ابویعلی، احمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ن‌د' به 'ن‌د') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابویعلی (ابهام زدایی)' به 'ابویعلی (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" |ابی یعلی، احمد بن علی | | data-type="authorOtherNames" |ابی یعلی، احمد بن علی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۲: | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" |210ش | | data-type="authorbirthDate" |210ش | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۸: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" |307ق | | data-type="authorDeathDate" |307ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| خط ۳۰: | خط ۲۹: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[المعجم (ابویعلی موصلی)]] | ||
[[مسند أبي‌يعلی الموصلي]] | |||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۶: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|ابویعلی (ابهام‌زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|ابویعلی ( | |||
'''احمد بن علی موصلی''' (210-307ق) معروف به ابویعلی موصلی از ائمه و حفاظ اهل سنت؛ محدث برجسته حنفی‌مذهب موصل و صاحب مسند. | '''احمد بن علی موصلی''' (210-307ق) معروف به ابویعلی موصلی از ائمه و حفاظ اهل سنت؛ محدث برجسته حنفی‌مذهب موصل و صاحب مسند. | ||
== | ==ولادت== | ||
امام اهل سنت، حافظ، | امام اهل سنت، حافظ، شیخ‌الاسلام، ابویعلی احمد بن علی بن مثنی بن یحیی بن عیسی بن هلال تمیمی موصلی، در سوم شوال سال 210ق در خانواده‌ای سرشناس و اهل علم در موصل زاده شد. نیای او ابوعلی مثنی بن یحیی، معروف به بازبدای (منسوب به قریه‌ای در کرانه غربی دجله) از محدثان نامدار عراق بود و پدرش نیز در حدیث دست داشت، آمد. با این حساب وی پنج سال از نسائی بزرگتر است بعلاوه این‌که اعلی إسناداً از او نیز هست.<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد، ص10؛ صادقی، مریم، ج6، ص436</ref> | ||
ابویعلی با بزرگان علما دیدار داشت و در نوجوانی به یاری پدر و دایی‌اش محمد بن احمد بن ابومثنی به شهرهای مختلف سفر کرد.<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد ص10</ref> | ابویعلی با بزرگان علما دیدار داشت و در نوجوانی به یاری پدر و دایی‌اش محمد بن احمد بن ابومثنی به شهرهای مختلف سفر کرد.<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد ص10</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۴۸: | ||
== در نظر دیگران == | == در نظر دیگران == | ||
ابوموسای مدینی می‌گوید: هبةالله ابرقوهی از کسی شنیده بود که پدر ابوعبدالله بن منده | ابوموسای مدینی می‌گوید: هبةالله ابرقوهی از کسی شنیده بود که پدر ابوعبدالله بن منده به‌سوی ابویعلی رحلت (سفر علمی) کرد و به وی گفت: دلیل رحلت من به نزدت، اجماع اهل عصر بر ثقه و متقن بودن توست. | ||
سلمی نیز می‌گوید: از دارقطنی درباره ابویعلی پرسیدم و گفت: «ثقة، مأمون».<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد، ص12</ref> | سلمی نیز می‌گوید: از دارقطنی درباره ابویعلی پرسیدم و گفت: «ثقة، مأمون».<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد، ص12</ref> | ||
ابو عمرو بن حمدان، ابویعلی موصلی را بر حسن بن سفیان برتری می‌داد. از وی پرسیدند: دلیل این امر چیست، | ابو عمرو بن حمدان، ابویعلی موصلی را بر حسن بن سفیان برتری می‌داد. از وی پرسیدند: دلیل این امر چیست، درحالی‌که حسن بن سفیان بزرگتر از ابویعلی است و شیوخش اعلی از شیوخ ابویعلی هستند؟ گفت: چون ابویعلی احتساباً حدیث می‌کند و حسن بن سفیان اکتساباً.<ref>ر.ک: همان، ص13</ref> | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
او «در بغداد فقه حنفی را نزد اصحاب ابویوسف فرا گرفت. وی با احمد بن حنبل مجالست داشته و بیشتر منابع، وی را نیز در شمار مشایخ ابویعلی آورده‌اند. ولی خود وی در المعجم، نامی از احمد نبرده است. ابویعلی به سبب کثرت استماع و کتابت حدیث و در پرتو درک محضر محدثان سالخورده در واپسین سالهای عمر آنان و نیز ثقه بودن، دین‌داری، تقوا، خلوص نیت و حسن خلق، خیلی زود توانست در موصل جای پدربزرگ خود را بگیرد و طالبان حدیث را از شهرهای مختلف خراسان و عراق و دیگر مناطق | او «در بغداد فقه حنفی را نزد اصحاب ابویوسف فرا گرفت. وی با احمد بن حنبل مجالست داشته و بیشتر منابع، وی را نیز در شمار مشایخ ابویعلی آورده‌اند. ولی خود وی در المعجم، نامی از احمد نبرده است. ابویعلی به سبب کثرت استماع و کتابت حدیث و در پرتو درک محضر محدثان سالخورده در واپسین سالهای عمر آنان و نیز ثقه بودن، دین‌داری، تقوا، خلوص نیت و حسن خلق، خیلی زود توانست در موصل جای پدربزرگ خود را بگیرد و طالبان حدیث را از شهرهای مختلف خراسان و عراق و دیگر مناطق به‌سوی خود جلب کند.»<ref>صادقی، مریم، ج6، ص436</ref> | ||
ابویعلی موصلی از اشخاص زیر استماع کرد: | ابویعلی موصلی از اشخاص زیر استماع کرد: | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۵۶: | ||
# محمد بن جامع عطار؛ | # محمد بن جامع عطار؛ | ||
# محمد بن عبدالله بن نمیر؛ | # محمد بن عبدالله بن نمیر؛ | ||
# محمد بن بکار مولی | # محمد بن بکار مولی بنی‌هاشم؛ | ||
# محمد بن بکار بصری؛ | # محمد بن بکار بصری؛ | ||
# محمد بن عباد مکی؛ | # محمد بن عباد مکی؛ | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۷۲: | ||
# یحیی بن ایوب مقابری؛ | # یحیی بن ایوب مقابری؛ | ||
# یحیای حمانی؛ | # یحیای حمانی؛ | ||
# و... .<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد، ص10-12</ref> | # و....<ref>ر.ک: حسین سلیم اسد، ص10-12</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۵: | ||
# ابوعمرو بن حمران حیری؛ | # ابوعمرو بن حمران حیری؛ | ||
# ابوالشیخ؛ | # ابوالشیخ؛ | ||
# و... .<ref>ر.ک: صادقی، مریم، ج6، ص436</ref> | # و....<ref>ر.ک: صادقی، مریم، ج6، ص436</ref> | ||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۱۹۸: | خط ۱۹۵: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
# حسین سلیم اسد، المعجم، تألیف ابویعلی تمیمی، دار المأمون للتراث، بیروت، چاپ اول، 1410ق. | # حسین سلیم اسد، المعجم، تألیف ابویعلی تمیمی، دار المأمون للتراث، بیروت، چاپ اول، 1410ق. | ||
# صادقی، مریم، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373. | # صادقی، مریم، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373. | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۶: | ||
[[المعجم (ابویعلی موصلی)]] | [[المعجم (ابویعلی موصلی)]] | ||
[[مسند | [[مسند أبي‌يعلی الموصلي]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۱۲
| نام | ابویعلی موصلی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابی یعلی، احمد بن علی |
| نام پدر | علی |
| متولد | 210ش |
| محل تولد | موصل |
| رحلت | 307ق |
| اساتید |
|
| برخی آثار | المعجم (ابویعلی موصلی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE17086AUTHORCODE |
برای دیگر کاربردها، ابویعلی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
احمد بن علی موصلی (210-307ق) معروف به ابویعلی موصلی از ائمه و حفاظ اهل سنت؛ محدث برجسته حنفی‌مذهب موصل و صاحب مسند.
ولادت
امام اهل سنت، حافظ، شیخ‌الاسلام، ابویعلی احمد بن علی بن مثنی بن یحیی بن عیسی بن هلال تمیمی موصلی، در سوم شوال سال 210ق در خانواده‌ای سرشناس و اهل علم در موصل زاده شد. نیای او ابوعلی مثنی بن یحیی، معروف به بازبدای (منسوب به قریه‌ای در کرانه غربی دجله) از محدثان نامدار عراق بود و پدرش نیز در حدیث دست داشت، آمد. با این حساب وی پنج سال از نسائی بزرگتر است بعلاوه این‌که اعلی إسناداً از او نیز هست.[۱]
ابویعلی با بزرگان علما دیدار داشت و در نوجوانی به یاری پدر و دایی‌اش محمد بن احمد بن ابومثنی به شهرهای مختلف سفر کرد.[۲]
وفات
ابویعلی تا اواسط سال 307 هجری زنده بود و به قول ابوحسین بن منادی در چهاردهم جمادی‌الاولای آن سال در نودوهفت سالگی از دنیا رفت.[۳] «به گزارش ازدی، در روز وفات وی، مردم موصل بازارها را تعطیل کردند و جمع کثیری در مراسم تشییع جناره وی حضور یافتند.»[۴]
در نظر دیگران
ابوموسای مدینی می‌گوید: هبةالله ابرقوهی از کسی شنیده بود که پدر ابوعبدالله بن منده به‌سوی ابویعلی رحلت (سفر علمی) کرد و به وی گفت: دلیل رحلت من به نزدت، اجماع اهل عصر بر ثقه و متقن بودن توست.
سلمی نیز می‌گوید: از دارقطنی درباره ابویعلی پرسیدم و گفت: «ثقة، مأمون».[۵]
ابو عمرو بن حمدان، ابویعلی موصلی را بر حسن بن سفیان برتری می‌داد. از وی پرسیدند: دلیل این امر چیست، درحالی‌که حسن بن سفیان بزرگتر از ابویعلی است و شیوخش اعلی از شیوخ ابویعلی هستند؟ گفت: چون ابویعلی احتساباً حدیث می‌کند و حسن بن سفیان اکتساباً.[۶]
اساتید
او «در بغداد فقه حنفی را نزد اصحاب ابویوسف فرا گرفت. وی با احمد بن حنبل مجالست داشته و بیشتر منابع، وی را نیز در شمار مشایخ ابویعلی آورده‌اند. ولی خود وی در المعجم، نامی از احمد نبرده است. ابویعلی به سبب کثرت استماع و کتابت حدیث و در پرتو درک محضر محدثان سالخورده در واپسین سالهای عمر آنان و نیز ثقه بودن، دین‌داری، تقوا، خلوص نیت و حسن خلق، خیلی زود توانست در موصل جای پدربزرگ خود را بگیرد و طالبان حدیث را از شهرهای مختلف خراسان و عراق و دیگر مناطق به‌سوی خود جلب کند.»[۷]
ابویعلی موصلی از اشخاص زیر استماع کرد:
- احمد بن حاتم طویل؛
- احمد بن جمیل؛
- احمد بن عیسی تستری؛
- احمد بن ابراهیم موصلی؛
- احمد بن منیع؛
- احمد بن محمد بن ایوب؛
- ابراهیم بن حجاج سامی؛
- ابراهیم بن حجاج نیلی مصاحب سلام بن ابومطیع؛
- ابراهیم بن محمد بن عرعره؛
- ابراهیم بن عبدالله هروی؛
- ابراهیم بن زیاد سبلان؛
- اسحاق بن ابواسرائیل؛
- اسحاق بن موسی خطمی؛
- اسحاق بن اسماعیل طالقانی؛
- ابومعمر اسماعیل بن ابراهیم هذلی؛
- ابوابراهیم اسماعیل ترجمانی؛
- اسماعیل بن عبدالله بن خالد قرشی؛
- ایوب بن یونس بصری؛
- وهیب؛
- ازرق بن علی ابوالجهم؛
- امیة بن بسطام؛
- بشر بن ولید کندی؛
