۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'حر عاملی (ابهام زدایی)' به 'حر عاملی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - ')د' به ') د') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'حر عاملی (ابهام زدایی)' به 'حر عاملی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۶۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00124.jpg|بندانگشتی|حر عاملی، محمد بن حسن]] | [[پرونده:NUR00124.jpg|بندانگشتی|حر عاملی، محمد بن حسن]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |حر عاملی، محمد بن حسن | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | حر عاملی | ||
عاملی ال‍م‍ش‍غ‍ری | عاملی ال‍م‍ش‍غ‍ری | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |حسن | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" | ۱۰۳۳ | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |روستای «مشغره» از توابع جبع لبنان | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |1072 ش یا 1104 ق یا 1693 م | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |حسن حر عاملی، محمد حر (عموی او)، عبدالسلام (جد مادری)، علی فرزند محمود مشغری عاملی، زین‌الدین فرزند محمد بن حسن فرزند [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]]، حسین فرزند حسن بن ظهیرالدین عاملی ظهیری | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[هداية الأمة إلی أحكام الأئمة عليهم‌السلام]] | ||
|-class= | |||
[[الرجال (حر عاملی)]] | |||
[[الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)]] | |||
[[کلیات حدیث قدسی]] | |||
[[آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم‌السلام]] | |||
[[ترجمه وسائل الشیعة]] | |||
[[جهاد با نفس]] | |||
[[تواتر القرآن]] | |||
[[إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات]] | |||
[[الإثناعشرية في الرد على الصوفية]] | |||
[[الفواید الطوسیه]] | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00124AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|حر عاملی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''محمد بن حسن بن على بن محمد بن حسين''' (1033-1104ق)، معروف به '''شيخ حر عاملى''' محدث بزرگ و فقيه دانشمند، ادیب، شاعر، صاحب تأليفات ارزش‌مند و گران‌بها، شيخ‌الاسلام و زعيم شيعه | |||
== ولادت == | |||
== | |||
در شب جمعه 8 رجب سال 1033ق در روستاى مشغره در منطقه جبل عامل لبنان، در خانواده‌اى مذهبى، اهل علم و علاقه‌مند به خاندان رسول خدا(ص) به دنيا آمد. | در شب جمعه 8 رجب سال 1033ق در روستاى مشغره در منطقه جبل عامل لبنان، در خانواده‌اى مذهبى، اهل علم و علاقه‌مند به خاندان رسول خدا(ص) به دنيا آمد. | ||
| خط ۶۳: | خط ۸۱: | ||
او داراى تأليفاتى ارزنده و شخصيتى مورد احترام نزد علماى شيعه است. | او داراى تأليفاتى ارزنده و شخصيتى مورد احترام نزد علماى شيعه است. | ||
او يكى از چهره‌هاى بزرگى است كه مذهب شيعه را با روايات | او يكى از چهره‌هاى بزرگى است كه مذهب شيعه را با روايات اهل‌بيت عصمت و طهارت(ع) بيش از پيش غنى ساخت و آثارى را بعد از خود بر جاى نهاد كه سزاوار ستايش و تقدير است. | ||
وى يكى از حلقه‌هاى محكم و ارزش‌مند شيعه براى اتصال به روايات امامان معصوم و پيامبر اسلام(ص) است. | وى يكى از حلقه‌هاى محكم و ارزش‌مند شيعه براى اتصال به روايات امامان معصوم و پيامبر اسلام(ص) است. | ||
| خط ۷۰: | خط ۸۸: | ||
