علامه حسن‌زاده آملی؛ عارف ذوالفنون

علامه حسن‌زاده آملی؛ عارف ذوالفنون
پدیدآوران	فاضلی، قادر (نویسنده)
ناشر	نقد فرهنگ
مکان نشر	تهران
سال نشر	1400
چاپ	يکم
شابک	‎3ـ07ـ7919ـ622ـ978
موضوع	ح‍س‍ن‌زاده‌ آم‍ل‍ي‌، ح‍س‍ن‌، ‏?1307‏‏-‏‏1400 مجتهدان و علما - ايران - سرگذشت نامه و کتاب شناسي
کد کنگره	‏2ف5ح / 55/3 BP

علامه حسن‌زاده آملی؛ عارف ذوالفنون تألیف قادر فاضلی، آنچه در این کتاب آمده، چون قطره‌ای دریا و ذره‌ای از صحراست. نویسنده کتاب آنچه را خود از حضرت استاد علامه حسن‌زادۀ املی در طول چند سال شنیده و دیده است، به کار گرفته است.

ساختار

کتاب در پنج فصل به نگارش درآمده است.

گزارش کتاب

آنچه در این کتاب آمده، چون قطره‌ای دریا و ذره‌ای از صحراست. نویسنده کتاب آنچه را خود از حضرت استاد علامه حسن‌زادۀ آملی در طول چند سال شنیده و دیده است، به کار گرفته است. در فصل اول کتاب به زندگی‌نامۀ استاد و آثار ایشان پرداخته شده است. آثار ایشان در این فصل به ترتیب موضوعی در ذیل مباحث عرفانی، فلسفی، کلامی، تفسیری، روایی، رجالی، فقهی، ریاضی و هیوی، ادبی و آثار متفرقه آورده شده‌اند.

حسن بن عبدالله حسن‌زادۀ آملی مشهور به علامه حسن‌زاده و علامۀ ذوالفنون در اواخر سال 1307 در ایرا از توابع لاریجان آمل دیده به جهان گشود و در تاریخ چهارم مهرماه سال 1400 بعد از 93 این جهان فانی را ترک کرد و در زادگاهش به خاک سپرده شد. ایشان در حالی که شش‌ساله بودند، به مکتب‌خانه خدمت یک معلم روحانی شرفیاب شدند و نزد او خواندن و نوشتن یاد گرفتند و تعدادی از جزوات متدوال در مکتبخانه‌های آن زمان را خواندند. بعد از این وارد دورۀ ابتدایی شدند. تاریخ ورود ایشان به مدرسۀ روحانی مهرماه سال 1323 بود. تحصیلات کتب ابتداییه که میان طلاب علوم دینی معمول و متداول است، از نصاب الصبیان و رسالۀ عملیۀ فارسی آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و کلیات سعدی، گلستان سعدی، جامع المقدمات، شرح الفیه سیوطی، حاشیۀ ملاعبدالله بر تهذیب المنطق، شرح جامی بر کافیۀ نحو، شمیسه در منطق، شرح نظام در صرف، مطول در معانی و بیان و بدیع، معالم در اصول، تبصره در فقه، قوانین در اصول تا مبحث عام و خاص را در آمل از محضر روحانیون و علمای آن شهر فراگرفت.

پس از تحصیل در آمل در شهریور سال 1329 به تهران آمدند و چند سالی در مدرسۀ حاج ابوالفتح به سر بردند و باقی کتب شرح لمعه از عام و خاص قوانین تا آخر جلدین آن را در محضر آیت‌الله آقا سیداحمد لواسانی درس خواندند. بعد از آن چند سال در مدرسۀ مروی به سر بردند و به ارشاد جناب آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی به محضر علامه ابوالحسن شعرانی رسیدند و آن بزرگوار چون پدری مهربان، سالیانی دراز همّ خویش را به تربیت و تعلیم ایشان مصروف داشت.

از مهم‌ترین آثار ایشان می‌توان به این موارد اشاره کرد: الهی‌نامه، تصحیح رسالۀ مکاتبات، تصحیح و تعلیف رسالۀ تحفة الملوک، رسالۀ انه الحق، رسالۀ مفاتیح المخازن، تصحیح و تعلیق شفا، صدکلمه، نثر الدراری علی نظم اللئالی، نصوص الحم بر فصوص الحکم، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، انسان و قرآن، رساله فی الامامه، دروس معرفت اوفاق و .... .

فصل دوم دربرگیرندۀ مصاحبه‌ای است که استاد با مجلۀ حوزه به سال 1366 داشته است. در فصل سوم خاطراتی از استاد نقل شده است. فصل چهارم با عنوان «عرفانیات» دربرگیرندۀ نکاتی دربارۀ برخی از اصطلاحات عرفانی است؛ از جمله محو و اثبات، جعل، حرکت، وجود در عرفان و فلسفه، نفس ناطقه، اعدام و ایجاد، حرکت جوهری و مولوی، سایه بودن عالم، عوالم و .... .

فصل پنجم و پایانی کتاب نیز دربرگیرندۀ منتخبی از غزلیات استاد است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات