اما حاوی اطلاعات ذی‌قیمت در باب زندگی وی و تا حدی ممدوحانش است.[۳]
از سروده‌های امیدی می‌توان دریافت که او مسلمان و شیعی بوده است. ستایش پیامبر و اهل بیت(ع)، به‌خصوص امام علی(ع)، در سروده‌های وی به چشم می‌خورد.
امیدی پس از مدت‌ها دوری از زادگاه، در ۹۲۹ق به تهران بازگشت.[۴]
وفات
گفته‌اند که در همان سال با پیشوای فرقه نوربخشیه، شاه قوام‌الدین نوربخش، بر سر آبِ مزرعه‌ای که در ری داشت منازعه کرد و در میان جنگ و جدال زخم برداشت و کشته شد. پیکر امیدی در طرشت تهران به خاک سپرده شد.
آثار
از آثار امیدی دیوان وی و یک ساقی نامه مختصر و دو بیت از یک مثنوی به جا مانده است. دیوان او حاوی قصیده، غزل، قطعه و رباعی است و دست نوشته‌های بسیاری از آن باقی است. ساقی نامه امیدی به پیروی از حافظ سروده شده است. این ساقی نامه در تذکره‌هایی مانند تذکره میخانه و آتشکده آذر آمده است. دو بیت از یک مثنوی امیدی را زنوزی در کتاب خود آورده است. صاحب تذکره میخانه شیوه سخن امیدی را مشابه ظهیر فاریابی دانسته است.
پانويس
منابع مقاله
- ریحانی منفرد، نسترن، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج10، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.
- شفیعیون، سعید، امیدی تهرانی،کهن‌گرای نوجوی (بررسی زندگی و شعر یکی از شاعران کم‌شناخته شده جریان‌ساز قرن دهم)، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله متن پژوهی ادبی بهار 1401- شماره 91 رتبه ب (وزارت علوم/ISC (25 صفحه - از 263 تا 287)
- نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج1، تهران، چاپ دوم، 1384ش.