وى شاعر و اديبى توانا بوده است، شاهد صادق اين مدعا يكى ديوان شعر وى است كه مشتمل بر حدود بيست هزار بيت مى‌باشد و ديگرى منظومه‌هاى متعددى است كه در مورد مسائل گوناگون فقهى، تاريخى و... سروده است. اشعار او بيشتر در مدح و ستايش پيامبر(ص) و | وى شاعر و اديبى توانا بوده است، شاهد صادق اين مدعا يكى ديوان شعر وى است كه مشتمل بر حدود بيست هزار بيت مى‌باشد و ديگرى منظومه‌هاى متعددى است كه در مورد مسائل گوناگون فقهى، تاريخى و... سروده است. اشعار او بيشتر در مدح و ستايش پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع) است. | ||
از ويژگى‌هاى شعر او طولانى بودن است. او قصيده‌اى در مدح پيامبر و | از ويژگى‌هاى شعر او طولانى بودن است. او قصيده‌اى در مدح پيامبر و اهل‌بيت آن حضرت دارد كه بيش از صد بيت است و قصيده‌اى در معجزات و فضايل پيامبر و اهل‌بيت آن حضرت سروده كه شامل چهار صد بيت مى‌باشد. | ||
او در شيوه‌هاى شعرى از مهارت خاصى برخوردار بوده است؛ | او در شيوه‌هاى شعرى از مهارت خاصى برخوردار بوده است؛ مثلاً29 قصيده در مدح اهل‌بيت دارد كه مجموعه ابيات هر قصيده را با يكى از حروف الفبا قافيه بسته است. | ||
در قصيده‌اى ديگر چهار طرف هر بيت را با يك كلمه آورده است و در قصيده‌اى تمام ابيات را بدون الف آورده است. | در قصيده‌اى ديگر چهار طرف هر بيت را با يك كلمه آورده است و در قصيده‌اى تمام ابيات را بدون الف آورده است. | ||
از جمله اشعار اوست: | از جمله اشعار اوست: | ||
{{شعر}}{{ب|''لئن طاب لي ذكر الحبائب إننی''|2=''أرى مدح أهل‌البيت أحلى و أطيبا''}}{{پایان شعر}} | |||
يعنی «اگر ياد دوستان لذت‌بخش است، براى من مدح اهل‌بيت شيرين‌تر و لذت‌بخش‌تر است.» | |||
يعنی «اگر ياد دوستان لذت‌بخش است، براى من مدح | |||
== بى‌پروايى و حاضرجوابى == | == بى‌پروايى و حاضرجوابى == | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۲۰: | ||
صاحب مقابس الأنوار درباره ايشان مى‌فرمايد: «عالم فاضل، اديب، فقيه، محدث كامل، جمع آورنده روايات و احاديث، و مرتب كننده آن اسرار نورانى، شيخ محمد بن حسن حر عاملى مشغرى طوسى كه خداوند با فضل قدوسى خود با ايشان رفتار نمايد...». | صاحب مقابس الأنوار درباره ايشان مى‌فرمايد: «عالم فاضل، اديب، فقيه، محدث كامل، جمع آورنده روايات و احاديث، و مرتب كننده آن اسرار نورانى، شيخ محمد بن حسن حر عاملى مشغرى طوسى كه خداوند با فضل قدوسى خود با ايشان رفتار نمايد...». | ||
[[علامه امينى]] در كتاب ارزش‌مند«[[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب|الغدير]]» درباره ايشان مى‌فرمايد: «او مرواريدى بر تاج زمان و نقطه‌اى درخشان بر پيشانى فضيلت است. هر گاه در پى شناخت ايشان برآيى، ايشان را آگاه به هر فنى خواهى يافت. جملات مدح و ستايش در معرفى او ناتوانند. گويا او تنديس علم و دانش و ادب و تجسم فضل و كمال است. از آثار او، نگارش احاديث ائمه | [[علامه امينى]] در كتاب ارزش‌مند«[[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب|الغدير]]» درباره ايشان مى‌فرمايد: «او مرواريدى بر تاج زمان و نقطه‌اى درخشان بر پيشانى فضيلت است. هر گاه در پى شناخت ايشان برآيى، ايشان را آگاه به هر فنى خواهى يافت. جملات مدح و ستايش در معرفى او ناتوانند. گويا او تنديس علم و دانش و ادب و تجسم فضل و كمال است. از آثار او، نگارش احاديث ائمه اهل‌بيت(ع) در اثبات امامت و نشر فضايل و جمع‌آورى احكام و حكمت‌ها و مدح و ستايش آنان است و تأليفات ارزش‌مندش ياد او را جاودان ساخته است». | ||
[[قمی، عباس|محدث قمى]] درباره او مى‌نويسد: | [[قمی، عباس|محدث قمى]] درباره او مى‌نويسد: | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۳۱: | ||
