آیین وهابیت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'وهابیت (ابهام زدایی)' به 'وهابیت (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =آیین وهابیت | | عنوان =آیین وهابیت | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نویسنده) | [[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 238/6 /س2آ9 1300 | | کد کنگره =BP 238/6 /س2آ9 1300 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
وهابیه - | وهابیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
[[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی]] | [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی]] | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03360AUTOMATIONCODE | |||
| کد اتوماسیون = | |||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03360 | ||
| کتابخوان همراه نور =03360 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|وهابیت (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''آيين وهابيت'''، تأليف آيت‌اللّه حاج شيخ | '''آيين وهابيت'''، تأليف [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌اللّه حاج شيخ جعفر سبحانى تبريزى]] است. در این رساله كليات مسائل مورد اختلاف وهابيون با ساير طوائف اسلامى، عنوان شده و از طريق کتاب و سنت، نظريۀ اسلام را روشن نموده است. | ||
==انگیزۀ تأليف== | |||
== | در انگیزۀ تأليف این گونه آثار بايد گفت كه چاپ و نشر کتاب‌ها، مقالات و ايراد سخنرانى‌هاى متفاوت عليه شيعه و ديگر فرق اسلامى، هر انديشمند دلسوزى را، وادار به پاسخگویى مى‌نمايد. در دو قرن اخير با شكل‌گیرى و قوت گرفتن وهابيون، بر كثرت و تنوع این گونه کتاب‌ها و مقالات افزوده شده است. | ||
به جرأت مى‌توان گفت كه امروزه، غالب مطالبى كه عليه شيعه و برخى معتقدات اسلامى، چاپ و نشر مى‌گردد، به طور مستقيم يا غير مستقيم به این سر نخ مى‌رسد. تهمت زدن به شيعه، كار رايجى شده است، خصوصا كه انقلاب شكوهمند اسلامى ایران خارى در چشم استعمارگران بوده و هست. | |||
بنابراین از اولین گام‌هاى تبليغ افكار ترقى شيعه و علوم اهل‌بيت عليهم‌السلام در جنبه‌هاى مختلف، پاسخ به شبهات و ايرادات بنى‌اسرائيلى است كه از طرف وهابيون مطرح و نشر مى‌گردد. این تأليف نيز در این راستا ارائه شده است. | |||
در | |||
به جرأت مى‌توان گفت كه امروزه، غالب مطالبى كه عليه شيعه و برخى معتقدات اسلامى، چاپ و نشر مى‌گردد، به طور مستقيم يا غير مستقيم به | |||
مصنف محترم غير از کتاب مورد بحث، در بررسى و رد افكار وهابيون، تأليفات ديگر نيز به رشتۀ تحرير در آورده است. | مصنف محترم غير از کتاب مورد بحث، در بررسى و رد افكار وهابيون، تأليفات ديگر نيز به رشتۀ تحرير در آورده است. | ||
یکى از آنها «[[مفاهيم القرآن]]» (كه در واقع تفسير موضوع قرآن است) مى‌باشد. در جلد نخست آن بحث توحيد در عبادت مطرح شد كه پيرامون توحيد و شرك (كه محور نقد وهابيون بر شيعه و ديگر فرق اسلامى است) از نظر قرآن سخن رانده است. | |||
کتاب ديگر «[[توسل به ارواح مقدسه]]» نام دارد، مربوط به مسائل توسل به ارواح مقدسه است كه وهابيون در آن مورد قلم فرسايى فراوانى نموده‌اند. | |||
تأليف ديگر جلد سوم کتاب «[[فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی|فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى]]» است كه در تبيين انديشه‌هاى [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيمیه]] و محمد بن عبدالوهاب در دو بخش تاريخچه و ريشۀ اعتقادات و عقايد و انديشه‌هاى وهابيون به زبان فارسی نگاشته شده است. | |||
تأليف ديگر مصنف «[[بحوث في الملل و النحل]]»، جلد چهارم در عقايد [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيمیه]] و محمد بن عبدالوهاب. | |||
==ساختار== | |||
کتاب از یک پيشگفتار و بيست فصل تشكيل شده است. | |||
==ساختار | |||
==گزارش محتوا== | |||
در پيشگفتار<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: پیشگفتار، ص5]</ref>، مطالبى از قبيل: لزوم تشكيل یک كنگرۀ علمى اسلامى برای حل اختلافات فكرى فرقه‌هاى مختلف اسلامى با شرايط خاص، بيان وضعيت فعلى ادارۀ حرمین شريفين و دور بودن این شيوه از مقصد قرآن، بيان مختصرى از کتاب‌هاى چاپ عربستان عليه شيعه و توصيه به شناخت فرقه‌هاى اسلامى از جمله شيعه از منابع اصلى آنها. | |||
