جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۳۴

جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم

نام	جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم
نام‎های دیگر	اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی ام‍ی‍ر اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی‌، اب‍وال‍ف‍ت‍ح ‌ب‍ن‌ م‍خ‍دوم ع‍رب‍ش‍اه‍ی‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی‌، ام‍ی‍ر اب‍وال‍ف‍ت‍ح
نام پدر	میرزا محمد علی مشهور به مخدوم خادم حسینی
متولد
محل تولد
رحلت	976 ق
اساتید	ابراهیم بن محمد عربشاه اسفرائینی پدرش مخدوم خادم حسینی
برخی آثار	الباب الحادي عشر تفسیر شاهی او آیات الأحکام (جرجانی)
کد مؤلف	AUTHORCODE01714AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، جرجانی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسینى عربشاهى (متوفای 976ق- اردبیل)، فاضل، متكلم، فقيه، اصولى، مفسر، شرقى، حسینى، شيعى، امامى، صاحب تحقيق و تصنيف، معاصر شاه اسماعيل صفوى، و شاه طهماسب موسوى حسینى صفوى اول.

نسب او

پدر مترجم مير مخدوم شيعى امامى معاصر شاه اسماعيل اول صفوى بوده قبل از پسرش مير ابوالفتح بدار بقاء رحلت كرده چنانچه علامه قاضى نورالله رحمةالله‌عليه در مجالس المؤمنين تصريح كرده است.

مير مخدوم پدر مؤلف غير از ميرزا مخدوم عامى سنى است از جهت اين كه ميرزا مخدوم سنى هم عصر شاه اسماعيل ثانى است و در اسلامبول در سنۀ 995 فوت كرده چنانچه در كشف الظنون ضبط شده است.

و جمعى از اعلام فن رجال از روى اشتباه در تطبيق ميرزا مخدوم عامى را معاصر شاه طهماسب اول نوشته‌اند و حال آن كه شاه طهماسب اول در سنۀ 980 فوت كرده و پس از وى پسرش شاه اسماعيل ثانى به مقام سلطنت رسيده است.

منشأ اشتباه: توافق اسم پدر مير ابوالفتح با اسم ميرزا مخدوم سنى و توافق اسم شاه هم عصر مير ابوالفتح با اسم سلطان وقت ميرزا مخدوم سنى بوده است كه از روى اشتباه در تطبيق اسم، حمل بر اتحاد كرده‌اند چنانچه جمعى از روى اشتباه شاه معاصر مير ابوالفتح را به اسم شاه طهماسب ثانى درج كرده‌اند در حالى كه شاه طهماسب ثانى در سال 1139 به مشهد مقدس لشكر كشى كرده و در سال 1142-1145 از دنيا رحلت نمود.

ولادت

تاریخ ولادت وی به درستی روشن نیست و تاریخ نویسان در تراجم ذکری از آن به میان نیاورده‌اند.

تحصیلات

وی علوم دینی را از اساتید بنام قرن دهم هجری یاد گرفت. از اساتید بنام وی می‌توان علامه مولی ابراهیم بن محمد عربشاه اسفرائینی (متوفی ۹۴۳ ق) صاحب تعلیقه بر شرح کافیه در علم نحو نام برد. همچنین پدر بزرگوارش علامه میرزا محمد علی مشهور به مخدوم خادم حسینی از دیگر استادان وی می‌باشد.

گفتار بزرگان

جلالت شأن و علو رتبت امير ابوالفتح خادم حسینى عربشاهى مانند آفتاب تابان در كبد آسمانست چنانچه ارباب تراجم در معاجم خودشان متحدا در تبجيل و تجليل علمى و عملى آن قائد عظيم الشأن شرح مبسوطى ايراد كرده‌اند.

مورخ بزرگ حسن بيگ روملو در كتاب أحسن التواريخ (ص 443) در وقايع سال 976 و كسانى كه در آن سال در گذشته‌اند می‌نويسد:

و هم در اين سال مولانا اعلم افهم، جامع العلوم و الحكم المير ابوالفتح كه از سادات شريفى شرقه بود در دار الارشاد اردبيل به فجأه متوجه عالم بقا گرديد، جناب مولوى از جملۀ تلاميذ مولانا عصام‌الدين است، در ما وراء النهر تحصيل نموده آخر در شهر مذكور متوطن گرديد، از جمله نتايج قلم خجسته رقمش حاشيه بر مطالع است.

علامه فقيد ميرزا محمد على مدرس در كتاب ريحانه (ج 2 ص326) می‌نويسد:

فاضل، كامل، فقيه، متكلم، محدث، مفسر، اصولى، از اكابر علماء شيعه در عهد شاه طهماسب و در نزد او بسيار محترم بود.

وفات

امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسینى عربشاهى در سنۀ 976ق چشم از جهان فرو بست و در شهرستان اردبيل در مقبرۀ شيخ صفى‌الدين جد ملوك صفويه مدفون شد.

آثار

آثار علمی وی بسیار است. وی بیشتر در زمینه منطق و کلام شروح و رسایلی به رشته تحریر در آورده است که به مهمترین آنها اشاره می‌گردد:

شرح آيات الأحكام بالفارسیة سماه تفسير الشاهي لكونه باسم السلطان المذكور.
شرح الباب الحادي عشر المعروف بطريق المزج و البسط.
رسالة فى أصول الفقه.
رسالة في تحقيق شبهة المجهول المطلق.
حاشية على المطالع (في المنطق).
حاشية على حاشية الدوانی(على شرح التجريد).
حاشية على تهذيب المنطق (للتفتازاني).
حاشية على الكبرى لجده السيد شريف (في المنطق).

وابسته‌ها

تفسیر شاهی او آیات الأحکام

الباب الحادي عشر

الفتحية في ترجمة العلامة المتكلم الفقيه السيد المير ابوالفتح العربشاهي

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
-[[پرونده:NUR01714.jpg|بندانگشتی|جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم ]]
+[[پرونده:NUR01714.jpg|بندانگشتی|جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم
+! نام!! data-type="authorName" |جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‎های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی
+| data-type="authorOtherNames" | اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی
 ام‍ی‍ر اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ ال‍ج‍رج‍ان‍ی
@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" | میرزا محمد علی مشهور به مخدوم خادم حسینی
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|976 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |976 ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[ابراهیم بن محمد عربشاه اسفرائینی]]
+پدرش مخدوم خادم حسینی
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[الباب الحادي عشر مع شرحيه النافع يوم الحشر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[الباب الحادي عشر]]
-[[تفسیر شاهی او آیات الأحکام (جرجانی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[تفسیر شاهی او آیات الأحکام (جرجانی)]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE1714AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01714AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|جرجانی (ابهام‌زدایی)}}
+'''امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسینى عربشاهى''' (متوفای 976ق- اردبیل)، فاضل، متكلم، فقيه، اصولى، مفسر، شرقى، حسینى، شيعى، امامى، صاحب تحقيق و تصنيف، معاصر شاه اسماعيل صفوى، و شاه طهماسب موسوى حسینى صفوى اول.
+==نسب او==
-==زندگينامه‌ مؤلف==
+پدر مترجم مير مخدوم شيعى امامى معاصر شاه اسماعيل اول صفوى بوده قبل از پسرش مير ابوالفتح بدار بقاء رحلت كرده چنانچه علامه قاضى نورالله رحمةالله‌عليه در مجالس المؤمنين تصريح كرده است.