وى تا سن چهل سالگى در جبل عامل زندگى مى‌كرد و در طول اين مدت دو بار به سفر حج مشرف شد. | وى تا سن چهل سالگى در جبل عامل زندگى مى‌كرد و در طول اين مدت دو بار به سفر حج مشرف شد. | ||
در سال 1073ق، براى زيارت ائمه معصومين(ع)به عراق رفت و از آن‌جا براى زيارت [[امام رضا(ع)]] عازم مشهد مقدس گشت و در آن‌جا ساكن شد. | در سال 1073ق، براى زيارت ائمه معصومين(ع) به عراق رفت و از آن‌جا براى زيارت [[امام رضا(ع)]] عازم مشهد مقدس گشت و در آن‌جا ساكن شد. | ||
در سال 1087 و 1088 نيز دو بار به زيارت حج و ائمه معصومين(ع) در عراق مشرف شد و بعد از آن به اصفهان رفت و به ديدار علماى بزرگ اصفهان مانند [[علامه مجلسى]] نايل آمد و در همان سفر وى و مجلسى به يك‌ديگر اجازه روايت دادند. بعد از آن به مشهد مقدس بازگشت و تا آخر عمر در آن‌جا ماند. | در سال 1087 و 1088 نيز دو بار به زيارت حج و ائمه معصومين(ع) در عراق مشرف شد و بعد از آن به اصفهان رفت و به ديدار علماى بزرگ اصفهان مانند [[علامه مجلسى]] نايل آمد و در همان سفر وى و مجلسى به يك‌ديگر اجازه روايت دادند. بعد از آن به مشهد مقدس بازگشت و تا آخر عمر در آن‌جا ماند. | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۳۸: | ||
در سال 1088ق، ترك‌هاى تحت امر حكومت عثمانى عده‌اى ايرانى را به اتهام واهى آلوده كردن خانه خدا به كثافت، قتل عام كردند در حالى كه شيخ حُر عاملى دو روز قبل از اين واقعه به | در سال 1088ق، ترك‌هاى تحت امر حكومت عثمانى عده‌اى ايرانى را به اتهام واهى آلوده كردن خانه خدا به كثافت، قتل عام كردند در حالى كه شيخ حُر عاملى دو روز قبل از اين واقعه به شیعیان گوش‌زد كرده بود كه اينها در پى بهانه‌اى براى كشتار شما هستند و شما از خانه‌هايتان خارج نشويد. در اين واقعه وى، توسط سيد موسى بن سليمان، يكى از اشراف مكه و از سادات حسنى، نجات يافت و از طريق يمن به عراق رفت. | ||
== بازگشت به مشهد == | == بازگشت به مشهد == | ||
هنگامى كه وى به مشهد بازگشت، از طرف شاه ايران منصوب به مقام «قاضى القضاتى» گرديد و بعد از مدت كوتاهى از علماى بزرگ آن سامان گشت. او در مشهد مقدس جلسه درس و بحث تشكيل داده و شاگردان و علماى فراوانى را تربيت نمود. مجلس درس او مملو از طلاب مخلص و كوشا در طلب علوم آل البيت(ع) بود. وى در آن شهر مقدس تأليفات ارزش‌مندى را نيز به نگارش درآورده است. | هنگامى كه وى به مشهد بازگشت، از طرف شاه ايران منصوب به مقام «قاضى القضاتى» گرديد و بعد از مدت كوتاهى از علماى بزرگ آن سامان گشت. او در مشهد مقدس جلسه درس و بحث تشكيل داده و شاگردان و علماى فراوانى را تربيت نمود. مجلس درس او مملو از طلاب مخلص و كوشا در طلب علوم آل البيت(ع) بود. وى در آن شهر مقدس تأليفات ارزش‌مندى را نيز به نگارش درآورده است. | ||
== اساتيد == | == اساتيد == | ||
شيخ حُر عاملى در وطن خود جبل عامل در روستاى مشغره نزد اساتيد بزرگى به فراگيرى علوم آل محمد(ص) پرداخت و از آنان بهره‌هاى فراوانى برد كه اثر مهمى در رشد و نمو او داشت و او را آماده ساخت تا عالمى بزرگ و مجتهدى نام‌آور گردد. از جمله اساتيد وى در روستاى مشغره عبارت بودند از: | شيخ حُر عاملى در وطن خود جبل عامل در روستاى مشغره نزد اساتيد بزرگى به فراگيرى علوم آل محمد(ص) پرداخت و از آنان بهره‌هاى فراوانى برد كه اثر مهمى در رشد و نمو او داشت و او را آماده ساخت تا عالمى بزرگ و مجتهدى نام‌آور گردد. از جمله اساتيد وى در روستاى مشغره عبارت بودند از: | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۵۳: | ||
# دايى پدرش شيخ على بن محمود عاملى. | # دايى پدرش شيخ على بن محمود عاملى. | ||
در روستاى جبع نيز در نزد علماى ديگرى به درس مشغول گشت مانند: | در روستاى جبع نيز در نزد علماى ديگرى به درس مشغول گشت مانند: | ||
# شيخ زين‌الدين بن محمدحسن حفيد مرحوم [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|صاحب معالم]] . | # شيخ زين‌الدين بن محمدحسن حفيد مرحوم [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|صاحب معالم]]. | ||
# شيخ حسين ظهيرى. | # شيخ حسين ظهيرى. | ||
از محضر علماى فراوان ديگرى نيز بهره برد مانند: | از محضر علماى فراوان ديگرى نيز بهره برد مانند: | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۶۲: | ||
# شيخ على نوه [[شهيد ثانى]]. | # شيخ على نوه [[شهيد ثانى]]. | ||
# استاد محقق [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|آقا حسين خوانسارى]]. | # استاد محقق [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|آقا حسين خوانسارى]]. | ||
# [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]]. | # [[بحرانی، سید هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]]. | ||
# مولى محمد كاشى. | # مولى محمد كاشى. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
برخى از شاگردان يا افرادى كه از وى اجازه روايى گرفته‌اند، عبارتند از: | برخى از شاگردان يا افرادى كه از وى اجازه روايى گرفته‌اند، عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
# شيخ مصطفى بن عبدالواحد بن سيار. | # شيخ مصطفى بن عبدالواحد بن سيار. | ||
# شيخ | # شيخ محمدرضا فرزند شيخ مصطفى. | ||
# شيخ حسن فرزند ديگر شيخ مصطفى. | # شيخ حسن فرزند ديگر شيخ مصطفى. | ||
# سيد محمد بن محمدباقرحسينى اعرجى مختارى نايينى. | # سيد محمد بن محمدباقرحسينى اعرجى مختارى نايينى. | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۸۰: | ||
# مولى محمدتقى دهخوارقانى قزوينى. | # مولى محمدتقى دهخوارقانى قزوينى. | ||
# سيد محمد بن احمد حسينى گيلانى. | # سيد محمد بن احمد حسينى گيلانى. | ||
# سيد نور‌الدين بن سيد | # سيد نور‌الدين بن سيد نعمت‌الله جزايرى.{{پایان}} | ||
{{پایان}} | |||
== وفات == | |||
برادر شيخ حر عاملى در كتاب «الدر المسلوك» درباره وفات ايشان مى‌فرمايد: «در روز 21 رمضان سال 1104ق، غروب خورشيد فضيلت و علم و دانش و ماه درخشان علم و عمل و عبادت، شيخ‌الاسلام و المسلمين، جانشين فقها و روات شيعه، سخن‌گوى هدايت امت و حيات شريعت، راست‌گو در روايات و نقل معجزات [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]، امام خطیب و شاعر اديب، بنده حقيقى پروردگار بزرگ و بلند مرتبه، شيخ ابوجعفر محمد بن حسن حر عاملى واقع شد. | |||
او سفر كرده به سوى رحمت خدايش در جوار هشتمين امام شیعیان على بن موسى الرضا(ع) است. | |||
او برادر بزرگ من بود و من در مسجد زير گنبد در كنار منبر بر او نماز خواندم و او را در ايوان حجره‌اى در صحن روضه در كنار مدرسه ميرزا جعفر دفن نموديم. او 72 سال سن داشت.» | |||
== | == آثار == | ||
شيخ حُر عاملى داراى تأليفات ارزش‌مند و گران‌بهايى است. وى عمر شريف خود را وقف خدمت به شريعت مقدس اسلام و مذهب حق | شيخ حُر عاملى داراى تأليفات ارزش‌مند و گران‌بهايى است. وى عمر شريف خود را وقف خدمت به شريعت مقدس اسلام و مذهب حق اهل‌بيت عصمت و طهارت نمود و با وجود مشاغل فراوان مانند شيخ‌الاسلامى و اشتغال به درس و تربيت علما، تأليفات فراوانى نيز از خود به يادگار نهاده كه يكى از مهم‌ترين و معروف‌ترين آنها كتاب ارزش‌مند«[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]» است كه از زمان نگارش تا اين زمان پيوسته مورد توجه و عنايت فقهاى اهل‌بيت و مجتهدين شيعه قرار گرفته است. نام كامل اين كتاب، تفصيل [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] إلى تحصيل مسائل الشريعة است و شامل تمام احاديث احكام شرعى موجود در كتب اربعه و ساير كتب معتبر است و منابع آن به 180 كتاب مى‌رسد. | ||
برخى ديگر از تأليفات وى عبارتند از: | برخى ديگر از تأليفات وى عبارتند از: | ||
| خط ۲۰۱: | خط ۲۱۹: | ||
و... | و... | ||
{{شیخ حر عاملی}} | |||
{{جوامع روایی شیعه}} | |||
{{محدثان شیعه}} | |||
{{تصوف و عرفان}} | |||
== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[هداية الأمة إلی أحكام الأئمة عليهم‌السلام]] | |||
[[الرجال (حر عاملی)]] | |||
[[الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)]] | |||
[[کلیات حدیث قدسی]] | |||
[[کلیات احادیث قدسی]] | |||
[[کلیات حدیث قدسی (ترجمه کاظمی خلخالی)]] | |||
[[ | |||
[[ | [[آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم‌السلام]] | ||
[[ | [[آداب زیارت از دیدگاه معصومین علیهم‌السلام]] | ||
[[ | [[ترجمه وسائل الشیعة]] | ||
[[ترجمه وسائل الشیعة]] | [[متن کامل و ترجمه جهاد با نفس از وسائل الشیعة]] | ||
[[جهاد با نفس]] | [[جهاد با نفس]] | ||
[[تواتر القرآن]] | [[تواتر القرآن]] | ||
[[ياقوت احمر]] | |||
[[إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات]] | [[إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات]] | ||
| خط ۲۳۵: | خط ۲۵۸: | ||
[[الإيقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة]] | [[الإيقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة]] | ||
[[رجعت (الإيقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة)]] | |||
[[أمل الآمل في علماء جبل عامل]] | [[أمل الآمل في علماء جبل عامل]] | ||
| خط ۲۴۲: | خط ۲۶۷: | ||
[[تتمیم أمل الآمل]] | [[تتمیم أمل الآمل]] | ||
[[ | [[تكملة أمل الآمل]] | ||
[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة]] | [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة]] | ||
[[ذبح اسلامی، صید و شکار]] | |||
[[آئین تندرستی؛ ترجمه جلد 16 و 17 وسائل الشیعة]] | |||
[[کشف التعمیة في حکم التسمیة]] | [[کشف التعمیة في حکم التسمیة]] | ||
| خط ۲۵۰: | خط ۲۷۹: | ||
[[وسایل الشیعه و مستدرکها]] | [[وسایل الشیعه و مستدرکها]] | ||
[[نقدی جامع بر تصوف | [[الإثناعشرية في الرد على الصوفية]] | ||
[[نقدی جامع بر تصوف (ترجمه جلالی)]] | |||
[[وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه]] | [[وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه]] | ||
[[ | [[المستدرک الثاني لوسائل الشیعة]] | ||
[[أنوار الوسائل]] | |||
[[رسالة في تأويل حديث الترجیع]] | |||
[[بدایه الهدایه. لب الوسایل]] | [[بدایه الهدایه. لب الوسایل]] | ||
[[ | [[الصحیفة السجادیة الثانیة]] | ||
[[التنبيه بالمعلوم (البرهان علی تنزيه المعصوم عن السهو و النسيان)]] | [[التنبيه بالمعلوم (البرهان علی تنزيه المعصوم عن السهو و النسيان)]] | ||
[[ | [[الجواهر السنیة في الأحادیث القدسیة]] | ||
[[پاک از خطا]] | [[پاک از خطا]] | ||
| خط ۲۸۰: | خط ۳۱۵: | ||
[[جهاد النفس]] | [[جهاد النفس]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:ادیبان]] | |||
[[رده:شاعران]] | |||
[[رده:مهدویت‌پژوهان]] | |||
[[رده:محدثان شیعه]] | |||