فصل اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=24&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص24]</ref>: در زندگانى پایه‌گذار مسلك وهابيت محمد بن عبدالوهاب نجدى، آغاز فعاليت فكرى او، ديدگاه [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]، [[عقاد، عباس محمود|عباس محمود عقاد]]، و چند تن ديگر راجع به محمد بن عبدالوهاب و وهابيون. | |||
فصل دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=38&viewType=html ر.ک: همان، ص38]</ref>: بحثى است در وهابيون و تعمیر قبور اولیاء خدا، نظريۀ قرآن دربارۀ تعمیر قبور، امت اسلامى و تعمیر قبور، حديث أبى الهياج و اشكالات آن، وهابيت در كشمكش تناقض مكتب و عمل مسلمانان. | |||
فصل سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=90&viewType=html ر.ک: همان، ص90]</ref>: در بحث مسجد سازى در كنار قبور صالحان، دلايل وهابيان بر تحريم بناى مسجد بر جوار قبور اولیاء و نظر ما در این موضوع. | |||
فصل چهارم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=106&viewType=html ر.ک: همان، ص106]</ref>: زيارت قبور مؤمنان از نظر کتاب و سنت، شامل قرآن و زيارت قبور، احاديث و زيارت قبور، زنان و زيارت قبور. | |||
فصل پنجم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=119&viewType=html ر.ک: همان، ص119]</ref>: آثار سازندۀ زيارت قبور شخصيت‌هاى مذهبى، زيارت قبر پيامبر(ص) گواهى از قرآن، احاديث پيرامون زيارت پيامبر گرامى(ص)، دلايل وهابيون در تحريم سفر برای زيارت قبور. | |||
فصل ششم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=136&viewType=html ر.ک: همان، ص136]</ref>: برگزارى دعا و نماز نزد قبور اولیا. | |||
فصل هفتم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=145&viewType=html ر.ک: همان، ص145]</ref>: توسل به اولیاى الهى، توسل به حق سائلان، توسل به حق پيامبر(ص)، توسل به پيامبر به حق پيامبر و پيامبران پيشين. توسل به شخص پيامبر(ص)، توسل به ذات پيامبر(ص)، سيرۀ مسلمانان در مسالۀ توسل. | |||
فصل هشتم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=176&viewType=html ر.ک: همان، ص176]</ref>: بحثى در این سؤال كه آيا بزرگداشت مواليد و وفيات اولیاى خدا بدعت است؟ | |||
فصل نهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=185&viewType=html ر.ک: همان، ص185]</ref>: تبرک و استشفاء به آثار اولیا. | |||
فصل دهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=192&viewType=html ر.ک: همان، ص192]</ref>: توحيد در عبادت و پرستش، تحديد عبادت و تعريف كامل آن، دو نمونۀ ناقص از عبادت خضوع و تذلل، عبادت خضوع بى‌نهایت، مقصود از لفظ «رب» چيست؟ اساس حل نزاع. | |||
فصل يازدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=219&viewType=html ر.ک: همان، ص219]</ref>: استمداد از اولیاى خدا در حال حيات. | |||
فصل دوازدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=235&viewType=html ر.ک: همان، ص235]</ref>: استمداد از ارواح اولیاى الهى، بحثى در مرگ فناى انسان نيست، قرآن و بقاى ارواح، واقعيت انسان همان روح است، قرآن و امكان ارتباط با جهان ديگر، شعيب با ارواح گذشتگان سخن مى‌گوید، قرآن بر پيامبران درود مى‌فرستد، درود بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم در حال تشهد و نتيجۀ بحث. | |||
فصل سيزدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=258&viewType=html ر.ک: همان، ص258]</ref>: طلب شفاعت از اولیاى خدا، دلايل ما بر استوارى درخواست شفاعت، درخواست شفاعت همان درخواست دعاء است، قرآن و درخواست دعا از افراد شايسته، احاديث اسلامى و سيرۀ صحابه، طلب شفاعت در حال ممات. | |||
فصل چهاردهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=270&viewType=html ر.ک: همان، ص270]</ref>: بررسى دلايل وهابيها دربارۀ منع درخواست شفاعت، درخواست شفاعت شرك است، شرك مشركين به خاطر شفاعت از بت‌ها بود، درخواست حاجت از غير خدا حرام است، شفاعت حق مختص خدا است، درخواست شفاعت از مرده لغو است. | |||
