المجموعة المفضلية: تفاوت میان نسخه‌ها

نوشته مفضّل بن عمرو جعفی است و با نام «الرسالة المفضّلية و الاتكال‌ علی‌ باري البريّة» نیز شناخته می‌شود. این کتاب از مهم‌ترین منابع برای باورهای علویّون و مرجعی برای شرح معنای «وجود خداوند» بشمار می‌آید که در گفتگوی مفضّل با امام صادق(ع) مطرح شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9</ref>‏.

 

برخی درباره انتساب کتاب می‌گویند که علویان سوریه آن را به امام(ع ) نسبت داده‌اند و ازآنجاکه این رساله اعتقادات ویژة آنان را در بر دارد و افکار باطنی‌گری نُصَیریان‌ به‌روشنی در آن دیده می‌شود‌، نسبت‌ دادنش به امام صادق(ع ) درست نیست<ref>ر.ک: ضیایی، علی‌اکبر، ص154</ref>‏.

این کتاب روایتی است که محمد بن سِنان از مفضّل بن عَمرو فراهم آورده است. موضوع «الحُجُب و النور» درباره شناخت حجاب‌ها است؛ چراکه، مبحث «حُجُب و اَنوار» در باور علویّون اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد.

 

 

سلسله سند کتاب از ولید بن عباس آغاز می‌شود و از حسن بن طبری، محمد بن سنان و مفضّل بن عَمرو می‌گذرد تا به ابن خطّاب و پرسش‌های فراوان او از امام صادق‌(ع) می‌رسد<ref>ر.ک: همان، ص21-19</ref>‏.

این اثر به روایت محمد بن سنان از مفضل بن عَمرو است که به گمان این فرقه در پرسش از امام صادق(ع) فراهم آمده است و مباحثی مانند «تماثل میان وجود و عبادات» و مباحثی در حج و نماز را پوشش می‌دهد. همچنین، بر این نکته تأکید می‌کند که «حج» مثالی از تکرار است که خود، دوره‌ای لامُتناهی از دوره‌ها است. محمد بن سنان می‌گوید که این کتاب را با گردآوری اخبار به‌منظور شناخت امیر مؤمنان(ع) فراهم آوردم<ref>ر.ک: همان، ص66-65</ref>‏.

این کتاب منسوب به مفضّل بن عَمرو است که احادیثی از امام صادق(ع) را درباره گذر از صراط، سرنوشت بندگان و مسئله مسخ و رسخ انسان در بر دارد.

این اثر به نام [[توحید مفضل]] شناخته می‌شود و ثمره گفتگوهایی است که مفضل در چهار نشست با امام صادق(ع) در باب خداشناسی داشته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص167</ref>‏.

متن این کتاب مناظره‌ای میان امام‌ صادق(ع) و پزشکی هندی است که حضرت این رساله را در پاسخ نامه مفضل‌ بن عمر نگاشته و برایش فرستاده‌اند. مفضل پیش‌تر در نامه‌ای به امام(ع) گفته بود: فرقه‌هایی میان مسلمانان پیدا شده‌اند که ربوبیت را منکرند و با مردم نیز مجادله می‌کنند. او از حضرت پاسخی را درخواست کرده بود. امام(ع) گزارش مناظره خود با طبیب هندی را، که با اشاره به هلیله‌ای در دست طبیب، آغاز شده است، در کتابی تدوین نمودند و به‌سوی مفضل بن عمر فرستادند. درباره این اثر و انتسابش به امام صادق(ع) تردیدهایی است که آن را با همه شهرتی‌ که‌ دارد، از آثار مشکوک بشمار ‌آورده است<ref>ر.ک: صالحی، محمدعلی، ص125-123</ref>‏.

 

 

کتاب الهفت الشريف ، نیز از کتب دیگر‌ منسوب‌ به مفضل است که به روش «گفتگو» میان او و امام صادق(ع) در ٦٧ باب تدوین شده و به‌خاطر ابواب نخستین آن، به نام‌های «الهفت و الأظلّة » و «الهفت و الأشباح » نیز‌ معروف‌ است. فرقه نُصَیریه این اثر را بزرگ می‌شمارند.

نوشته حسین بن هارون بغدادی (از شاگردان شیخ خُصَیبی) است. این اثر گُزیده‌ای از کتاب بزرگ دیگر او است که به گمان خود، هزاروصد آیه را، که به تناسخ گواهی می‌دهند، در آن گنجانده است. نویسنده داستان‌های فراوانی از وجود تناسخ را آورده است که خود، رواج این باورها را در زمان وی نشان می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص425</ref>‏.