دینوری، احمد بن داود: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها ==' به '==وابسته‌ها==')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    جز (جایگزینی متن - 'دینوری (ابهام زدایی)' به 'دینوری (ابهام‌زدایی)')
     
    (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۳۴: خط ۳۴:
    |}
    |}
    </div>
    </div>
     
    {{کاربردهای دیگر|دینوری (ابهام‌زدایی)}}
    '''ابوحنيفه احمد بن داود بن ونند دينورى''' (متوفى 282ق)، تاريخ‌نگار، طبيعى‌دان و لغت‌شناس ايرانى
    '''ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینورى''' (متوفى 282ق)، تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى


    == ولادت ==
    == ولادت ==
    از ناحيه دينور بوده، لذا نسبت او دينورى است.
    از ناحیه دینور بوده، لذا نسبت او دینورى است.


    [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «[[الأعلام]]» [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] و «[[تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا)|تاريخ ادبيات]]» [[صفا، ذبیح‌الله|استاد دكتر ذبيح‌الله صفا]] نيز همين‌گونه آمده است.
    [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموى]] نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «[[الأعلام]]» [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] و «[[تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا)|تاریخ ادبیات]]» [[صفا، ذبیح‌الله|استاد دكتر ذبیح‌الله صفا]] نیز همین‌گونه آمده است.


    سال تولدش در كتاب‌هاى قديمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنيفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.
    سال تولدش در كتاب‌هاى قدیمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنیفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.


    ياقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روايتى ديگر 281 و به قولى ديگر پيش از 290 نوشته است و بهمين سه صورت در كتاب‌هاى ديگر هم آمده است؛ مثلاًمرحوم حاج [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] در آثار خود مى‌نويسد: ابوحنيفه پيش از دويست‌ونود درگذشته است.
    == وفات ==
    یاقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روایتى دیگر 281 و به قولى دیگر پیش از 290 نوشته است و بهمین سه صورت در كتاب‌هاى دیگر هم آمده است؛ مثلاًمرحوم حاج [[قمی، عباس|شیخ عباس قمى]] در آثار خود مى‌نویسد: ابوحنیفه پیش از دویست‌ونود درگذشته است.


    دينور: اين كلمه به كسر دال و سكون يا و نون و فتح واو و سكون راء صحيح است. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] مى‌گويد: [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحيح نيست.
    دینور: این كلمه به كسر دال و سكون یا و نون و فتح واو و سكون راء صحیح است. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] مى‌گوید: [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحیح نیست.


    اين شهر ميان كنگاور و کرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آميزه‌اى از ايرانيان و اعراب بوده و قبيله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زيسته‌اند.
    این شهر میان كنگاور و کرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آمیزه‌اى از ایرانیان و اعراب بوده و قبیله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زیسته‌اند.


    دينور از قرن چهارم هجرى، رو به ويرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تيمور به‌كلى ويران شد.
    دینور از قرن چهارم هجرى، رو به ویرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تیمور به‌كلى ویران شد.


    دومرگان و شتراوس از ويرانه آن بازديد كرده‌اند و براى اطلاع بيشتر بايد به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.
    دومرگان و شتراوس از ویرانه آن بازدید كرده‌اند و براى اطلاع بیشتر باید به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.


    به گفته [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]]، گروهى بسيار از اهل ادب و حديث به اين شهر منسوبند. فريد وجدى غير از ابوحنيفه و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، پنج دانشمند ديگر را كه به دينورى معروف بوده‌اند، نام برده است.
    به گفته [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموى]]، گروهى بسیار از اهل ادب و حدیث به این شهر منسوبند. فرید وجدى غیر از ابوحنیفه و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]، پنج دانشمند دیگر را كه به دینورى معروف بوده‌اند، نام برده است.


    مقام علمى و ادبى ابوحنيفه دينورى:
    == آثار ==
     
    او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. ندیم، در الفهرست مى‌گوید: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زیر نام مى‌برد:
    او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. نديم، در الفهرست مى‌گويد: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زير نام مى‌برد:


    #كتاب النبات؛
    #كتاب النبات؛
    خط ۶۵: خط ۶۵:
    #كتاب القبلة و الزوال؛
    #كتاب القبلة و الزوال؛
    #كتاب حساب الدور؛
    #كتاب حساب الدور؛
    #كتاب الرد على لغذة الإصفهاني؛
    #كتاب الرد على لغذة الإصفهانی؛
    #كتاب البحث في حساب الهند؛
    #كتاب البحث فی حساب الهند؛
    #كتاب البلدان؛
    #كتاب البلدان؛
    #كتاب الجمع و التفريق؛
    #كتاب الجمع و التفریق؛
    #كتاب الجبر و المقابلة؛
    #كتاب الجبر و المقابلة؛
    #كتاب أخبار الطوال؛
    #كتاب أخبار الطوال؛
    #كتاب الوصايا؛
    #كتاب الوصایا؛
    #كتاب نوادر الجبر؛
    #كتاب نوادر الجبر؛
    #كتاب الشعر و الشعراء؛
    #كتاب الشعر و الشعراء؛
    #كتاب ما يلحن فيه العامة.
    #كتاب ما یلحن فیه العامة.
    #: تذكره‌نويسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى ديگرى هم براى او نوشته‌اند. ياقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول نديم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زير را هم آورده است:
    #: تذكره‌نویسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى دیگرى هم براى او نوشته‌اند. یاقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول ندیم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زیر را هم آورده است:
    #كتاب الباه؛
    #كتاب الباه؛
    #كتاب الكسوف؛
    #كتاب الكسوف؛
    #كتاب إصلاح المنطق.
    #كتاب إصلاح المنطق.


