۱۱۸٬۶۸۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابن جماعة، محمد بن ابی‌بکر' به 'ابن جماعه، محمد بن ابی‌بکر'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن جماعة، محمد بن ابی‌بکر' به 'ابن جماعه، محمد بن ابی‌بکر') |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| نام کامل = محمد بن قرقماس | | نام کامل = محمد بن قرقماس | ||
| نام‌های دیگر = ابن قرقماس، ناصرالدین (یا شمس‌الدین) محمد بن قرقماس بن عبدالله الناصری | | نام‌های دیگر = ابن قرقماس، ناصرالدین (یا شمس‌الدین) محمد بن قرقماس بن عبدالله الناصری | ||
| لقب = | | لقب = ناصرالدین، شمس‌الدین | ||
| تخلص = ابن قرقماس | | تخلص = ابن قرقماس | ||
| نسب = ممالیک مصر | | نسب = ممالیک مصر | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE70465AUTHORCODE | | کد مؤلف =AUTHORCODE70465AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' ابن قُرْقْماس، ناصرالدین (یا شمس‌الدین) محمد بن قرقماس<ref>قرقماس را به صورت قورقماز ضبط کرده که شاید به تلفظ ترکی کلمه نزدیک‌تر باشد</ref>''' (ح ۸۰۲ ـ شوال ۸۸۲ق / ۱۴۰۰- ژانویۀ ۱۴۷۸م)، ادیب، شاعر، مفسر قرآن، عالم علم حروف و کیمیا. | ''' ابن قُرْقْماس، ناصرالدین (یا شمس‌الدین) محمد بن قرقماس<ref>قرقماس را به صورت قورقماز ضبط کرده که شاید به تلفظ ترکی کلمه نزدیک‌تر باشد</ref>''' (ح ۸۰۲ ـ شوال ۸۸۲ق / ۱۴۰۰- ژانویۀ ۱۴۷۸م)، ادیب، شاعر، مفسر قرآن، عالم علم حروف و کیمیا. | ||
== | ==ولادت== | ||
دربارۀ زندگی وی آگاهی اندکی در دست است، او که ظاهراً از فرزندان ممالیک بوده است، در قاهره زاده شد، | دربارۀ زندگی وی آگاهی اندکی در دست است، او که ظاهراً از فرزندان ممالیک بوده است، در قاهره زاده شد، | ||
== تحصیلات، اساتید == | |||
قرائت قرآن را نزد [[جمال‌الدین محمود بن فوال]] آغاز کرد و سپس نزد همو قرائات سبع را آموخت. | |||
گفته‌اند که وی در درس عزالدین ابن جماعه نیز حضور می‌یافت. وی سپس به علم حروف، کیمیا و دیگر علوم خفیه روی آورد و مدعی دانستن آن علوم شد و گفته‌اند که زین‌الدین انصاری این علوم را نزد وی آموخت. | بخشی از ادبیات عرب، منطق، جدل، فقه و جزء آن را نزد [[عزالدین عبدالسلام بغدادی]] فراگرفت و از دیگر عالمان هم روزگار خویش نیز دانش آموخت. | ||
گفته‌اند که وی در درس [[ابن جماعه، محمد بن ابی‌بکر|عزالدین ابن جماعه]] نیز حضور می‌یافت. وی سپس به علم حروف، کیمیا و دیگر علوم خفیه روی آورد و مدعی دانستن آن علوم شد و گفته‌اند که [[انصاری شیرازی، علی بن حسین|زین‌الدین انصاری]] این علوم را نزد وی آموخت. | |||
در پزشکی نیز ظاهراً دستی داشت، زیرا دو کتاب در این زمینه از او باقی است. وی گویا برخی از آثار خود را در پاسخ به پرسش‌هایی که از او می‌شد، تألیف کرده است. | در پزشکی نیز ظاهراً دستی داشت، زیرا دو کتاب در این زمینه از او باقی است. وی گویا برخی از آثار خود را در پاسخ به پرسش‌هایی که از او می‌شد، تألیف کرده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۲: | ||
وی مدرسه‌ای ساخت وشماری از کتاب‌هایی را که خود استنساخ کرده بود، وقف آن کرد. | وی مدرسه‌ای ساخت وشماری از کتاب‌هایی را که خود استنساخ کرده بود، وقف آن کرد. | ||
ابن ایاس ابن قرقماس را یکی از بزرگان حنفی شمرده و سخاوی چندین بار با وی دیدار کرده و برخی از شعرهای او را نوشته است با این حال گفته‌اند که در نوشته‌های ابن قرقماس خطاهای صرفی و نحوی بسیار بوده است که ظاهراً از برخی کاستی‌ها در عربی دانی او ناشی می‌شده است. | [[ابن ایاس، محمد بن احمد|ابن ایاس]] ابن قرقماس را یکی از بزرگان حنفی شمرده و [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] چندین بار با وی دیدار کرده و برخی از شعرهای او را نوشته است با این حال گفته‌اند که در نوشته‌های ابن قرقماس خطاهای صرفی و نحوی بسیار بوده است که ظاهراً از برخی کاستی‌ها در عربی دانی او ناشی می‌شده است. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۶۸: | خط ۷۱: | ||
# فتح الخلاق فی علم الحروف و الاوفاق، در علوم خفیه و غریبه؛ | # فتح الخلاق فی علم الحروف و الاوفاق، در علوم خفیه و غریبه؛ | ||
# فتح الرحمن فی تفسیر القرآن، که تفسیری است در ۲۰ مجلد. دو جزء از آن در صوفیه موجود است. ابن قرقماس خود آن را بزرگ‌ترین اثر خویش شمرده است. وی در این تفسیر از شیوۀ دیگر مفسران پیروی کرده و در خلال آن حکایاتی در بیم و امید و اندرز آورده است. آربری اثری با عنوان تفسیر القرآن را نیز به وی نسبت داده که احتمالاً عنوان مختصر همین کتاب است. سه نسخه از این کتاب در صوفیه موجود است که هر یک بخشی از قرآن را در بردارد. همچنین نسخه‌ای از آن در استانبول موجود است؛ | # فتح الرحمن فی تفسیر القرآن، که تفسیری است در ۲۰ مجلد. دو جزء از آن در صوفیه موجود است. ابن قرقماس خود آن را بزرگ‌ترین اثر خویش شمرده است. وی در این تفسیر از شیوۀ دیگر مفسران پیروی کرده و در خلال آن حکایاتی در بیم و امید و اندرز آورده است. آربری اثری با عنوان تفسیر القرآن را نیز به وی نسبت داده که احتمالاً عنوان مختصر همین کتاب است. سه نسخه از این کتاب در صوفیه موجود است که هر یک بخشی از قرآن را در بردارد. همچنین نسخه‌ای از آن در استانبول موجود است؛ | ||
# القبس المجتبی ( المجتنی) فی شرح الاسماء الحسنی، ابن قرقماس در این کتاب نام‌های خدا را به روش متکلمان و نحویان همراه با بیان حقایق صوفیه تفسیر کرده است. نسخه‌ای از آن در استانبول موجود است؛ | # القبس المجتبی (المجتنی) فی شرح الاسماء الحسنی، ابن قرقماس در این کتاب نام‌های خدا را به روش متکلمان و نحویان همراه با بیان حقایق صوفیه تفسیر کرده است. نسخه‌ای از آن در استانبول موجود است؛ | ||
# قبس المجتدی و ترقیة المبتدی، این کتاب برگزیده‌ای از کتاب‌های پیشینیان در زمینۀ طالع‌بینی و علوم حروف و خفیه است. | # قبس المجتدی و ترقیة المبتدی، این کتاب برگزیده‌ای از کتاب‌های پیشینیان در زمینۀ طالع‌بینی و علوم حروف و خفیه است. | ||
نسخه‌ای با عنوان قبس المهتدی و ترقیة المبتدی در خدیویه مصر موجود است که با توجه به توضیح ذیل آن برمی‌آید که احتمالاً همان القبس المجتبی فی شرح الاسماء الحسنی باشد؛ | نسخه‌ای با عنوان قبس المهتدی و ترقیة المبتدی در خدیویه مصر موجود است که با توجه به توضیح ذیل آن برمی‌آید که احتمالاً همان القبس المجتبی فی شرح الاسماء الحسنی باشد؛ | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۷: | ||
# کتابی که به گفتۀ ابن ایاس آن را در معارضه با مقامات حریری نوشته بوده است. | # کتابی که به گفتۀ ابن ایاس آن را در معارضه با مقامات حریری نوشته بوده است. | ||
افزون بر آنچه گفته شد، ابیاتی از سروده‌های او نیز در مآخذ آمده است<ref>علوی | افزون بر آنچه گفته شد، ابیاتی از سروده‌های او نیز در مآخذ آمده است<ref>علوی مقدم، مهیار، ج4، ص461-460</ref>. | ||
| | ||
== پانویس== | == پانویس== | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۷: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[زهر الربيع في شواهد البدیع]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]] | ||