قزوینی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی)' به 'دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی -غنی)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'قزوینی (ابهام زدایی)' به 'قزوینی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00956.jpg|بندانگشتی|قزوینی، محمد]] | [[پرونده:NUR00956.jpg|بندانگشتی|قزوینی، محمد]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |قزوینی، محمد | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | قزوینی، محمد بن عبدالوهاب | ||
علامه محمد قزوینی | علامه محمد قزوینی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |ملا عبدالوهاب قزوینی | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |یازدهم فروردین ۱۲۵۶ش | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |تهران | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |1328 ش یا 1368 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[نوری، فضل‌الله|شیخ فضل‌الله نورى]] | ||
[[آشتیانی، محمدحسن|میرزا حسن آشتیانى]] | |||
[[اديب پيشاورى|ادیب پیشاورى]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (زوار)]] | ||
[[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی -غنی)]] | |||
[[تاریخ بیهق]] | |||
[[تاریخ جهانگشاى جوینى]] | |||
[[عتبة الکتبة: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر]] | [[عتبة الکتبة: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00956AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|قزوینی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''محمد قزوینى''' (1256-1328ش)، محقق و مورخ معاصر، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ | |||
== ولادت == | |||
میرزا محمد بن عبدالوهاب قزوینی در یازدهم فروردین ۱۲۵۶ش برابر با 1294ق در تهران، محله دروازه قزوین در خانواده‌اى فرهنگ‌دوست، به دنیا آمد. پدرش ملا عبدالوهاب قزوینی معروف به «ملا آقای قزوینی» اصلاً اهل بلوک بشاریات (اکنون بخش بشاریات یکی از بخشهای آبیک قزوین) بود که با کوشش شخصی صاحب مرتبه‌ای در دانش و ادب شد و به تهران آمد و در مدرسه معیرالممالک درس می‌داد. | |||
== | ==تحصیلات== | ||
وی صرف، نحو، فقه، | وی صرف، نحو، فقه، کلام و حکمت را نخست نزد پدر و سپس نزد استادان دیگر مانند [[نوری، فضل‌الله|شیخ فضل‌الله نورى]] و [[آشتیانی، محمدحسن|میرزا حسن آشتیانى]] و [[ملا محمد آملى]] تحصیل کرد. او از محضر [[اديب پيشاورى|ادیب پیشاورى]] و شیخ [[هادى نجم‌آبادى]] نیز برخوردار شد. در مدرسه معیرالملک حجره‌اى گرفت و طلبه شد. زیر نظر شمس‌العلما در علوم اسلامى، هیئت، ریاضى، تاریخ، تاریخ ادب، رجال، عروض و قافیه متبحر شد. بعد در مدرسه آلیانس تهران به فراگیرى زبان فرانسه پرداخت. همچنین به آموزش عربى به دوستان و آشنایان جوان خود پرداخت. [[فروغی، محمدعلی|محمدعلى فروغى]] و برادرش [[ابوالحسن فروغى]] از او عربى آموختند و خود به دیگر معلومات او، از جمله در زبان فرانسه، افزودند. پدر فروغى‌ها، یعنى میرزا [[محمدحسین فروغى]]، او را به همکارى در روزنامه تربیت تشویق کرد و او را با روش کار و تحقیق ادبى و تاریخى اروپائیان آشنا ساخت. به زودى شهرتى در زمینه‌هاى مختلف ادبى پیدا کرد و به خصوص در نحو عربى چهره‌اى شاخص شد. در تألیف بخش تاریخ اسلام در کتاب تاریخ مفصل ایران که کتاب درسى مدارس بود، شرکت داشت. | ||
[[سید احمد ادیب پیشاورى]]، شمس‌العلما شیخ [[محمدمهدى قزوینى]]، [[عبدالرب آبادى]]، میرزا [[محمدحسین خان اصفهانى]] (متخلص به فروغى و ملقب به ذکاءالملک) نیز از اساتید وى بوده‌اند. | |||
وى در سن 26 سالگى، در سال 1283ش به دعوت برادر خود | وى در سن 26 سالگى، در سال 1283ش به دعوت برادر خود که آن زمان در لندن بود، به اروپا رفت. در لندن، پس از آشنا شدن به طرز کار خاورشناسان، به دعوت پرفسور [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] و امناى اوقاف گیب، دست به کار تصحیح و انتشار [[تاریخ جهانگشاى جوینى]] زد؛ چون بهترین نسخ آن کتاب در کتابخانه ملى پاریس بود. پس از دو سال اقامت در لندن، در ماه ربیع الثانى 1324 به پاریس رفت؛ و از آن تاریخ تا سال 1333ق همیشه در پایتخت فرانسه مقیم بود؛ او در این مدت، به نشر جلد اول تاریخ جهانگشاى جوینى و آماده کردن جلد دوم آن براى چاپ توفیق یافت و ضمناً چند مقاله و رساله درباره ادبیات و تاریخ ایران نوشت و دو سه متن از متون قدیمه فارسى را تصحیح کرد. قزوینى یک سال پس از جنگ جهانى اول، به دعوت [[تقی‌زاده، حسن|سید حسن تقى‌زاده]]، که در برلین سرپرستى کمیته ایرانى آلمان را داشت و در آن‌جا روزنامه کاوه را منتشر مى‌ساخت، به همراهى حسینقلى خان نواب که به سمت سفیر ایران در آلمان انتخاب شده بود، به آلمان رفت و در 18 ذى‌الحجه 1333 (27 اکتبر 1915) به برلین رسید و تا چندى پس از پایان جنگ در آن شهر ماند. بعد از خاتمه جنگ در روز 13 دى 1298 (4 ژانویه 1920)، به دعوت میرزا محمدعلى خان فروغى به پاریس برگشت و تصحیح کتبى را که نیمه کاره مانده بود، ازسرگرفت. در این زمان، از سوى وزارت فرهنگ، مبلغى در اختیار او گذاشته شد که از بعضى نسخ خطى نفیس عکسبردارى نموده و به ایران ارسال دارد؛ او جمعاً 16 کتاب عکس گرفت و با مقدمه‌هایى به ایران فرستاد. قزوینى در سال 1318، به علت جنگ جهانى دوم و مشکلاتى که خارجیان مقیم در اروپا گریبان‌گیر آن شدند، فرانسه را ترک کرد و بعد از سى و شش سال غربت، در مهرماه آن سال، براى اقامت دایم به ایران بازگشت. در ایران نیز اوقات قزوینى پیوسته مصروف مطالعه، تحقیق و تصحیح متون قدیمه بود. | ||
==ازدواج== | ==ازدواج== | ||
وى در سفر دوم خود به | وى در سفر دوم خود به پاریس، با یک خانم ایتالیایى ازدواج نمود، که حاصل آن یک دختر بود که براى او به یادگار ماند. | ||
==وفات== | |||
وى روز جمعه، ششم خرداد 1328ش، مطابق با 28 رجب 1368ق، در کوچه دانش منشعب از خیابان فروردین تهران، چهره در نقاب خاک کشید. | |||
== آثار== | == آثار== | ||
ایشان براى کتابخانه شخصى خود که اکنون در دانشکده ادبیات تهران محفوظ است، براى خود، فهرستى تهیه کرده و براى همه کتاب‌هاى چاپى و خطى، به شیوه دقیق کتابدارى، اطلاعات لازم را نوشته است که شامل چهار جلد فهرست مى‌گردد. | |||
# بیست مقاله در دو جلد | |||
# تصحیح «المعجم فى معاییر اشعار العجم»، اثر شمس قیس رازى | |||
# | # تصحیح «تاریخ جهانگشاى جوینى»، تألیف علاالدین عطاملک جوینى | ||
# | # تصحیح «چهار مقاله نظامى عروضى سمرقندى» | ||
# | # تصحیح «دیوان حافظ»، با مشارکت دکتر غنى (1320ق) | ||
# | # تصحیح «سمط العلى الحضرة العلیا» در تاریخ قراختائیان کرمان | ||
# | # تصحیح کتاب «شد الازار فى حط الاوزار عن زوار المزار»، تألیف معین‌الدین شیرازى | ||
# | # تصحیح «لباب الالباب عوفى» | ||
# | # تصحیح «لوایح [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]» | ||
# | # تصحیح «مرزبان‌نامه»، تألیف مرزبان بن رستم | ||
# | # تصحیح «مرزبان‌نامه» سعدالدین وراوینى | ||
# | # تصحیح «مقدمه قدیم شاهنامه فردوسى» | ||
# | |||
# | |||
# رساله‌اى در شرح حال مسعود سعد سلمان | # رساله‌اى در شرح حال مسعود سعد سلمان | ||
# رساله در شرح احوال | # رساله در شرح احوال شیخ [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] | ||
# رساله | # رساله ممدوحین سعدى | ||
#مقاله | #مقاله تاریخى و انتقادى راجع به کتاب «نفثة المصدور»، تألیف نورالدین محمد نسوى | ||
#مقدمه | #مقدمه تذکرة الاولیا، تألیف [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار نیشابورى]] | ||
#مقدمه | #مقدمه تذکرة الشعرا عوض | ||
# | #یادداشت‌هاى پراکنده علامه قزوینى در سال 1336ش به کوشش [[افشار، ایرج |ایرج افشار]] در ده جلد منتشر شد که حاوى اطلاعات نفیسى در مورد تاریخ و فرهنگ ایران است. | ||
{{مورخان شیعه}} | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (زوار)]] | [[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (زوار)]] | ||
[[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی -غنی)]] | [[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی -غنی)]] | ||
[[تاریخ بیهق]] | [[تاریخ بیهق]] | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۰۳: | ||
[[تاریخ جهانگشاى جوینى]] | [[تاریخ جهانگشاى جوینى]] | ||
[[تاریخ جهانگشاى جوینى | [[تاریخ جهانگشاى جوینى]] | ||
[[عتبة الکتبة: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر]] | [[عتبة الکتبة: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر]] | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۷: | ||
[[شد الإزار في حط الأوزار عن زوار المزار]] | [[شد الإزار في حط الأوزار عن زوار المزار]] | ||
[[ | [[تذكرة الأولياء]] | ||
[[تاریخ جهانگشاى جوینى]] | |||
[[ | [[زین الأخبار]] | ||
[[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی همراه با زندگی‌نامه خواجه]] | [[دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی همراه با زندگی‌نامه خواجه]] | ||
[[دیوان | [[دیوان حافظ شیرازی (جمهوری)]] | ||
[[ | [[دیوان حافظ بر اساس نسخه قزوینی و خانلری با مقابله نسخه‌ها و شرح‌های معتبر همراه با شرح و معنی کامل غزل‌ها و فرهنگ لغات و اصطلاحات]] | ||
[[ | [[بحث در آثار و افکار و احوال حافظ]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:تیر (1400)]] | |||
[[رده:مورّخان]] | |||
[[رده:مصححان]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۱۸
| نام | قزوینی، محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | قزوینی، محمد بن عبدالوهاب
علامه محمد قزوینی |
| نام پدر | ملا عبدالوهاب قزوینی |
| متولد | یازدهم فروردین ۱۲۵۶ش |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | 1328 ش یا 1368 ق |
| اساتید | شیخ فضل‌الله نورى |
| برخی آثار | دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (زوار) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00956AUTHORCODE |
محمد قزوینى (1256-1328ش)، محقق و مورخ معاصر، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ
ولادت
میرزا محمد بن عبدالوهاب قزوینی در یازدهم فروردین ۱۲۵۶ش برابر با 1294ق در تهران، محله دروازه قزوین در خانواده‌اى فرهنگ‌دوست، به دنیا آمد. پدرش ملا عبدالوهاب قزوینی معروف به «ملا آقای قزوینی» اصلاً اهل بلوک بشاریات (اکنون بخش بشاریات یکی از بخشهای آبیک قزوین) بود که با کوشش شخصی صاحب مرتبه‌ای در دانش و ادب شد و به تهران آمد و در مدرسه معیرالممالک درس می‌داد.
تحصیلات
وی صرف، نحو، فقه، کلام و حکمت را نخست نزد پدر و سپس نزد استادان دیگر مانند شیخ فضل‌الله نورى و میرزا حسن آشتیانى و ملا محمد آملى تحصیل کرد. او از محضر ادیب پیشاورى و شیخ هادى نجم‌آبادى نیز برخوردار شد. در مدرسه معیرالملک حجره‌اى گرفت و طلبه شد. زیر نظر شمس‌العلما در علوم اسلامى، هیئت، ریاضى، تاریخ، تاریخ ادب، رجال، عروض و قافیه متبحر شد. بعد در مدرسه آلیانس تهران به فراگیرى زبان فرانسه پرداخت. همچنین به آموزش عربى به دوستان و آشنایان جوان خود پرداخت. محمدعلى فروغى و برادرش ابوالحسن فروغى از او عربى آموختند و خود به دیگر معلومات او، از جمله در زبان فرانسه، افزودند. پدر فروغى‌ها، یعنى میرزا محمدحسین فروغى، او را به همکارى در روزنامه تربیت تشویق کرد و او را با روش کار و تحقیق ادبى و تاریخى اروپائیان آشنا ساخت. به زودى شهرتى در زمینه‌هاى مختلف ادبى پیدا کرد و به خصوص در نحو عربى چهره‌اى شاخص شد. در تألیف بخش تاریخ اسلام در کتاب تاریخ مفصل ایران که کتاب درسى مدارس بود، شرکت داشت.
سید احمد ادیب پیشاورى، شمس‌العلما شیخ محمدمهدى قزوینى، عبدالرب آبادى، میرزا محمدحسین خان اصفهانى (متخلص به فروغى و ملقب به ذکاءالملک) نیز از اساتید وى بوده‌اند.
وى در سن 26 سالگى، در سال 1283ش به دعوت برادر خود که آن زمان در لندن بود، به اروپا رفت. در لندن، پس از آشنا شدن به طرز کار خاورشناسان، به دعوت پرفسور ادوارد براون و امناى اوقاف گیب، دست به کار تصحیح و انتشار تاریخ جهانگشاى جوینى زد؛ چون بهترین نسخ آن کتاب در کتابخانه ملى پاریس بود. پس از دو سال اقامت در لندن، در ماه ربیع الثانى 1324 به پاریس رفت؛ و از آن تاریخ تا سال 1333ق همیشه در پایتخت فرانسه مقیم بود؛ او در این مدت، به نشر جلد اول تاریخ جهانگشاى جوینى و آماده کردن جلد دوم آن براى چاپ توفیق یافت و ضمناً چند مقاله و رساله درباره ادبیات و تاریخ ایران نوشت و دو سه متن از متون قدیمه فارسى را تصحیح کرد. قزوینى یک سال پس از جنگ جهانى اول، به دعوت سید حسن تقى‌زاده، که در برلین سرپرستى کمیته ایرانى آلمان را داشت و در آن‌جا روزنامه کاوه را منتشر مى‌ساخت، به همراهى حسینقلى خان نواب که به سمت سفیر ایران در آلمان انتخاب شده بود، به آلمان رفت و در 18 ذى‌الحجه 1333 (27 اکتبر 1915) به برلین رسید و تا چندى پس از پایان جنگ در آن شهر ماند. بعد از خاتمه جنگ در روز 13 دى 1298 (4 ژانویه 1920)، به دعوت میرزا محمدعلى خان فروغى به پاریس برگشت و تصحیح کتبى را که نیمه کاره مانده بود، ازسرگرفت. در این زمان، از سوى وزارت فرهنگ، مبلغى در اختیار او گذاشته شد که از بعضى نسخ خطى نفیس عکسبردارى نموده و به ایران ارسال دارد؛ او جمعاً 16 کتاب عکس گرفت و با مقدمه‌هایى به ایران فرستاد. قزوینى در سال 1318، به علت جنگ جهانى دوم و مشکلاتى که خارجیان مقیم در اروپا گریبان‌گیر آن شدند، فرانسه را ترک کرد و بعد از سى و شش سال غربت، در مهرماه آن سال، براى اقامت دایم به ایران بازگشت. در ایران نیز اوقات قزوینى پیوسته مصروف مطالعه، تحقیق و تصحیح متون قدیمه بود.
ازدواج
وى در سفر دوم خود به پاریس، با یک خانم ایتالیایى ازدواج نمود، که حاصل آن یک دختر بود که براى او به یادگار ماند.
وفات
وى روز جمعه، ششم خرداد 1328ش، مطابق با 28 رجب 1368ق، در کوچه دانش منشعب از خیابان فروردین تهران، چهره در نقاب خاک کشید.
آثار
ایشان براى کتابخانه شخصى خود که اکنون در دانشکده ادبیات تهران محفوظ است، براى خود، فهرستى تهیه کرده و براى همه کتاب‌هاى چاپى و خطى، به شیوه دقیق کتابدارى، اطلاعات لازم را نوشته است که شامل چهار جلد فهرست مى‌گردد.
- بیست مقاله در دو جلد
- تصحیح «المعجم فى معاییر اشعار العجم»، اثر شمس قیس رازى
- تصحیح «تاریخ جهانگشاى جوینى»، تألیف علاالدین عطاملک جوینى
- تصحیح «چهار مقاله نظامى عروضى سمرقندى»
- تصحیح «دیوان حافظ»، با مشارکت دکتر غنى (1320ق)
- تصحیح «سمط العلى الحضرة العلیا» در تاریخ قراختائیان کرمان
- تصحیح کتاب «شد الازار فى حط الاوزار عن زوار المزار»، تألیف معین‌الدین شیرازى
- تصحیح «لباب الالباب عوفى»
- تصحیح «لوایح جامى»
- تصحیح «مرزبان‌نامه»، تألیف مرزبان بن رستم
- تصحیح «مرزبان‌نامه» سعدالدین وراوینى
- تصحیح «مقدمه قدیم شاهنامه فردوسى»
- رساله‌اى در شرح حال مسعود سعد سلمان
- رساله در شرح احوال شیخ ابوالفتوح رازى
- رساله ممدوحین سعدى
- مقاله تاریخى و انتقادى راجع به کتاب «نفثة المصدور»، تألیف نورالدین محمد نسوى
- مقدمه تذکرة الاولیا، تألیف عطار نیشابورى
- مقدمه تذکرة الشعرا عوض
- یادداشت‌هاى پراکنده علامه قزوینى در سال 1336ش به کوشش ایرج افشار در ده جلد منتشر شد که حاوى اطلاعات نفیسى در مورد تاریخ و فرهنگ ایران است.
وابسته‌ها
دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (زوار)
دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (قزوینی -غنی)
عتبة الکتبة: مجموعه مراسلات دیوان سلطان سنجر
سمط العلی للحضرة العليا در تاریخ قراختائیان کرمان که در فاصله ۷۱۵ - ۷۲۰ قمری نوشته شده
شد الإزار في حط الأوزار عن زوار المزار
دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی همراه با زندگی‌نامه خواجه