+مير مخدوم پدر مؤلف غير از ميرزا مخدوم عامى سنى است از جهت اين كه ميرزا مخدوم سنى هم عصر شاه اسماعيل ثانى است و در اسلامبول در سنۀ 995 فوت كرده چنانچه در [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]] ضبط شده است.
-امير ابو الفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى
+و جمعى از اعلام فن رجال از روى اشتباه در تطبيق ميرزا مخدوم عامى را معاصر شاه طهماسب اول نوشته‌اند و حال آن كه شاه طهماسب اول در سنۀ 980 فوت كرده و پس از وى پسرش شاه اسماعيل ثانى به مقام سلطنت رسيده است.
-فاضل، متكلم، فقيه، اصولى، مفسر، شرقى، حسينى، شيعى، امامى، صاحب تحقيق و تصنيف، معاصر شاه اسماعيل صفوى، و شاه طهماسب موسوى حسينى صفوى اول.
-==نسب او==
+منشأ اشتباه: توافق اسم پدر مير ابوالفتح با اسم ميرزا مخدوم سنى و توافق اسم شاه هم عصر مير ابوالفتح با اسم سلطان وقت ميرزا مخدوم سنى بوده است كه از روى اشتباه در تطبيق اسم، حمل بر اتحاد كرده‌اند چنانچه جمعى از روى اشتباه شاه معاصر مير ابوالفتح را به اسم شاه طهماسب ثانى درج كرده‌اند در حالى كه شاه طهماسب ثانى در سال 1139 به مشهد مقدس لشكر كشى كرده و در سال 1142-1145 از دنيا رحلت نمود.
+== ولادت ==
+تاریخ ولادت وی به درستی روشن نیست و تاریخ نویسان در تراجم ذکری از آن به میان نیاورده‌اند.
-پدر مترجم مير مخدوم شيعى امامى معاصر شاه اسماعيل اول صفوى بوده قبل از پسرش مير ابو الفتح بدار بقاء رحلت كرده چنانچه علامه قاضى نور الله رحمة الله عليه در مجالس المؤمنين تصريح كرده است.
+== تحصیلات ==
+وی علوم دینی را از اساتید بنام قرن دهم هجری یاد گرفت. از اساتید بنام وی می‌توان علامه مولی [[ابراهیم بن محمد عربشاه اسفرائینی]] (متوفی ۹۴۳ ق) صاحب تعلیقه بر شرح کافیه در علم نحو نام برد. همچنین پدر بزرگوارش علامه میرزا محمد علی مشهور به مخدوم خادم حسینی از دیگر استادان وی می‌باشد.
-مير مخدوم پدر مؤلف غير از ميرزا مخدوم عامى سنى است از جهت اين كه ميرزا مخدوم سنى هم عصر شاه اسماعيل ثانى است و در اسلامبول در سنۀ 995 فوت كرده چنانچه در كشف الظنون ضبط شده است.
-و جمعى از اعلام فن رجال از روى اشتباه در تطبيق ميرزا مخدوم عامى را معاصر شاه طهماسب اول نوشته‌اند و حال آن كه شاه طهماسب اول در سنۀ 980 فوت كرده و پس از وى پسرش شاه اسماعيل ثانى به مقام سلطنت رسيده است.
-منشأ اشتباه: توافق اسم پدر مير ابو الفتح با اسم ميرزا مخدوم سنى و توافق اسم شاه هم عصر مير ابو الفتح با اسم سلطان وقت ميرزا مخدوم سنى بوده است كه از روى اشتباه در تطبيق اسم، حمل بر اتحاد كرده‌اند چنانچه جمعى از روى اشتباه شاه معاصر مير ابو الفتح را به اسم شاه طهماسب ثانى درج كرده‌اند در حالى كه شاه طهماسب ثانى در سال 1139 به مشهد مقدس لشكر كشى كرده و در سال 1142-1145 از دنيا رحلت نمود.
 ==گفتار بزرگان==
+جلالت شأن و علو رتبت امير ابوالفتح خادم حسینى عربشاهى مانند آفتاب تابان در كبد آسمانست چنانچه ارباب تراجم در معاجم خودشان متحدا در تبجيل و تجليل علمى و عملى آن قائد عظيم الشأن شرح مبسوطى ايراد كرده‌اند.
-جلالت شأن و علو رتبت امير ابو الفتح خادم حسينى عربشاهى مانند آفتاب تابان در كبد آسمانست چنانچه ارباب تراجم در معاجم خودشان متحدا در تبجيل و تجليل علمى و عملى آن قائد عظيم الشأن شرح مبسوطى ايراد كرده‌اند.
+مورخ بزرگ حسن بيگ روملو در كتاب أحسن التواريخ (ص 443) در وقايع سال 976 و كسانى كه در آن سال در گذشته‌اند می‌نويسد:
