۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابن عقیل (ابهام زدایی)' به 'ابن عقیل (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن عقیل (ابهام زدایی)' به 'ابن عقیل (ابهامزدایی)') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|ابن عقیل (ابهامزدایی)}} | |||
'''ابن عقيل، ابومحمد بهاءالدين عبدالله بن عبدالرحمان''' (698-769ق)، نحوى، فقيه و قاضى شافعى. از مهمترین آثار او [[شرح ابن عقیل]] | |||
==ولادت== | |||
== | |||
او در 9 محرم سال 698 متولد شد. نسب وى به عقيل بن ابىطالب مىرسد، بنابراین اصالتا قرشى هاشمى است و اينكه او را آمدى، [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزرى]]، و هَمَدانى خواندهاند، محتمل است كه ناظر به اقامت برخى اجداد نزدیک تر او در این شهرها بوده باشد. وى به بالس و حلب نيز منسوب است. ابن عقيل گرچه در قاهره باليد، اما از گفته [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] كه او را «نزيل» قاهره مىداند و به تهيدست بودن او هنگام ورود به قاهره اشاره مىكند، چنين برمىآيد كه وى در آن شهر به دنيا نيامده بوده است، با این حال، [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزرى]] تولد او را در مصر دانسته است. | او در 9 محرم سال 698 متولد شد. نسب وى به عقيل بن ابىطالب مىرسد، بنابراین اصالتا قرشى هاشمى است و اينكه او را آمدى، [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزرى]]، و هَمَدانى خواندهاند، محتمل است كه ناظر به اقامت برخى اجداد نزدیک تر او در این شهرها بوده باشد. وى به بالس و حلب نيز منسوب است. ابن عقيل گرچه در قاهره باليد، اما از گفته [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] كه او را «نزيل» قاهره مىداند و به تهيدست بودن او هنگام ورود به قاهره اشاره مىكند، چنين برمىآيد كه وى در آن شهر به دنيا نيامده بوده است، با این حال، [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزرى]] تولد او را در مصر دانسته است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۴: | ||
چون خطیب قزوینى در 727ق به مصر آمد و قاضى القضاه شد، ابن عقيل در شمار نزدیک ان او درآمد و معلّم فرزندان وى شد. مدتى نيز در مدرسه قطبيه كبرى تدريس كرد و در جامع ناصرى به آموختن فقه پرداخت. درس تفسيرى هم در جامع طولونى برقرار كرد كه دوره آن 23 سال طول كشيد. | چون خطیب قزوینى در 727ق به مصر آمد و قاضى القضاه شد، ابن عقيل در شمار نزدیک ان او درآمد و معلّم فرزندان وى شد. مدتى نيز در مدرسه قطبيه كبرى تدريس كرد و در جامع ناصرى به آموختن فقه پرداخت. درس تفسيرى هم در جامع طولونى برقرار كرد كه دوره آن 23 سال طول كشيد. | ||
ابن عقيل در كنار تدريس و تفسير، چند بار نيز به امر قضا پرداخت. مدتى نيابت خطیب قزوینى و پس از آن نيابت قاضى القضاه عزالدين ابن جماعه را برعهده داشت، اما چندى بعد ابن جماعه او را به سبب سخن ناروايى كه درباره قاضى موفقالدين حنبلى گفته بود از این منصب عزل كرد. وى یک بار ديگر در 759ق تحت حمايت امیر صرغتمش، پس از عزل ابن جماعه، جانشين او شد و به قاضى القضاتى مصر دست يافت. با آنكه ابن عقيل بيش از 80 روز در این منصب باقى نماند، اما در همین مدت كوتاه برخى احكام را كه ناروا مىدانست، لغو كرد و ثروتهاى كلانى را میان طلاب و فقها تقسيم نمود. وى در نحو نيز به درجهاى رسيد كه استادش ابوحيان او را داناترين نحویان | ابن عقيل در كنار تدريس و تفسير، چند بار نيز به امر قضا پرداخت. مدتى نيابت خطیب قزوینى و پس از آن نيابت قاضى القضاه عزالدين ابن جماعه را برعهده داشت، اما چندى بعد ابن جماعه او را به سبب سخن ناروايى كه درباره قاضى موفقالدين حنبلى گفته بود از این منصب عزل كرد. وى یک بار ديگر در 759ق تحت حمايت امیر صرغتمش، پس از عزل ابن جماعه، جانشين او شد و به قاضى القضاتى مصر دست يافت. با آنكه ابن عقيل بيش از 80 روز در این منصب باقى نماند، اما در همین مدت كوتاه برخى احكام را كه ناروا مىدانست، لغو كرد و ثروتهاى كلانى را میان طلاب و فقها تقسيم نمود. وى در نحو نيز به درجهاى رسيد كه استادش ابوحيان او را داناترين نحویان گیتى خوانده است. | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
# شرح الفيه [[ | # شرح الفيه [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]؛ | ||
# المساعد على تسهيل الفوائد لابن مالك؛ | # المساعد على تسهيل الفوائد لابن مالك؛ | ||
#تيسير الاستعداد لرتبه الاجتهاد، خلاصهاى است از اثر مطول خود وى با نام الجامع النفيس كه آن را در ضمن املا به صورت اثر حاضر تلخيص كرد. | #تيسير الاستعداد لرتبه الاجتهاد، خلاصهاى است از اثر مطول خود وى با نام الجامع النفيس كه آن را در ضمن املا به صورت اثر حاضر تلخيص كرد. | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۷: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۴: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:قاضیان]] | |||