فصل پانزدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=285&viewType=html ر.ک: همان، ص285]</ref>: آيا اعتقاد به سلطۀ غيبى مايۀ شرك است؟ نظريۀ وهابيون، سلطۀ غيبى يوسف، سلطۀ غيبى موسى، سلطۀ غيبى مسلمان، مسيح و سلطۀ غيبى، آيا درخواست كارهاى خارق العاده شرك است، سليمان تخت بلقيس را مى‌خواهد. | |||
فصل شانزدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=302&viewType=html ر.ک: همان، ص302]</ref>: خداوند را به حق و مقام اولیا سوگند دادن، سوگند دادن خدا به منزلت اولیا، امیرمؤمنان و سوگند دادن خدا به مقام اولیا، وقوع این نوع سوگندها در اسلام. | |||
فصل هفدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=315&viewType=html ر.ک: همان، ص315]</ref>: سوگند به غير خدا، دلايل ما بر جواز قسم به غير خدا، مذاهب چهارگانه و سوگند به غير خدا. | |||
فصل هيجدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=327&viewType=html ر.ک: همان، ص 327]</ref>: نذر بر اهل قبور. | |||
فصل نوزدهم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=334&viewType=html ر.ک: همان، ص334]</ref>: نداى اولیاى الهى. | |||
فصل بيستم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=344&viewType=html ر.ک: همان، ص344]</ref>: ابعاد سياسى و اجتماعى حج، شامل بحث‌هایى در مورد ناظر منافع حج باشيم، كعبه قوام زندگى است، اعلام بيزارى در مراسم حج<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=356&viewType=html ر.ک: همان، ص356]</ref>، قصيدۀ سياسى فرزدق در مسجد الحرام، ابعاد سياسى - اجتماعى حج در احاديث اسلامى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=358&viewType=html ر.ک: همان، ص358]</ref>، سخنان سياسى پيامبر(ص) در مراسم حج<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=361&viewType=html ر.ک: همان، ص361]</ref>، شعارهاى سياسى در فتح مكه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=364&viewType=html ر.ک: همان، ص364]</ref>، ابعاد سياسى حج در سخنان پيشوايان معصوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=366&viewType=html ر.ک: همان، ص366]</ref>، سخنان متفكران معاصر پيرامون فلسفۀ حج<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=370&viewType=html ر.ک: همان، ص370]</ref>. | |||
قصيده‌اى بنام «كعبه و زنجير<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3360?pageNumber=373&viewType=html ر.ک: همان، ص374]</ref>» سرودۀ مصنف پایان بخش مطالب کتاب مى‌باشد. | |||
==ویژگى‌ها== | |||
اين کتاب با قلمى روان و بيان سليس فارسی برای استفادۀ عموم خوانندگان، سعى نموده است كه عقايد و افكار وهابيون را با استفاده از كتب خودشان بيان نمايد کتاب‌هایى از قبيل: «العقيدة الحمویة»، «الصراط المستقيم»، «زيارة القبور» ابن تيمیة، «زاد المعاد في هدى خير العباد»، «جلاء الافهام في الصلاة و السلام على خير الأنام»[[ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن القيم]]، «الهدية النسبة» محمد بن عبدالوهاب. | |||
«التوصل إلى حقيقة التوسل»، «رفاعى»، «رياض الجنة» مقبل بن الهادي الوادعي و...و در رد افكار آنان و تجزيه و تحليل روايات منقول از كتب مورد اعتماد اهل سنت؛ مانند «شفاء السقام في زيارة خير الإمام»، تقى‌الدين سبکی، «المقالة المرضية»، تقى‌الدين أبيعبداللّه اصنائى قاضى القضات فرقۀ مالكى، «تاريخ نجد [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]»، «حاضر العالم الإسلامی»، «[[الفتوح]] ات الإسلامیة». | |||
«تاريخ المملكة العربية السعودية»، «[[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|طبقات ابن سعد]]»، «[[صحيح مسلم]]»، «[[سنن ترمذى]]»، «سنن سنايى»، [[تهذيب التهذيب]] [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانى]]، «[[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]]»، «[[سنن ابن ماجة|سنن ابن ماجه]]»، «الصواعق الإلهية في الرد على الوهابية»، [[نجدی، سلیمان بن عبدالوهاب|سليمان بن عبدالوهاب]] برادر محمد بن عبدالوهاب و... استفاده نموده است، لازم به ذكر است كه در مباحث گوناگون مصنف از کتاب «كشف الارتياب في اتباع محمد بن عبدالوهاب» [[امین، سید محسن|سيد محسن امین عاملى]] استفاده نموده‌اند. | |||