-مورخ بزرگ حسن بيگ روملو در كتاب أحسن التواريخ (ص 443) در وقايع سال 976 و كسانى كه در آن سال در گذشته‌اند مى نويسد:
+و هم در اين سال مولانا اعلم افهم، جامع العلوم و الحكم المير ابوالفتح كه از سادات شريفى شرقه بود در دار الارشاد اردبيل به فجأه متوجه عالم بقا گرديد، جناب مولوى از جملۀ تلاميذ مولانا عصام‌الدين است، در ما وراء النهر تحصيل نموده آخر در شهر مذكور متوطن گرديد، از جمله نتايج قلم خجسته رقمش حاشيه بر مطالع است.
-و هم در اين سال مولانا اعلم افهم، جامع العلوم و الحكم المير ابو الفتح كه از سادات شريفى شرقه بود در دار الارشاد اردبيل به فجأه متوجه عالم بقا گرديد، جناب مولوى از جملۀ تلاميذ مولانا عصام الدين است، در ما وراء النهر تحصيل نموده آخر در شهر مذكور متوطن گرديد، از جمله نتايج قلم خجسته رقمش حاشيه بر مطالع است.
+علامه فقيد [[مدرس، محمدعلی|ميرزا محمد على مدرس]] در كتاب ريحانه (ج 2 ص326) می‌نويسد:
-علامه فقيد ميرزا محمد على مدرس در كتاب ريحانه (ج 2 ص 326) مى نويسد:
 فاضل، كامل، فقيه، متكلم، محدث، مفسر، اصولى، از اكابر علماء شيعه در عهد شاه طهماسب و در نزد او بسيار محترم بود.
-و قد كان السيد أبو الفتح المعظم إليه من علماء دولة السلطان الشاه طهماسب الصفوي و صاحب مصنفات عديدة (منها):
-- شرح آيات الأحكام بالفارسية سماه تفسير الشاهي لكونه باسم السلطان المذكور.
-- شرح الباب الحادي عشر المعروف بطريق المزج و البسط.
-- رسالة فى أصول الفقه.
-- رسالة في تحقيق شبهة المجهول المطلق.
-- حاشية على المطالع (في المنطق).
-- حاشية على حاشية الدواني (على شرح التجريد).
-- حاشية على تهذيب المنطق (للتفتازاني).
-- حاشية على الكبرى لجده السيد شريف (في المنطق).
-و كانت وفاته بأردبيل سنة ست و سبعين و تسعة مائة كما نقل عن كتاب أحسن التواريخ.
 ==وفات==
+امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسینى عربشاهى در سنۀ 976ق چشم از جهان فرو بست و در شهرستان اردبيل در مقبرۀ شيخ صفى‌الدين جد ملوك صفويه مدفون شد.
-امير ابو الفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى در سنۀ 976ق چشم از جهان فرو بست و در شهرستان اردبيل در مقبرۀ شيخ صفى الدين جد ملوك صفويه مدفون شد.
+== آثار ==
+آثار علمی وی بسیار است. وی بیشتر در زمینه منطق و کلام شروح و رسایلی به رشته تحریر در آورده است که به مهمترین آنها اشاره می‌گردد:
+# شرح آيات الأحكام بالفارسیة سماه تفسير الشاهي لكونه باسم السلطان المذكور.
+# شرح الباب الحادي عشر المعروف بطريق المزج و البسط.
+# رسالة فى أصول الفقه.
+# رسالة في تحقيق شبهة المجهول المطلق.
+# حاشية على المطالع (في المنطق).
+# حاشية على حاشية الدوانی(على شرح التجريد).
+# حاشية على تهذيب المنطق (للتفتازاني).
+# حاشية على الكبرى لجده السيد شريف (في المنطق).
-== وابسته‌ها ==
+==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
-[[تفسیر شاهی او آیات الأحکام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[الباب الحادي عشر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[تفسیر شاهی او آیات الأحکام]]
+[[الباب الحادي عشر]]
-[[الباب الحادي عشر مع شرحيه النافع يوم الحشر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[الفتحية في ترجمة العلامة المتكلم الفقيه السيد المير ابوالفتح العربشاهي]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:متکلمان]]
+[[رده:مفسران شیعه]]