۱۴۶٬۶۲۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابن سراج (ابهام زدایی)' به 'ابن سراج (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن سراج (ابهام زدایی)' به 'ابن سراج (ابهامزدایی)') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | | | data-type="authorOtherNames" | ابن السراج، ابوبکر محمد بن سری | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|ابن سراج (ابهامزدایی)}} | |||
'''اِبْن سَرّاج، ابوبكر محمد بن سَرى بن سهل'''، نحوى، اديب و شاعر بغدادى، شاگرد [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] و استاد [[سیرافی، حسن بن عبدالله|سیرافی]] و رمانی، یکی از مشاهیر نحات و قراء در صده سوم و چهارم هجری | '''اِبْن سَرّاج، ابوبكر محمد بن سَرى بن سهل''' (متوفای 316ق)، نحوى، اديب و شاعر بغدادى، شاگرد [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] و استاد [[سیرافی، حسن بن عبدالله|سیرافی]] و رمانی، یکی از مشاهیر نحات و قراء در صده سوم و چهارم هجری | ||
تاريخ و محل ولادت او روشن نيست. | تاريخ و محل ولادت او روشن نيست. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
وى «[[كتاب | وى «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبویه]] را نزد [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] خواند و دير زمانى مصاحب او بود. از ديگر استادان او اطلاعى در دست نيست. گویا محضر زجّاج را نيز درك كرده است. | ||
==علت روی آوردن مجدد به نحو== | ==علت روی آوردن مجدد به نحو== | ||
وى پس از مرگ [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] (در سال 285ق) نحو را رها كرد و به موسيقى و منطق روى آورد و چندى نزد [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] به آموختن منطق پرداخت و در مقابل، به وى نحو آموخت. ابن سراج همچنان در كار موسيقى و منطق بود تا اينكه روزى در مجلسى از پاسخ گفتن به پرسشى نحوى عاجز ماند و به شدت مورد سرزنش زجاج كه در آن مجلس حضور داشت، قرار گرفت. این رویداد بر او بسيار گران آمد و از آن پس موسيقى و منطق را رها كرد و بار ديگر به «[[كتاب | وى پس از مرگ [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] (در سال 285ق) نحو را رها كرد و به موسيقى و منطق روى آورد و چندى نزد [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] به آموختن منطق پرداخت و در مقابل، به وى نحو آموخت. ابن سراج همچنان در كار موسيقى و منطق بود تا اينكه روزى در مجلسى از پاسخ گفتن به پرسشى نحوى عاجز ماند و به شدت مورد سرزنش زجاج كه در آن مجلس حضور داشت، قرار گرفت. این رویداد بر او بسيار گران آمد و از آن پس موسيقى و منطق را رها كرد و بار ديگر به «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبویه]] روى آورد، اما به آن هم بسنده نكرد و به بررسى بيشتر در آراء نحویان پرداخت و با دقت تمام نظرها و گفتههاى علماى معروف نحو، اعم از كوفى و بصرى را مورد ارزيابى قرار داد و چندى نگذشت كه خود در شمار یکى از نحویان برجسته درآمد، چندان كه پس از [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] و زجاج، او را پيشواى نحویان بصره دانستند. با اينهمه، دلبستگى و احترام وى نسبت به [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] همچنان پايدار ماند، چنانكه وقتى یکى از شاگردانش کتاب «[[الأصول في النحو|الاصول]]» او را از «[[المقتضب]]» [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] برتر دانسته بود، به سختى برآشفت. | ||
==اهمیت آراء نحوی ابن سراج== | ==اهمیت آراء نحوی ابن سراج== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
چند تن از بزرگترين نحویان سده 4ق در شمار شاگردان او بودهاند، از جمله: [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|ابوالقاسم زجّاجى]]، [[سیرافی، حسن بن عبدالله|سيرافى]]، ابوعلى فارسی، ابن جراح و على بن عيسى رُمّانى. ابوعلى فارسی افزون بر «[[كتاب | چند تن از بزرگترين نحویان سده 4ق در شمار شاگردان او بودهاند، از جمله: [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|ابوالقاسم زجّاجى]]، [[سیرافی، حسن بن عبدالله|سيرافى]]، ابوعلى فارسی، ابن جراح و على بن عيسى رُمّانى. ابوعلى فارسی افزون بر «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبویه]] و «تصريف» مازنى، ديوان نابغه ذبيانى را نيز به روايت اصمعى نزد او خوانده است. مخزومى در کتاب «مدرسة الكوفه» ابوطيب متنبى را نيز جزو شاگردان او به شمار آورده، اما این مطلب در منابع كهن ديده نمىشود. | ||
==تمایل به مکتب بصری== | ==تمایل به مکتب بصری== | ||
چنانكه گذشت، او در نحو به مكتب بصره تمايل داشت و به قياس در نحو بسيار | چنانكه گذشت، او در نحو به مكتب بصره تمايل داشت و به قياس در نحو بسيار اهمیت مىداد و بر كوفيان كه به شواذّ و نوادر استناد میكردند، خرده مىگرفت و به همین دليل گروهى از جمله زجاجى، سيرافى، [[ابن انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] او را بصرى دانستهاند، اما به سختى مىتوان او را پيرو مكتبى خاص دانست، زيرا در بسيارى از موارد با آراء [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبویه]] يا ديگر بصريان مخالف بود و گاهى آراء كوفيان و يا بغداديان را بر آنها ترجيح مىداد. | ||
==تبحر در زمینه قرائات قرآن== | ==تبحر در زمینه قرائات قرآن== | ||
ظاهراً وى در | ظاهراً وى در زمینه قرائات قرآن نيز تبحّر داشته است، چه ابوعلى فارسی در الحجة به گفتار وى در وجوه اختلاف قرائات، در سوره بقره استناد كرده است. | ||
==تبحر در فن کتابت== | ==تبحر در فن کتابت== | ||
وى در فن کتابت، به شيوه روزگار خویش نيز دستى داشت. ابوحيان توحيدى نمونهاى از نثر پرتكلف وى را در نامهاى به ابن حارث رازى (كه نشانه دوستى | وى در فن کتابت، به شيوه روزگار خویش نيز دستى داشت. ابوحيان توحيدى نمونهاى از نثر پرتكلف وى را در نامهاى به ابن حارث رازى (كه نشانه دوستى عمیق آن دو نيز هست) آورده است. | ||
==علاقه به شعر و موسیقی== | ==علاقه به شعر و موسیقی== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
#«احتجاج القراء»، اثرى در تفسير و قرائات | #«احتجاج القراء»، اثرى در تفسير و قرائات | ||
#الاصول في النحو، ابن سراج شهرت خویش را در واقع مديون | #الاصول في النحو، ابن سراج شهرت خویش را در واقع مديون همین کتاب است. | ||
#کتاب الخط | #کتاب الخط | ||
#کتاب «العروض» | #کتاب «العروض» | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۷: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[الأصول في النحو]] | [[الأصول في النحو]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||