==چاپ‌هاى کتاب== | ==چاپ‌هاى کتاب== | ||
اين کتاب در چاپ اول توسط انتشارات دار القرآن قم انتشار يافت، اما در چاپ‌هاى بعد با اصلاحات و اضافاتى به پيشنهاد مؤلف، انتشار آن به دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم واگذار گرديد. | اين کتاب در چاپ اول توسط انتشارات دار القرآن قم انتشار يافت، اما در چاپ‌هاى بعد با اصلاحات و اضافاتى به پيشنهاد مؤلف، انتشار آن به دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم واگذار گرديد. | ||
زمان پایان تأليف آن 1364/4/24 مطابق با 26 شوال سال 1405 در حوزۀ علمیۀ قم مى‌باشد. | |||
زمان | |||
==نسخۀ حاضر== | ==نسخۀ حاضر== | ||
نسخۀ مورد بحث از طرف دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علمیۀ قم در یک جلد و 383 صفحه با قطع رقعى و جلد گالينگور در چاپ اول در اختيار علاقمندان قرار داده شده است. | |||
البته این کتاب به دليل استفادۀ فراوان مؤسسات مختلف، خصوصا در امتحان اعزام مبلّغ به خارج و همچنين مبلّغين حج، چاپ‌هاى فراوانى را تا به حال به خود ديده است. این نسخه بدون فهرست اعلام و منابع به چاپ رسيده است، البته منابع و مأخذ را مصنف محترم در پاورقى هر صفحه در محل خود ذكر كرده‌اند. | |||
نسخۀ مورد بحث از طرف دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ | ==پانويس == | ||
<references /> | |||
البته | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#بحوث في الملل و النحل، آيت‌اللّه [[سبحانی تبریزی، جعفر|شيخ جعفر سبحانى]]، چاپ سوم، قم، انتشارات مؤسسۀ نشر اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم، سال 1414، 6 مجلد، جلد چهارم. | #بحوث في الملل و النحل، آيت‌اللّه [[سبحانی تبریزی، جعفر|شيخ جعفر سبحانى]]، چاپ سوم، قم، انتشارات مؤسسۀ نشر اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم، سال 1414، 6 مجلد، جلد چهارم. | ||
#فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى، آيت‌اللّه [[سبحانی تبریزی، جعفر|شيخ جعفر سبحانى]]، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع) در انتشارات توحيد، بهار 1373، جزء سوم. | #فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى، آيت‌اللّه [[سبحانی تبریزی، جعفر|شيخ جعفر سبحانى]]، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع) در انتشارات توحيد، بهار 1373، جزء سوم. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تاریخچه نقد و بررسی عقاید و اعمال وهابی‌ها]] | |||
[[رسالة في رد مذهب الوهابية]] | |||
[[فتنة الوهابية]] | [[فتنة الوهابية]] | ||
[[فتنه وهابیت]] | |||
[[الصواعق الإلهية في الرد علی الوهابية]] | [[الصواعق الإلهية في الرد علی الوهابية]] | ||
[[كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبدالوهاب]] | |||
[[ | [[وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی]] | ||
[[وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت]] | |||
[[ | [[وهابیت و بازنگری از درون]] | ||
[[پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند]] | |||
[[خدا از دیدگاه وهابیان]] | |||
[[كنت أمیريا]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: فرق اسلامی]] | [[رده: فرق اسلامی]] | ||
[[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]] | [[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]] | ||
[[رده:بهمن (1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۴
| آیین وهابیت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سبحانی تبریزی، جعفر (نویسنده) |
| ناشر | جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | وهابیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 238/6 /س2آ9 1300 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
آيين وهابيت، تأليف آيت‌اللّه حاج شيخ جعفر سبحانى تبريزى است. در این رساله كليات مسائل مورد اختلاف وهابيون با ساير طوائف اسلامى، عنوان شده و از طريق کتاب و سنت، نظريۀ اسلام را روشن نموده است.