    سپس از قول ابوحيان توحيدى كتابى هم در تفسير قرآن به او نسبت مى‌دهد و به اين ترتيب، نوزده كتاب براى او شمرده است.
    سپس از قول ابوحیان توحیدى كتابى هم در تفسیر قرآن به او نسبت مى‌دهد و به این ترتیب، نوزده كتاب براى او شمرده است.


    [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب ديگرى به نام البيان و رساله مختصرى در طب را نيز از او دانسته‌اند<ref>مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14</ref>
    [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب دیگرى به نام البیان و رساله مختصرى در طب را نیز از او دانسته‌اند<ref>مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14</ref>


    ==پانويس ==
    ==پانویس ==
    <references />
    <references/>
    == منابع مقاله ==
    == منابع مقاله ==


    خط ۹۲: خط ۹۲:


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    [[الأخبار الطوال]]  
    [[الأخبار الطوال]]  
    خط ۹۸: خط ۱۰۰:


    [[النبات]]  
    [[النبات]]  
    [[العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه]]


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
     
    [[رده:ادیبان]]
    [[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد]]
    [[رده:مورّخان]]
    [[رده:واژه‌‌شناسان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۳۱

    دینوری، احمد بن داود
    نام دینوری، احمد بن داود
    نام‎های دیگر ابوحنیفه الدینوری

    دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود

    Abu Hanifa Dinawari

    نام پدر داود
    متولد قرن سوم
    محل تولد دینور کرمانشاه
    رحلت 282 ق
    اساتید
    برخی آثار الاخبار الطوال
    کد مؤلف AUTHORCODE01490AUTHORCODE

    ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینورى (متوفى 282ق)، تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى

    ولادت

    از ناحیه دینور بوده، لذا نسبت او دینورى است.

    یاقوت حموى نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «الأعلام» زركلى و «تاریخ ادبیات» استاد دكتر ذبیح‌الله صفا نیز همین‌گونه آمده است.

    سال تولدش در كتاب‌هاى قدیمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنیفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.

    وفات

    یاقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روایتى دیگر 281 و به قولى دیگر پیش از 290 نوشته است و بهمین سه صورت در كتاب‌هاى دیگر هم آمده است؛ مثلاًمرحوم حاج شیخ عباس قمى در آثار خود مى‌نویسد: ابوحنیفه پیش از دویست‌ونود درگذشته است.

    دینور: این كلمه به كسر دال و سكون یا و نون و فتح واو و سكون راء صحیح است. ابن خلكان مى‌گوید: سمعانى در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحیح نیست.

    این شهر میان كنگاور و کرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آمیزه‌اى از ایرانیان و اعراب بوده و قبیله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زیسته‌اند.

    دینور از قرن چهارم هجرى، رو به ویرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تیمور به‌كلى ویران شد.

    دومرگان و شتراوس از ویرانه آن بازدید كرده‌اند و براى اطلاع بیشتر باید به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.

    به گفته یاقوت حموى، گروهى بسیار از اهل ادب و حدیث به این شهر منسوبند. فرید وجدى غیر از ابوحنیفه و ابن قتیبه، پنج دانشمند دیگر را كه به دینورى معروف بوده‌اند، نام برده است.

    آثار

    او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. ندیم، در الفهرست مى‌گوید: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زیر نام مى‌برد:

    1. كتاب النبات؛
    2. كتاب الفصاحة؛
    3. كتاب الأنواء؛
    4. كتاب القبلة و الزوال؛
    5. كتاب حساب الدور؛
    6. كتاب الرد على لغذة الإصفهانی؛
    7. كتاب البحث فی حساب الهند؛
    8. كتاب البلدان؛
    9. كتاب الجمع و التفریق؛
    10. كتاب الجبر و المقابلة؛
    11. كتاب أخبار الطوال؛
    12. كتاب الوصایا؛
    13. كتاب نوادر الجبر؛
    14. كتاب الشعر و الشعراء؛
    15. كتاب ما یلحن فیه العامة.
      تذكره‌نویسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى دیگرى هم براى او نوشته‌اند. یاقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول ندیم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زیر را هم آورده است:
    16. كتاب الباه؛
    17. كتاب الكسوف؛
    18. كتاب إصلاح المنطق.

    سپس از قول ابوحیان توحیدى كتابى هم در تفسیر قرآن به او نسبت مى‌دهد و به این ترتیب، نوزده كتاب براى او شمرده است.

    صفدى دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب دیگرى به نام البیان و رساله مختصرى در طب را نیز از او دانسته‌اند[۱]

    پانویس

    1. مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14

    منابع مقاله

    مهدوى دامغانى، محمود، ترجمه أخبار الطوال، چاپ چهارم، 1371، نشر نى، تهران.


    وابسته‌ها