المحاجاة بالمسائل النحویة: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'بستانی (ابهام زدایی)' به 'بستانی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[زمخشری، محمود بن عمر]] (نويسنده) | [[زمخشری، محمود بن عمر]] (نويسنده) | ||
[[حسنی، بهیجه]] ( | [[حسنی، بهیجه]] (مقدمه‌نويس) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''المحاجاة بالمسائل النحویة'''، نوشته [[زمخشری، محمود بن عمر|جارُالله زمخشری]] (476-538ق)، [[زمخشری، محمود بن عمر|محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى]]، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق [[حسنی، بهیجه|بهیجه باقر حسنی]] عرضه شده است. | '''المحاجاة بالمسائل النحویة'''، نوشته [[زمخشری، محمود بن عمر|جارُالله زمخشری]] (476-538ق)، [[زمخشری، محمود بن عمر|محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى]]، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق [[حسنی، بهیجه|بهیجه باقر حسنی]] عرضه شده است. | ||
[[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص46</ref>هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن ...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص75-73</ref>مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ ... قُلتُ ... .<ref>ر.ک: همان، ص76</ref> | [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص46</ref>هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص75-73</ref>مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ... قُلتُ....<ref>ر.ک: همان، ص76</ref> | ||
وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الکشاف]]» در 528ق نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص48</ref>و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص49</ref> | وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الکشاف]]» در 528ق نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص48</ref>و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص49</ref> | ||
این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، [[بستانی ( | این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، [[بستانی (ابهام‌زدایی)|بستانی]] و [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] آن را «المحاجّات بالمسائل النحویة»، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الألغاز»، [[بغدادی، اسماعیل|اسماعیل پاشای بغدادی]] آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[زیدان، جرجی|جرجی زیدان]] آن را «المحاجاة فی الأحاجی و الأغلوطات»، [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] بار دیگر، آن را «المحاجّات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات فی النحو» و [[خولی، امین|امین خولی]] آن را «محاجات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الدحاجی و الأغلوطات فی مسائل نحویة مسوقة فی مسالک المحاجاة فی سلوک المعایاة» نامیده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص46-45</ref> | ||
محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار [[زمخشری، محمود بن عمر|زمحشری]] نوشته است.<ref>ر.ک: همان، ص43-7</ref> | محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار [[زمخشری، محمود بن عمر|زمحشری]] نوشته است.<ref>ر.ک: همان، ص43-7</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1401 توسط سید | [[رده:زبان و ادبیات عربی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1401]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1401 توسط سید حمیدرضا حسینی هاشمی]] | |||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1401 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1401 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۲۱
| المحاجاة بالمسائل النحویة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زمخشری، محمود بن عمر (نويسنده) حسنی، بهیجه (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | مطبعة أسعد |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1973م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ز9م3 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المحاجاة بالمسائل النحویة، نوشته جارُالله زمخشری (476-538ق)، محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى، مفسر، زبان‌شناس و از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى که پنجاه چیستان ادبی را به محاوره گذاشته و با تحقیق بهیجه باقر حسنی عرضه شده است.
زمخشری در أحجیّةگویی- که نوعی از لُغز یا سخن سربسته‌ای است که مردم در نگاه اول به معنای آن پی نمی‌برند-[۱]هر بند از محاجاتش را به سبک «چیستان‌گویی» با عبارت «أخبرنی عن...» آغاز می‌کند. سپس، پرده‌های ابهام را از روی واژه یا عبارتی که فهم اولیۀ آن دشوار است، برمی‌دارد و از شیوۀ کلامی «إن قُلتَ، قُلتُ» برای محاوره بهره می‌گیرد.[۲]مثلاً، چیستانی را این‌گونه در بارۀ اسم مفردی که به الف و تاء جمع بسته می‌شود، می‌نویسد: أخبِرنی عن «واحدٍ من الأسماء تثنّی مجموعاً بالألف و التّاء». هو قولُک فیمن سمیته ب «تمراتٍ» أو «مُقبلاتٍ» «تمراتان» و «مُقبلاتان» و فی «أذرعاتٍ» «أذرعاتان» فإن قُلتَ... قُلتُ....[۳]
وی این کتاب را در سال‌های پایانی و پس از کتاب «الکشاف» در 528ق نوشته است.[۴]و به عُلَیّ بن عیسی بن وهاس هدیه کرده است.[۵]
این اثر در نزد علما به نام‌های گوناگون ثبت شده است؛ سیوطی، کنوی و کبری‌زاده آن را «الأحاجی النحویة»، ابن خلکان، بستانی و بروکلمان آن را «المحاجّات بالمسائل النحویة»، یاقوت آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الألغاز»، اسماعیل پاشای بغدادی آن را «المحاجاة و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات»، جرجی زیدان آن را «المحاجاة فی الأحاجی و الأغلوطات»، بروکلمان بار دیگر، آن را «المحاجّات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الأحاجی و الأغلوطات فی النحو» و امین خولی آن را «محاجات و متمم مهام أرباب الحاجات فی الدحاجی و الأغلوطات فی مسائل نحویة مسوقة فی مسالک المحاجاة فی سلوک المعایاة» نامیده‌اند.[۶]
محقق در آغاز، شرحی از زندگی و آثار زمحشری نوشته است.[۷]
بهیجه باقر، تحقیق خود را بر اساس سه نسخۀ خطی انجام داده است.[۸]. همچنین، کارهایی را مانند آدرس‌دهی احادیث، شرح شواهد شعری[۹]و فهرست‌برداری از آن‌ها و نیز از کسان و جای‌ها در کتاب انجام داده است.[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب