۱۵٬۴۸۹
ویرایش
شمس طبسی، محمد بن عبدالکریم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۱۷
، ۲۰ اکتبرویرایش Hashemi (بحث) به آخرین تغییری که Hbaghizadeh انجام داده بود واگردانده شد
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگردانده‌شده |
جز (ویرایش Hashemi (بحث) به آخرین تغییری که Hbaghizadeh انجام داده بود واگردانده شد) برچسب: واگردانی |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
'''محمد بن عبدالکریم شمس طبسی''' (متوفی 624ق)، متخلص به شمس، از شاعران قرن ششم و اوایل قرن هفتم و از شاگردان [[رضی‌الدین نیشابوری]] است. | '''محمد بن عبدالکریم شمس طبسی''' (متوفی 624ق)، متخلص به شمس، از شاعران قرن ششم و اوایل قرن هفتم و از شاگردان [[رضی‌الدین نیشابوری]] است. | ||
=نام و نسب= | ==نام و نسب== | ||
لقب و اسم او و اسم پدرش را عوفی و تذکره‌نویسان دیگر، شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم نوشته‌اند<ref>شمس طبسی، محمد بن عبدالکریم، صفحه دوازده</ref>. | لقب و اسم او و اسم پدرش را عوفی و تذکره‌نویسان دیگر، شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم نوشته‌اند<ref>شمس طبسی، محمد بن عبدالکریم، صفحه دوازده</ref>. | ||
=ولادت و وفات= | ==ولادت و وفات== | ||
سال تولد شمس معلوم نیست و سال وفات او را تذکره‌نویسان، به اختلاف 624، 626 و 666 نوشته‌اند؛ اما به دلایلی که مصحح دیوان او در مقدمه کتابش نوشته، احتمالاً اولین تاریخ، صحیح‌تر باشد<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده</ref>. | سال تولد شمس معلوم نیست و سال وفات او را تذکره‌نویسان، به اختلاف 624، 626 و 666 نوشته‌اند؛ اما به دلایلی که مصحح دیوان او در مقدمه کتابش نوشته، احتمالاً اولین تاریخ، صحیح‌تر باشد<ref>ر.ک: همان، صفحه سیزده</ref>. | ||
باید شمس در جوانی مرده و به قول [[زکریای قزوینی]]، سکته کرده باشد<ref>همان، صفحه چهارده</ref>. | باید شمس در جوانی مرده و به قول [[زکریای قزوینی]]، سکته کرده باشد<ref>همان، صفحه چهارده</ref>. | ||
=زادگاه= | ==زادگاه== | ||
شمس اهل طبس بوده است، هم شهرت دارد و هم خود او دو جا در شعرش به طبسی بودن، اشاره می‌کند: | شمس اهل طبس بوده است، هم شهرت دارد و هم خود او دو جا در شعرش به طبسی بودن، اشاره می‌کند: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
=سفرها= | ==سفرها== | ||
شمس مانند بسیاری از شعرای قدیم، سفرهایی کرده است و ظاهراً از این سفرها، قصدی جز استفاده از مزایای شهرهای بزرگتر و بالا بردن سطح معلومات، نداشته است. به احتمال زیاد، ابتدا از طبس به هرات رفته و مدت زیادی در آنجا، اقامت جسته است<ref>همان، صفحه هجده</ref>. | شمس مانند بسیاری از شعرای قدیم، سفرهایی کرده است و ظاهراً از این سفرها، قصدی جز استفاده از مزایای شهرهای بزرگتر و بالا بردن سطح معلومات، نداشته است. به احتمال زیاد، ابتدا از طبس به هرات رفته و مدت زیادی در آنجا، اقامت جسته است<ref>همان، صفحه هجده</ref>. | ||
شمس مدتی در بخارا و سمرقند نیز بوده است. در اشعار او، اشاره‌ای به آنچه در این شهر بر او گذشته است، دیده نمی‌شود ولی در مقدمه یا دیباچه نسخه‌ای از دیوان او، ذکر شده است که شمس در زمان [[رضی‌الدین نیشابوری]]، به بخارا رفت و به تحصیل علم مشغول شد<ref>همان،صفحه نوزده</ref>. | شمس مدتی در بخارا و سمرقند نیز بوده است. در اشعار او، اشاره‌ای به آنچه در این شهر بر او گذشته است، دیده نمی‌شود ولی در مقدمه یا دیباچه نسخه‌ای از دیوان او، ذکر شده است که شمس در زمان [[رضی‌الدین نیشابوری]]، به بخارا رفت و به تحصیل علم مشغول شد<ref>همان،صفحه نوزده</ref>. | ||
=اساتید= | ==اساتید== | ||
وی در فن شعر، شاگرد رضی‌الدین نیشابوری بود<ref>همان،صفحه بیست</ref>. | وی در فن شعر، شاگرد رضی‌الدین نیشابوری بود<ref>همان،صفحه بیست</ref>. | ||
=اخلاقیات= | ==اخلاقیات== | ||
درباره خلق و خویش شمس، دولتشاه نوشته است: «مردی خوش قلب و خوش منظر بوده است»<ref>ر.ک:همان،صفحه بیست‌ویک</ref>. | درباره خلق و خویش شمس، دولتشاه نوشته است: «مردی خوش قلب و خوش منظر بوده است»<ref>ر.ک:همان،صفحه بیست‌ویک</ref>. | ||
=مذهب= | ==مذهب== | ||
در مورد مذهب شمس و این‌که سنی بوده یا شیعه، اظهار نظر قطعی و صریح دشوار است. وی در اشعار خود، در موارد متعدد، از [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، به عظمت و جلال یاد کرده و در قصیده‌ای بر حال شهیدان کربلا تأسف خورده است<ref>ر.ک:همان،صفحه بیست‌ودو</ref>. | در مورد مذهب شمس و این‌که سنی بوده یا شیعه، اظهار نظر قطعی و صریح دشوار است. وی در اشعار خود، در موارد متعدد، از [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، به عظمت و جلال یاد کرده و در قصیده‌ای بر حال شهیدان کربلا تأسف خورده است<ref>ر.ک:همان،صفحه بیست‌ودو</ref>. | ||
=ممدوحان= | ==ممدوحان== | ||
ممدوح اصلی وی، صدرالدین محمد نظام‌الملک وزیر قلج طمغاخ خان از ملوک آل افراسیاب است<ref>همان،صفحه بیست وسه</ref>. | ممدوح اصلی وی، صدرالدین محمد نظام‌الملک وزیر قلج طمغاخ خان از ملوک آل افراسیاب است<ref>همان،صفحه بیست وسه</ref>. | ||
=پانویس = | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
=منابع مقاله= | ==منابع مقاله== | ||
شمس طبسی، محمد بن عبدالکریم، «دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی»، به اهتمام تقی بینش، مشهد،، کتابفروشی زوار، 1343. | شمس طبسی، محمد بن عبدالکریم، «دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی»، به اهتمام تقی بینش، مشهد،، کتابفروشی زوار، 1343. | ||
=وابسته‌ها= | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی]] | [[دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی]] | ||