- بشر بن هلال؛
- بسام بن یزید نقال؛
- جعفر بن مهران سباک؛
- جبارة بن مغلس؛
- جعفر بن حمید کوفی؛
- حوثرة بن اشرس عدوی؛
- حسن بن عیسی بن ماسرجس؛
- حکم بن موسی؛
- حارث بن مسکین؛
- حارث بن سریج؛
- حفص بن عبدالله حلوانی؛
- حجاج بن شاعر؛
- خلف بن بزار؛
- خالد بن مرداس؛
- خلیفه بن خیاط؛
- داود بن عمرو ضبی؛
- داود بن رشید؛
- روح بن عبدالمؤمن مقری؛
- ربیع بن ثعلب؛
- ابوخیثمه زهیر بن حرب؛
- زکریا بن یحیای زحمویه؛
- زکریا بن یحیای رقاشی؛
- زکریا بن یحیای کسایی کوفی؛
- ابوربیع زهرانی؛
- ابوربیع سلیمان بن داود خُتُّلِیّ؛
- ابوایوب سلیمان بن داود شاذکونی؛
- سلیمان بن محمد مبارکی؛
- سعید بن عبدالجبار؛
- سعید بن ابوربیع سمان؛
- سعید بن مطرف باهلی؛
- سریج بن یونس؛
- سهل بن زنجله رازی؛
- شیبان بن فروخ؛
- صلت بن مسعود جحدری؛
- صالح بن مالک خوارزمی؛
- عبدالله بن محمد بن اسماء؛
- عبدالله بن معاویه جمحی؛
- عبدالله بن سلمه بصری؛
- اشعث بن براز هجیمی؛
- عبدالله بن عون خراز؛
- ابوبکر بن ابی شیبه؛
- عبدالله بن بکار بصری؛
- عبدالله بن عمر مشکدانه؛
- عبیدالله بن عمر قواریری؛
- عبیدالله بن معاذ؛
- عبدالرحمن بن سلام جمحی؛
- عبدالرحمن بن صالح اسدی؛
- ابونصر عبدالملک بن عبدالعزیز تمار؛
- عبدالواحد بن غیاث؛
- عبدالغفار بن عبدالله بن زبیر؛
- عبدالاعلی بن حماد نرسی؛
- علی بن جعد؛
- علی بن حمزه معولی؛
- علی بن مدینی؛
- عمرو ناقد؛
- عمرو بن حصین؛
- عمرو بن ابوعاصم نبیل؛
- عیسی بن سالم؛
- عیسی بن ابی شیبه؛
- غسان بن ربیع؛
- فضل بن صباح؛
- قطن بن نسیر؛
- کامل بن طلحه؛
- مصعب بن عبدالله؛
- منصور بن ابومزاحم؛
- معلی بن مهدی؛
- مسروق به مرزبان؛
- منتجع بن مصعب بصری؛
- موسی بن محمد بن حیان؛
- محمد بن منهال ضریر؛
- محمد بن منهال انماطی؛
- محمد بن ابوبکر مقدمی؛
- محمد بن یحیی بن سعید قطان؛
- محمد بن جامع عطار؛
- محمد بن عبدالله بن نمیر؛
- محمد بن بکار مولی بنی‌هاشم؛
- محمد بن بکار بصری؛
- محمد بن عباد مکی؛
- محمد بن اسحاق مسیبی؛
- ابوکریب محمد بن علاء؛
- محمد بن خالد طحان؛
- محمد بن عبدالله بن عمار موصلی؛
- نعیم بن هیصم؛
- هدبه بن خالد؛
- هارون بن معروف؛
- هاشم بن حارث؛
- هذیل بن ابراهیم جمّانی؛
- وهب بن بقیه؛
- یحیی بن معین؛
- یحیی بن ایوب مقابری؛
- یحیای حمانی؛
- و....[۸]
شاگردان
- ابوعلی قالی؛
- نسایی؛
- ابن حبان؛
- ابوالفتح ازدی؛
- طبرانی؛
- ابن عدی؛
- ابوعمرو بن حمران حیری؛
- ابوالشیخ؛
- و....[۹]
آثار
- مسند ابویعلی؛
- المعجم؛
- حدیث محمد بن بشار عن شیوخه؛
- المفاريد.[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- حسین سلیم اسد، المعجم، تألیف ابویعلی تمیمی، دار المأمون للتراث، بیروت، چاپ اول، 1410ق.
- صادقی، مریم، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.