دینوری، احمد بن داود: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۳۱

دینوری، احمد بن داود

نام	دینوری، احمد بن داود
نام‎های دیگر	ابوحنیفه الدینوری دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود Abu Hanifa Dinawari
نام پدر	داود
متولد	قرن سوم
محل تولد	دینور کرمانشاه
رحلت	282 ق
اساتید
برخی آثار	الاخبار الطوال
کد مؤلف	AUTHORCODE01490AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، دینوری (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینورى (متوفى 282ق)، تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى

ولادت

از ناحیه دینور بوده، لذا نسبت او دینورى است.

یاقوت حموى نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «الأعلام» زركلى و «تاریخ ادبیات» استاد دكتر ذبیح‌الله صفا نیز همین‌گونه آمده است.

سال تولدش در كتاب‌هاى قدیمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنیفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.

وفات

یاقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روایتى دیگر 281 و به قولى دیگر پیش از 290 نوشته است و بهمین سه صورت در كتاب‌هاى دیگر هم آمده است؛ مثلاًمرحوم حاج شیخ عباس قمى در آثار خود مى‌نویسد: ابوحنیفه پیش از دویست‌ونود درگذشته است.

دینور: این كلمه به كسر دال و سكون یا و نون و فتح واو و سكون راء صحیح است. ابن خلكان مى‌گوید: سمعانى در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحیح نیست.

این شهر میان كنگاور و کرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آمیزه‌اى از ایرانیان و اعراب بوده و قبیله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زیسته‌اند.

دینور از قرن چهارم هجرى، رو به ویرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تیمور به‌كلى ویران شد.

دومرگان و شتراوس از ویرانه آن بازدید كرده‌اند و براى اطلاع بیشتر باید به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.

به گفته یاقوت حموى، گروهى بسیار از اهل ادب و حدیث به این شهر منسوبند. فرید وجدى غیر از ابوحنیفه و ابن قتیبه، پنج دانشمند دیگر را كه به دینورى معروف بوده‌اند، نام برده است.

آثار

او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. ندیم، در الفهرست مى‌گوید: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زیر نام مى‌برد:

كتاب النبات؛
كتاب الفصاحة؛
كتاب الأنواء؛
كتاب القبلة و الزوال؛
كتاب حساب الدور؛
كتاب الرد على لغذة الإصفهانی؛
كتاب البحث فی حساب الهند؛
كتاب البلدان؛
كتاب الجمع و التفریق؛
كتاب الجبر و المقابلة؛
كتاب أخبار الطوال؛
كتاب الوصایا؛
كتاب نوادر الجبر؛
كتاب الشعر و الشعراء؛
كتاب ما یلحن فیه العامة.
تذكره‌نویسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى دیگرى هم براى او نوشته‌اند. یاقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول ندیم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زیر را هم آورده است:
كتاب الباه؛
كتاب الكسوف؛
كتاب إصلاح المنطق.

سپس از قول ابوحیان توحیدى كتابى هم در تفسیر قرآن به او نسبت مى‌دهد و به این ترتیب، نوزده كتاب براى او شمرده است.

صفدى دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب دیگرى به نام البیان و رساله مختصرى در طب را نیز از او دانسته‌اند^[۱]

پانویس

↑ مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14

منابع مقاله

مهدوى دامغانى، محمود، ترجمه أخبار الطوال، چاپ چهارم، 1371، نشر نى، تهران.

وابسته‌ها

الأخبار الطوال

اخبار الطوال (ترجمه)

النبات

العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه

[1] مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR01490.jpg|بندانگشتی|دینوری، احمد بن داود]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|دینوری، احمد بن داود
+! نام!! data-type="authorName" |دینوری، احمد بن داود
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‎های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| ابو حنیفه الدینوری
+| data-type="authorOtherNames" | ابوحنیفه الدینوری
-دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود
+دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود
+Abu Hanifa Dinawari
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |داود
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |قرن سوم
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |دینور کرمانشاه
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|282 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |282 ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[الاخبار الطوال ]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[الاخبار الطوال]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE1490AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01490AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|دینوری (ابهام‌زدایی)}}
+'''ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینورى''' (متوفى 282ق)، تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى
+== ولادت ==
+از ناحیه دینور بوده، لذا نسبت او دینورى است.
-«ابوحنيفه احمد بن داود بن ونند دينورى»، از ناحيه دينور بوده، لذا نسبت او دينورى است.
+[[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموى]] نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «[[الأعلام]]» [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] و «[[تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا)|تاریخ ادبیات]]» [[صفا، ذبیح‌الله|استاد دكتر ذبیح‌الله صفا]] نیز همین‌گونه آمده است.
-ياقوت حموى نام پدربزرگش را ونند ثبت كرده است و در كتاب‌هاى تازه چون «الأعلام» زركلى و «تاريخ ادبيات» استاد دكتر ذبيح‌الله صفا نيز همين‌گونه آمده است.
+سال تولدش در كتاب‌هاى قدیمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنیفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.
-سال تولدش در كتاب‌هاى قديمى ثبت نشده است. بروكلمان در مقاله دائرةالمعارف اسلام، تولد ابوحنيفه را در دهه اول قرن سوم هجرى مرجح دانسته است.
+== وفات ==
+یاقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روایتى دیگر 281 و به قولى دیگر پیش از 290 نوشته است و بهمین سه صورت در كتاب‌هاى دیگر هم آمده است؛ مثلاًمرحوم حاج [[قمی، عباس|شیخ عباس قمى]] در آثار خود مى‌نویسد: ابوحنیفه پیش از دویست‌ونود درگذشته است.
-ياقوت، مرگ او را در شب دوشنبه، چهار شب باقى مانده از جمادى‌الاولى 282 و به روايتى ديگر 281 و به قولى ديگر پيش از 290 نوشته است و بهمين سه صورت در كتاب‌هاى ديگر هم آمده است؛ مثلا مرحوم حاج شيخ عباس قمى در آثار خود مى‌نويسد: ابوحنيفه پيش از دويست‌ونود درگذشته است.
+دینور: این كلمه به كسر دال و سكون یا و نون و فتح واو و سكون راء صحیح است. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] مى‌گوید: [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحیح نیست.
-دينور: اين كلمه به كسر دال و سكون يا و نون و فتح واو و سكون راء صحيح است. ابن خلكان مى‌گويد: سمعانى در انساب آن را به فتح دال ضبط كرده، ولى صحيح نيست.
+این شهر میان كنگاور و کرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آمیزه‌اى از ایرانیان و اعراب بوده و قبیله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زیسته‌اند.
-اين شهر ميان كنگاور و كرمانشاه قرار داشته و وسعت آن، دوسوم همدان و مدت‌ها به «ماه كوفه» مشهور بوده است. ساكنان آن آميزه‌اى از ايرانيان و اعراب بوده و قبيله كرد شوهجان اطراف آن مى‌زيسته‌اند.
+دینور از قرن چهارم هجرى، رو به ویرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تیمور به‌كلى ویران شد.
