ابن نما، محمد بن جعفر

ابن ‌نما، محمد بن جعفر
نام کامل	ابو ابراهیم (یا ابوجعفر) محمد بن ‌جعفر بن ‌محمد (هبة الله) ابن ‌نما
لقب	نجیب الدین
نام پدر	محمد
رحلت	645ق
مدفن	کربلا
طول عمر	80سال
اطلاعات علمی
مشایخ	ابوالفرج علی بن ‌سعید راوندی، ابن ‌ادریس حلی
شاگردان	علی ابن ‌طاووس، احمد ابن ‌طاووس، ابن ‌علقمی

برای دیگر کاربردها، ابن نما حلی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ابو ابراهیم (یا ابوجعفر) محمد بن ‌جعفر بن ‌محمد (هبة الله) ابن ‌نما، ملقب به نجیب‌الدین (متوفای ذیحجه 645 / آوریل 1248)، استاد محقق حلی،

خاندان

ابن ‌نَما، عنوان افراد خاندانی امامی از عالمان و فقیهان حله که در سده‌های 6-8ق/12-14م می‌زیسته‌اند. نیای بزرگ آنان نما پسر علی بن ‌حمدون ربعی بود که با ابوعلی طوسی معاصر بوده است. از پیشینیان این خاندان علی بن ‌علی بن ‌نما را می‌توان نام برد که از حسن بن ‌علی بن ‌حمزه اقساسی (متوفای 593ق) روایت کرده و چنانکه از تنبیه ورّام بر می‌آید، ابوالحسن علی بن ‌ابراهیم عریضی از وی بهره برده است. دیگر عضو قدیم این خاندان ابوالبقاء هبه الله ابن ‌نماست که در نخستین سند کتاب سُلیم بن ‌قیس هلالی از او یاد شده است؛ طبق این سند ابوالبقاء کتاب مذکور را نزد ابوعبدالله حسین بن ‌احمد بن ‌طحال مقدادی در 520ق در نجف قرائت کرده است. همچنین از المزار مشهدی بر می‌آید که مؤلف آن در 569 و 573ق از ابوالبقاء استفاده برده است. نیز می‌دانیم که پسر وی جعفر بن ‌هبه‌ الله از راویان او به شمار می‌رود.

ولادت و وفات

از جزئیات زندگی و تحصیل او آگاهی دقیقی در دست نیست. تنها از آن‌رو که سن وی را در هنگام مرگ 80 سال ذکر کرده‌اند، احتمالاً حدود 565ق متولد شده است. نجیب‌الدین بنا به قول امین در حله درگذشت و در کربلا به خاک سپرده شد. همو اضافه کرده که ابن ‌علقمی وزیر به رثای او پرداخت.

مشایخ

از اسناد برخی روایات نیز بر می‌آید که وی از افرادی چون ابوالفرج علی بن ‌سعید راوندی، ابن ‌ادریس حلی، محمد بن ‌جعفر مشهدی، عبد الرؤساء هبه‌ الله بن ‌حامد، برهان‌الدین محمد قزوینی و نیز از پدر خود جعفر بن ‌نما روایت کرده است.

شاگردان

از شاگردان و راویان نجیب‌الدین می‌توان علی ابن ‌طاووس که به گفته خود از نجیب‌الدین اجازه روایت داشته و نزد او فقه آموخته است، همچنین احمد ابن ‌طاووس، ابن ‌علقمی وزیر، محقق حلی، سدیدالدین یوسف بن ‌علی حلی، یحیی بن ‌سعید حلی و نیز فرزندش جعفر را نام برد.

آثار

گرچه در منابع گفته شده که وی دارای تألیفاتی بوده است، اما حتی نام این تألیفات نیز در دست نیست.

منابع مقاله

بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.