پانی‌پتی، ثناء‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۷

پانی‌پتی، ثناء‌الله

نام	پانی‌پتی، ثناء‌الله
نام‌های دیگر	پاني پتي مجدد نقشبندی، ثناء الله مظهري عثماني، محمد ثناء الله
نام پدر
متولد	1143r
محل تولد	پانی‌پت در نزدیکی دهلی هندوستان
رحلت	1225ق / 1810م
اساتید	شیخ محمد عابد لاهوری سنامی میرزا مظهر جان‎ جانان
برخی آثار	التفسير المظهري
کد مؤلف	AUTHORCODE02755AUTHORCODE

محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی مظهری نقشبندی (1143-1225ق)، از علمای نقشبندی و حنفی شبه قاره هند در قرن دوازدهم هجری است که مرید شیخ محمد عابد لاهوری سنامی و میرزا مظهر جان ‎جانان بوده و کتاب «سيف‎ المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.

ولادت

«قاضی محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی»، صوفی برجسته طریقه مجددی نقشبندی و عالم و فقیه حنفی شبه قاره هند است که در سال 1143ق/ 1730م، دیده به جهان گشود. زادگاه و موطن او پانی‌پت، در نزدیکی دهلی بود و نسب وی با 12 واسطه به شیخ جلال‌الدین چشتی صابری پانی‌پتی (متوفای 765ق/1364م)، ملقب به کبیرالاولیاء و از جانب او به عثمان‎ بن ‎عفان می‌رسید و نسب عثمانی او نیز از همین روست^[۱].

تحصیلات

ثناءالله از خردسالی استعدادی درخشان داشت و در 7 سالگی حافظ قرآن بود. وی در نوجوانی زبان عربی را فراگرفت، سپس به دهلی رفت و نزد ولی‌الله بن ‎عبدالرحیم عمری - ‎شاه ‎ولی‌الله محدث دهلوی (متوفای 1176ق/1762م) ـ فقه و حدیث آموخت و در 18سالگی در فقه و اصول کارآمد گردید و چنان در این علوم چیره شد که شاه ‎‎عبدالعزیز بن‎ ولی‌الله دهلوی او را «بیهقی وقت» نامید. وی همچنین در جوانی به سلوک و تصوف روی آورد و نخست به شیخ محمد عابد لاهوری سنامی (متوفای 1160ق/1747م) دست ارادت داد و به سفارش همو پس از وفات وی به مریدی نزد میرزا مظهر جان‎ جانان (متوفای 1195ق/1781م) رفت^[۲].

ثناءالله که به ارشاد شیخ خود بیشتر اوقاتش را به ذکر و مراقبه و قرائت قرآن می‌گذرانید، در مدتی کوتاه به مراتب بلندی رسید. میرزا مظهر به ثناءالله علاقه بسیار داشت و او را به دلیل جدیت در سلوک، دیانت و تقوا، «علم‌الهدیٰ» لقب داد و خلیفه خود گردانید. ثناءالله آنگاه به پانی‌پت بازگشت و در آنجا چندی منصب قضا و حل اختلافات میان مردم را برعهده گرفت و به همین سبب، به قاضی نیز نام‌بردار شد. وی از گرایش مردم زادگاهش به تشیع ناخرسند بود و آن را انحراف از صراط مستقیم می‌انگاشت و به این منظور کتاب «سيف ‎المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.

وفات

ثناءالله در 1225ق/ 1810م، در پانی‌پت درگذشت و در همان‎ جا به خاک سپرده شد^[۳].

آثار

وی دارای تألیفات متعددی است که برخی از آنها به‌صورت نسخه خطی است و برخی دیگر به چاپ رسیده‌اند. آثار او به‌ترتیب موضوع اینهاست:

الف)- اخلاق و تصوف:

إرشاد الطالبين (به فارسی)؛
معرفت شیخ کامل (به فارسی)؛
محبوب العارفين (به فارسی)؛
رساله در مسئله سماع و وحدت وجود؛
حواشی بر المقالة المرضية (الوضية) في النصيحة و الوصية (که وصیت‌نامه اخلاقی شاه ولی‌الله دهلوی است و ثناءالله بر وصایای سوم، چهارم، پنجم و هفتم آن شروحی به فارسی نوشته است).

ب)- فقه و حقوق:

حقيقة (حقوق) الإسلام (به فارسی)؛
الأخذ بالأقوی (که در آن مسائل را همراه با مآخذ، دلائل و آراء ائمه چهارگانه اهل سنت بیان کرده است)؛
مالابُدّمنه (در فقه حنفی، به نظم فارسی و در 9 کتاب و یک خاتمه که از کتاب‌های درسی متداول در شبه قاره است)؛
رساله در حرمت غنا (به فارسی)؛
رساله در حرمت متعه؛
رساله در عُشر و خراج.

ج)- قرآن و حدیث:

تفسیر مظهری؛
جواهر القرآن؛
حلية‎ النبي؛
شرح دعای حزب البحر؛
فضایل نماز؛
ترجمه تذكرة الموتیٰ و القبور (که ترجمه فارسی کتاب جلال‌الدین سیوطی است)؛
تذكرة المعاد (قیامت‌نامه) (به فارسی که به‌جز باب اول - ‎که خود آن را تألیف کرده - ‎برگزیده‌ای از کتاب سیوطی با عنوان «البدور السافرة في أمور الآخرة» است).

د)- عقاید و کلام:

نجم‎ الهداية (به فارسی)؛
فایده جلیله، در رد تصوف و فلسفه؛
سيف المسلول (شمشیر آخته)؛
رساله احقاق^[۴].

دو کتاب دیگر نیز به فارسی از وی یاد کرده‌اند: شهاب ثاقب و وصیت‌نامه، که آن را در 80 سالگی خطاب به خانواده و دوستان خود نوشته است^[۵].

پانویس

↑ ر.ک: خالقی، محسن، ج13، ص‎565
↑ ر.ک: همان
↑ ر.ک: همان
↑ ر.ک: همان، ص565-‎566
↑ ر.ک: همان، ص566

منابع مقاله

وابسته‌ها

التفسير المظهري

ارشاد الطالبين

[1] ر.ک: خالقی، محسن، ج13، ص‎565

[2] ر.ک: همان

[3] ر.ک: همان

[4] ر.ک: همان، ص565-‎566

[5] ر.ک: همان، ص566

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR02755.jpg|بندانگشتی|پانی‌پتی، ثناء‌الله]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|پانی‌پتی، ثناء‌الله
+! نام!! data-type="authorName" |پانی‌پتی، ثناء‌الله
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'|پاني پتي مجدد نقشبندي، ثناء الله
+| data-type="authorOtherNames" |پاني پتي مجدد نقشبندی، ثناء الله
 مظهري عثماني، محمد ثناء الله
@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" | 1143r
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |پانی‌پت در نزدیکی دهلی هندوستان
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'| 1225ق / 1810م
+| data-type="authorDeathDate" | 1225ق / 1810م
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |شیخ محمد عابد لاهوری سنامی
+میرزا مظهر جان‎ جانان
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|التفسير المظهري
+| data-type="authorWritings" |[[التفسير المظهري]]
+|- class="articleCode"
-|-class='articleCode'
+|کد مؤلف
-|کد مولف
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE02755AUTHORCODE
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE02755AUTHORCODE
 |}
 </div>
-'''قاضی محمد ثناءالله پانی‎پتی عثمانی مظهری نقشبندی''' (1143-1225ق)، از علمای نقشبندی و حنفی شبه قاره هند در قرن دوازدهم هجری است که مرید شیخ محمد عابد لاهوری سنامی و میرزا مظهر جان ‎جانان بوده و کتاب «سيف‎ المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.
+'''محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی مظهری نقشبندی''' (1143-1225ق)، از علمای نقشبندی و حنفی شبه قاره هند در قرن دوازدهم هجری است که مرید شیخ [[محمد عابد لاهوری سنامی]] و [[میرزا مظهر جان ‎جانان]] بوده و کتاب «[[سيف‎ المسلول]]» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.
-==زادروز، زادگاه==
+==ولادت==
-«قاضی محمد ثناءالله پانی‎پتی عثمانی»، صوفی برجسته طریقه مجددی نقشبندی و عالم و فقیه حنفی شبه قاره هند است که در سال 1143ق/ 1730م، دیده به جهان گشود. زادگاه و موطن او پانی‎پت، در نزدیکی دهلی بود و نسب وی با 12 واسطه به شیخ جلال‎الدین چشتی صابری پانی‎پتی (د 765ق/1364م)، ملقب به کبیرالاولیاء و از جانب او به عثمان‎ بن ‎عفان می‎رسید و نسب عثمانی او نیز از همین روست<ref>ر.ک: خالقی، محسن، ج13، ص‎565</ref>.
+«قاضی محمد ثناءالله پانی‌پتی عثمانی»، صوفی برجسته طریقه مجددی نقشبندی و عالم و فقیه حنفی شبه قاره هند است که در سال 1143ق/ 1730م، دیده به جهان گشود. زادگاه و موطن او پانی‌پت، در نزدیکی دهلی بود و نسب وی با 12 واسطه به شیخ جلال‌الدین چشتی صابری پانی‌پتی (متوفای  765ق/1364م)، ملقب به کبیرالاولیاء و از جانب او به عثمان‎ بن ‎عفان می‌رسید و نسب عثمانی او نیز از همین روست<ref>ر.ک: خالقی، محسن، ج13، ص‎565</ref>.
-==تحصیل، جایگاه علمی، مناصب==
+==تحصیلات==
-ثناءالله از خردسالی استعدادی درخشان داشت و در 7 سالگی حافظ قرآن بود. وی در نوجوانی زبان عربی را فراگرفت، سپس به دهلی رفت و نزد ولی‎الله بن ‎عبدالرحیم عمری - ‎شاه ‎ولی‎الله محدث دهلوی (د 1176ق/1762م) ـ فقه و حدیث آموخت و در 18سالگی در فقه و اصول کارآمد گردید و چنان در این علوم چیره شد که شاه ‎‎عبدالعزیز بن‎ ولی‎الله دهلوی او را «بیهقی وقت» نامید. وی همچنین در جوانی به سلوک و تصوف روی آورد و نخست به شیخ محمد عابد لاهوری سنامی (د 1160ق/1747م) دست ارادت داد و به سفارش همو پس از وفات وی به مریدی نزد میرزا مظهر جان‎ جانان (د 1195ق/1781م) رفت<ref>ر.ک: همان</ref>.
+ثناءالله از خردسالی استعدادی درخشان داشت و در 7 سالگی حافظ قرآن بود. وی در نوجوانی زبان عربی را فراگرفت، سپس به دهلی رفت و نزد ولی‌الله بن ‎عبدالرحیم عمری - ‎شاه ‎ولی‌الله محدث دهلوی (متوفای  1176ق/1762م) ـ فقه و حدیث آموخت و در 18سالگی در فقه و اصول کارآمد گردید و چنان در این علوم چیره شد که شاه ‎‎عبدالعزیز بن‎ ولی‌الله دهلوی او را «بیهقی وقت» نامید. وی همچنین در جوانی به سلوک و تصوف روی آورد و نخست به شیخ محمد عابد لاهوری سنامی (متوفای  1160ق/1747م) دست ارادت داد و به سفارش همو پس از وفات وی به مریدی نزد میرزا مظهر جان‎ جانان (متوفای  1195ق/1781م) رفت<ref>ر.ک: همان</ref>.
-ثناءالله که به ارشاد شیخ خود بیشتر اوقاتش را به ذکر و مراقبه و قرائت قرآن می‎گذرانید، در مدتی کوتاه به مراتب بلندی رسید. میرزا مظهر به ثناءالله علاقه بسیار داشت و او را به دلیل جدیت در سلوک، دیانت و تقوا، «علم‎الهدیٰ» لقب داد و خلیفه خود گردانید. ثناءالله آنگاه به پانی‎پت بازگشت و در آنجا چندی منصب قضا و حل اختلافات میان مردم را برعهده گرفت و به همین سبب، به قاضی نیز نام‎بردار شد. وی از گرایش مردم زادگاهش به تشیع ناخرسند بود و آن را انحراف از صراط مستقیم می‎انگاشت و به این منظور کتاب «سيف ‎المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.
+ثناءالله که به ارشاد شیخ خود بیشتر اوقاتش را به ذکر و مراقبه و قرائت قرآن می‌گذرانید، در مدتی کوتاه به مراتب بلندی رسید. میرزا مظهر به ثناءالله علاقه بسیار داشت و او را به دلیل جدیت در سلوک، دیانت و تقوا، «علم‌الهدیٰ» لقب داد و خلیفه خود گردانید. ثناءالله آنگاه به پانی‌پت بازگشت و در آنجا چندی منصب قضا و حل اختلافات میان مردم را برعهده گرفت و به همین سبب، به قاضی نیز نام‌بردار شد. وی از گرایش مردم زادگاهش به تشیع ناخرسند بود و آن را انحراف از صراط مستقیم می‌انگاشت و به این منظور کتاب «سيف ‎المسلول» را در رد عقاید شیعه تألیف کرد.
 ==وفات==
-ثناءالله در 1225ق/ 1810م، در پانی‎پت درگذشت و در همان‎ جا به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.
+ثناءالله در 1225ق/ 1810م، در پانی‌پت درگذشت و در همان‎ جا به خاک سپرده شد<ref>ر.ک: همان</ref>.
 ==آثار==
-وی دارای تألیفات متعددی است که برخی از آنها به‎صورت نسخه خطی است و برخی دیگر به چاپ رسیده‎اند. آثار او به‎ترتیب موضوع اینهاست:
+وی دارای تألیفات متعددی است که برخی از آنها به‌صورت نسخه خطی است و برخی دیگر به چاپ رسیده‌اند. آثار او به‌ترتیب موضوع اینهاست:
 الف)- اخلاق و تصوف:
 # إرشاد الطالبين (به فارسی)؛
@@ خط ۵۶: / خط ۵۸: @@
 # محبوب العارفين (به فارسی)؛
 # رساله در مسئله سماع و وحدت وجود؛
-# حواشی بر المقالة المرضية (الوضية) في النصيحة و الوصية (که وصیت‎نامه اخلاقی شاه ولی‎الله دهلوی است و ثناءالله بر وصایای سوم، چهارم، پنجم و هفتم آن شروحی به فارسی نوشته است).
+# حواشی بر المقالة المرضية (الوضية) في النصيحة و الوصية (که وصیت‌نامه اخلاقی شاه ولی‌الله دهلوی است و ثناءالله بر وصایای سوم، چهارم، پنجم و هفتم آن شروحی به فارسی نوشته است).
 ب)- فقه و حقوق:
 # حقيقة (حقوق) الإسلام (به فارسی)؛
 # الأخذ بالأقوی (که در آن مسائل را همراه با مآخذ، دلائل و آراء ائمه چهارگانه اهل سنت بیان کرده است)؛
-# مالابُدّمنه (در فقه حنفی، به نظم فارسی و در 9 کتاب و یک خاتمه که از کتاب‎های درسی متداول در شبه قاره است)؛
+# مالابُدّمنه (در فقه حنفی، به نظم فارسی و در 9 کتاب و یک خاتمه که از کتاب‌های درسی متداول در شبه قاره است)؛
 # رساله در حرمت غنا (به فارسی)؛
 # رساله در حرمت متعه؛
@@ خط ۷۲: / خط ۷۴: @@
 # شرح دعای حزب البحر؛
 # فضایل نماز؛
-# ترجمه تذكرة الموتیٰ و القبور (که ترجمه فارسی کتاب جلال‎الدین سیوطی است)؛
+# ترجمه تذكرة الموتیٰ و القبور (که ترجمه فارسی کتاب جلال‌الدین سیوطی است)؛
-# تذكرة المعاد (قیامت‎نامه) (به فارسی که به‎جز باب اول - ‎که خود آن را تألیف کرده - ‎برگزیده‎ای از کتاب سیوطی با عنوان «البدور السافرة في أمور الآخرة» است).
+# تذكرة المعاد (قیامت‌نامه) (به فارسی که به‌جز باب اول - ‎که خود آن را تألیف کرده - ‎برگزیده‌ای از کتاب سیوطی با عنوان «البدور السافرة في أمور الآخرة» است).
 د)- عقاید و کلام:
@@ خط ۷۹: / خط ۸۱: @@
 # فایده جلیله، در رد تصوف و فلسفه؛
 # سيف المسلول (شمشیر آخته)؛
-# رساله احقاق <ref>ر.ک: همان، ص565-‎566</ref>.
+# رساله احقاق<ref>ر.ک: همان، ص565-‎566</ref>.
-دو کتاب دیگر نیز به فارسی از وی یاد کرده‎اند: شهاب ثاقب و وصیت‎نامه، که آن را در 80 سالگی خطاب به خانواده و دوستان خود نوشته است<ref>ر.ک: همان، ص566</ref>.
+دو کتاب دیگر نیز به فارسی از وی یاد کرده‌اند: شهاب ثاقب و وصیت‌نامه، که آن را در 80 سالگی خطاب به خانواده و دوستان خود نوشته است<ref>ر.ک: همان، ص566</ref>.
 ==پانویس ==
@@ خط ۸۷: / خط ۸۹: @@
 ==منابع مقاله==
-خالقی، محسن «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383.
+#[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8401 خالقی، محسن «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383].
+#[https://rch.ac.ir/article/Details?id=12926 دانشنامه جهان اسلام]
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[التفسير المظهري]]
+[[ارشاد الطالبين]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
-[[رده:قربانی-باقی زاده]]
+[[رده:مفسران سنی]]
-[[رده:سال97-25مهر الی24 آبان]]