-دينور از قرن چهارم هجرى، رو به ويرانى نهاد و در قرن هشتم هجرى پس از هجوم تيمور به‌كلى ويران شد.
+دومرگان و شتراوس از ویرانه آن بازدید كرده‌اند و براى اطلاع بیشتر باید به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.
-دومرگان و شتراوس از ويرانه آن بازديد كرده‌اند و براى اطلاع بيشتر بايد به مقاله شترك در دائرةالمعارف اسلام مراجعه كرد.
+به گفته [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموى]]، گروهى بسیار از اهل ادب و حدیث به این شهر منسوبند. فرید وجدى غیر از ابوحنیفه و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]، پنج دانشمند دیگر را كه به دینورى معروف بوده‌اند، نام برده است.
-به گفته ياقوت حموى، گروهى بسيار از اهل ادب و حديث به اين شهر منسوبند. فريد وجدى غير از ابوحنيفه و ابن قتيبه، پنج دانشمند ديگر را كه به دينورى معروف بوده‌اند، نام برده است.
+== آثار ==
+او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. ندیم، در الفهرست مى‌گوید: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زیر نام مى‌برد:
-مقام علمى و ادبى ابوحنيفه دينورى:
+#كتاب النبات؛
+#كتاب الفصاحة؛
+#كتاب الأنواء؛
+#كتاب القبلة و الزوال؛
+#كتاب حساب الدور؛
+#كتاب الرد على لغذة الإصفهانی؛
+#كتاب البحث فی حساب الهند؛
+#كتاب البلدان؛
+#كتاب الجمع و التفریق؛
+#كتاب الجبر و المقابلة؛
+#كتاب أخبار الطوال؛
+#كتاب الوصایا؛
+#كتاب نوادر الجبر؛
+#كتاب الشعر و الشعراء؛
+#كتاب ما یلحن فیه العامة.
+#: تذكره‌نویسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى دیگرى هم براى او نوشته‌اند. یاقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول ندیم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زیر را هم آورده است:
+#كتاب الباه؛
+#كتاب الكسوف؛
+#كتاب إصلاح المنطق.
-او در انواع علوم و فنون متداول عصر خود، صاحب‌نظر بوده و كتاب نوشته است. نديم، در الفهرست مى‌گويد: در نحو، لغت، هندسه، حساب، نجوم اهل نظر بوده و پانزده جلد از كتاب‌هاى او را به شرح زير نام مى‌برد:
+سپس از قول ابوحیان توحیدى كتابى هم در تفسیر قرآن به او نسبت مى‌دهد و به این ترتیب، نوزده كتاب براى او شمرده است.
-. كتاب النبات؛
+[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب دیگرى به نام البیان و رساله مختصرى در طب را نیز از او دانسته‌اند<ref>مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14</ref>
-. كتاب الفصاحة؛
+==پانویس ==
+<references/>
+== منابع مقاله ==
-. كتاب الأنواء؛
+مهدوى دامغانى، محمود، ترجمه أخبار الطوال، چاپ چهارم، 1371، نشر نى، تهران.
-. كتاب القبلة و الزوال؛
-. كتاب حساب الدور؛
-. كتاب الرد على لغذة الإصفهاني؛
-. كتاب البحث في حساب الهند؛
-. كتاب البلدان؛
-. كتاب الجمع و التفريق؛
-. كتاب الجبر و المقابلة؛
-. كتاب أخبار الطوال؛
-. كتاب الوصايا؛
-. كتاب نوادر الجبر؛
-. كتاب الشعر و الشعراء؛
-. كتاب ما يلحن فيه العامة.
-تذكره‌نويسان و دانشمندان دوره‌هاى بعد كتاب‌هاى ديگرى هم براى او نوشته‌اند. ياقوت در معجم الأدباء باآنكه سخن خود را از قول نديم نقل مى‌كند، علاوه بر كتاب‌هاى بالا، كتاب‌هاى زير را هم آورده است:
-. كتاب الباه؛
-. كتاب الكسوف؛
-. كتاب إصلاح المنطق.
-سپس از قول ابوحيان توحيدى كتابى هم در تفسير قرآن به او نسبت مى‌دهد و به اين ترتيب، نوزده كتاب براى او شمرده است.
-صفدى دانشمند قرن هشتم و فلوگل خاورشناس قرن نوزدهم، كتاب ديگرى به نام البيان و رساله مختصرى در طب را نيز از او دانسته‌اند (مهدوى دامغانى، محمود، ص12-14).
-== منابع مقاله ==
-مهدوى دامغانى، محمود، ترجمه أخبار الطوال، چاپ چهارم، 1371، نشر نى، تهران.
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== وابسته‌ها ==
+[[الأخبار الطوال]]
-[[الأخبار الطوال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[اخبار الطوال   (ترجمه)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[اخبار الطوال (ترجمه)]]
-[[النبات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[النبات]]
-[[کتاب النبات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:ادیبان]]
+[[رده:مورّخان]]
+[[رده:واژه‌‌شناسان]]