آموزش منطق جدید

آموزش منطق جدید
پدیدآوران	فقیه، سید احمد (نویسنده)
ناشر	کتاب طه
مکان نشر	قم
سال نشر	1399
شابک	‎1ـ28ـ7260ـ622ـ978
کد کنگره	‏

آموزش منطق جدید تألیف سید احمد فقیه، این کتاب برای آن دسته از دانشجویان و طلابی تدوین شده که پیش از این فرصت پرداختن به ریاضیات و منطق مرتبط با آن را نداشته‌اند. بر این اساس ضمن صرف‌نظر از مبحث فراقضایا که وابستگی زیادی به ریاضیات و نظریۀ مجموعه‌ها دارد، کوشش شده مباحث منطق جدید با تقریری غیرصوری تبیین گردد.

ساختار

کتاب در هفت فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

آموزش منطق جدید که حوزۀ مهم و وسیعی از معارف منطقی را بر عهده دارد، برای دانش‌آموختگان علوم عقلی و دانشجویان این رشته ضروری به نظر می‌رسد. این کتاب نخستین اثری است که در این زمینه برای طلاب تدوین شده است. در واقع این کتاب برای آن دسته از دانشجویان و طلابی تدوین شده که پیش از این فرصت پرداختن به ریاضیات و منطق مرتبط با آن را نداشته‌اند. بر این اساس ضمن صرف‌نظر از مبحث فراقضایا که وابستگی زیادی به ریاضیات و نظریۀ مجموعه‌ها دارد، کوشش شده مباحث منطق جدید با تقریری غیرصوری تبیین گردد.

این کتاب پیش‌درآمدی به مبانی منطق جدید تلقی می‌شود؛ از این‌رو خواننده هرگز تصور نکند پس از مطالعۀ این کتاب، به طور کامل به مبانی منطق جدید تسلط یافته است. البته بی‌هیچ تردیدی مطالعۀ این کتاب، فهم عمیق آثاری چون «درآمدی به منطق جدید و منطق موجهات» دکتر موحد، «مبانی منطق جدید و مبانی منطق موجهات» دکتر نبوی و «منطق تطبیقی و آشنایی با منطق ربط» دکتر فلاحی را هموار می‌سازد. در این کتاب بسیاری از نکات مهم و کلیدی در لابلای حل مثال‌ها، تمرین‌ها و پرسش‌های چهارگزینه‌ای ارائه شده و از این‌رو کتابی «تمرین‌محور» شمرده می‌شود.

در میان اندیشمندان حوزه و دانشگاه دربارۀ لازم یا کافی بودن منطق ارسطو در ایفای رسالتش که همان ارائۀ حقیقت و سنجش استدلال است، اختلاف نظر وجود دارد. با این توضیح که برخی منطق ارسطویی را برای سنجش استدلال نه لازم می‌دانند و نه کافی و برخی هم لازم می‌دانند و هم کافی؛ در مقابل عده‌ای منطق موجود ارسطویی برای رسیدن به منطق مطلوب لازم است، اما کافی نیست و از این‌رو باید به منطق دیگری روی آورد. نگارنده در فصل اول کتاب و در پایان‌ این جریان‌شناسی، دیدگاه خود را به همراه سیر مطالعاتی منطق برای مخاطب ارائه نموده است.

تعریف منطق جدید و بیان ضرورت فراگیری آن به فصل دوم واگذار شده است. بیان فایده و ضرورت فراگیری منطق جدید در مخاطب ایجاد انگیزه می‌کند تا مسیر پیش‌رو را با تمام توان بپیماید. در پایان این فصل نیز عناوین چهل مقالۀ فارسی از کاربرد منطق جدید در علوم انسانی و اسلامی ارائه شده تا انگیزۀ مخاطبین هر چه بیشتر تقویل شود.

بیان حوزه‌های منطق جدید افزون بر نمایان کردن تفاوت‌های منطق قدیم و جدید، نقشۀ راهی برای خوانندگان این کتاب نیز مشخص می‌کند که این مهم در فصل سوم انجام شده است. در فصل چهارم اصطلاحاتی همچون گزاره، گزارۀ بسیط و گزاره‌نما به تفصیل بیان شده و تأکید گردیده که بین گزاره و گزاره‌نما فرسنگ‌ها فاصله است. همچنین تبیین شرایط صدق و کذب گزارۀ بسیط و اینکه گزاره‌نما هرگز متصف به صدق و کذب نمی‌شود، در این فصل انجام شده است. همچنین در لابلای مباحث این فصل، زبان موضوعی و فرازبان که از مباحث مهم منطق جدید به شمار می‌روند، معرفی شده‌اند.

توضیح اصطلاح مهم «هم‌ارزی» به همراه قواعدی چون «نقض مضاعف»، «شرکت‌پذیری» و جابحایی در فصل پنجم مطرح شده است. از دیگر مطالب مهم این فصل می‌توان اشاره کرد به: تشخیص گزارۀ مرکب از بسیط و بیان اجمالی اقسام آن، معرفی ادات منطقی نقض و عطق و تعیین دامنۀ هر یک، تعریف ادات اصلی یک عبارت و ... . شرح انواع یای به‌کاررفته در عرف، منطق سینوی و منطق جدید و تبیین قواعد مهمی چون «ابن سینا ـ دمورگان»، «پخش‌پذیری»، «جذب»، «شبه‌جذب» از مهم‌ترین دستاوردهای فصل ششم محسوب می‌شود.

نویسنده در فصل هفتم به بیان دیگر اقسام گزاره‌های مرکب منطق جدید پرداخته و در این راستا، نکات مهمی در فهم صحیح ادات منطقی شرط ارائه کرده است. فهم صحیح این ادات از چند نظر اهمیت دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: تطبیق منطق جدید و قدیم؛ تبیین تفاوت شرطی فیلونی با شرطی اکید و شرطی ربطی. به طور کلی درک دقیق فصل ششم و هفتم، شرط لازم فراگیری عمیق منطق جدید است. در پایان این فصل نویسنده قواعد مهم هم‌ارزی منطق گزاره‌ها را در جدولی تقدیم کرده است.

در انتهای کتاب تمام سؤالاتی که پیرامون گزاره‌های منطق گزاره‌ها در آزمون‌های ورودی کارشناسی ارشد و دکتری هفده سال اخیر طرح شده، گردآوری و به تفصیل تحلیل گردیده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات