جستارهای منطقی: مجموعه مقالات: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =

}}

==ساختار==

کتاب از پنج فصل تشکیل شده است.

در مقالۀ دوم ضمن تعریف نظام اصل موضوعی با محوریت نظام فرگه، برهان کپی برای اثبات لزوم تأسیس سیستم استنتاجی مستقل برای منطق مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس ضمن تفکیک اصل و قاعده، نشان داده شده که هر نظام اصل موضوعی دست‌کم محتاج یک قاعده است. در گام بعدی ضمن تشریح قاعدۀ وضع مقدم، تبیین شده که منطق به مثابۀ علم، اصل موضوعی است ولی منطق به مثابۀ عمل، همان قواعد فطری و جهان‌شمول است. در انتها برای تکمیل بحث، دو پیوست با عنوان استنتاج طبیعی و نظریۀ برهان ذکر شده است.

نویسنده در نوشتار چهارم ضمن ارائۀ تعریف فلسفۀ منطق و ضرورت استخراج آن در حوزۀ منطق ارسطو، ابتدا به مقایسۀ دو رسالۀ مقولات و ایساغوجی پرداخته و نشان داده با اینکه ایساغوجی به اعتراف فرفوریوس به عنوان مقدمۀ مقولات نگاشته شده، ولی رویکرد آن اساسا با رویکرد معرفت‌شناسانۀ مقولات متفاوت است.

قیاس ارسطویی نظر بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. رسم رایج میان منطق‌دانان شرقی این است که صغرا را قبل از کبرا می‌آورند و میان منطق‌دانان غربی این است که کبرا را پیش از صغرا ذکر می‌کنند. حال پرسش این است که آیا ترتیب مقدمات در نتیجه‌بخشی قیاس تأثیر دارد یا خیر؟ در مقالۀ پنجم کتاب نشان داده شده ترتیب مقدمات نقشی در نتیجه‌بخشی قیاس ندارد و الا تعداد قیاس‌های منتج در هر شکل افزایش می‌یابد.

در مقالۀ هشتم کتاب، نویسنده ضمن معرفی مقصود خود از منطق به گونه‌ای که شامل هر دو منطق قدیم و جدید گردد، به شرح مختصری از اصول بنیادین آن پرداخته و سپس ضمن معرفی هر کدام از نگرش‌های تجربه‌گرایی، قراردادگرایی، محیط‌گرایی و کارکردگرایی به نقد و تحلیل آنها مبادرت ورزیده و نشان داده این قبیل اشتراکات (اصل تناقض، قاعده‌های رفع تالی، وضع مقدم و مثال نقض) به صورت پیشینی و استعلایی برقرار هستند.

نوشتار دوازدهم کتاب پاسخی بر نقدی است که توسط دکتر محمدزاده بر کتاب «هنر استدلال» از این نویسنده منتشر شده بوده است. نوشتار سیزدهم نیز نقدی است که نویسنده بر کتاب «مبانی منطق و روش‌شناسی» اثر دکتر نبوی نگاشته است. در نوشتار چهارم «قیاس» با ترجمۀ دکتر ادیب سلطانی بررسی شده است. نقد «آنالوطیقای خطابۀ ارسطو» در نوشتار پانزدهم کتاب آورده شده است.