انگیزۀ تأليف
در انگیزۀ تأليف این گونه آثار بايد گفت كه چاپ و نشر کتاب‌ها، مقالات و ايراد سخنرانى‌هاى متفاوت عليه شيعه و ديگر فرق اسلامى، هر انديشمند دلسوزى را، وادار به پاسخگویى مى‌نمايد. در دو قرن اخير با شكل‌گیرى و قوت گرفتن وهابيون، بر كثرت و تنوع این گونه کتاب‌ها و مقالات افزوده شده است. به جرأت مى‌توان گفت كه امروزه، غالب مطالبى كه عليه شيعه و برخى معتقدات اسلامى، چاپ و نشر مى‌گردد، به طور مستقيم يا غير مستقيم به این سر نخ مى‌رسد. تهمت زدن به شيعه، كار رايجى شده است، خصوصا كه انقلاب شكوهمند اسلامى ایران خارى در چشم استعمارگران بوده و هست. بنابراین از اولین گام‌هاى تبليغ افكار ترقى شيعه و علوم اهل‌بيت عليهم‌السلام در جنبه‌هاى مختلف، پاسخ به شبهات و ايرادات بنى‌اسرائيلى است كه از طرف وهابيون مطرح و نشر مى‌گردد. این تأليف نيز در این راستا ارائه شده است. مصنف محترم غير از کتاب مورد بحث، در بررسى و رد افكار وهابيون، تأليفات ديگر نيز به رشتۀ تحرير در آورده است. یکى از آنها «مفاهيم القرآن» (كه در واقع تفسير موضوع قرآن است) مى‌باشد. در جلد نخست آن بحث توحيد در عبادت مطرح شد كه پيرامون توحيد و شرك (كه محور نقد وهابيون بر شيعه و ديگر فرق اسلامى است) از نظر قرآن سخن رانده است. کتاب ديگر «توسل به ارواح مقدسه» نام دارد، مربوط به مسائل توسل به ارواح مقدسه است كه وهابيون در آن مورد قلم فرسايى فراوانى نموده‌اند. تأليف ديگر جلد سوم کتاب «فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى» است كه در تبيين انديشه‌هاى ابن تيمیه و محمد بن عبدالوهاب در دو بخش تاريخچه و ريشۀ اعتقادات و عقايد و انديشه‌هاى وهابيون به زبان فارسی نگاشته شده است. تأليف ديگر مصنف «بحوث في الملل و النحل»، جلد چهارم در عقايد ابن تيمیه و محمد بن عبدالوهاب.
ساختار
کتاب از یک پيشگفتار و بيست فصل تشكيل شده است.
گزارش محتوا
در پيشگفتار[۱]، مطالبى از قبيل: لزوم تشكيل یک كنگرۀ علمى اسلامى برای حل اختلافات فكرى فرقه‌هاى مختلف اسلامى با شرايط خاص، بيان وضعيت فعلى ادارۀ حرمین شريفين و دور بودن این شيوه از مقصد قرآن، بيان مختصرى از کتاب‌هاى چاپ عربستان عليه شيعه و توصيه به شناخت فرقه‌هاى اسلامى از جمله شيعه از منابع اصلى آنها. فصل اول[۲]: در زندگانى پایه‌گذار مسلك وهابيت محمد بن عبدالوهاب نجدى، آغاز فعاليت فكرى او، ديدگاه آلوسى، عباس محمود عقاد، و چند تن ديگر راجع به محمد بن عبدالوهاب و وهابيون. فصل دوم[۳]: بحثى است در وهابيون و تعمیر قبور اولیاء خدا، نظريۀ قرآن دربارۀ تعمیر قبور، امت اسلامى و تعمیر قبور، حديث أبى الهياج و اشكالات آن، وهابيت در كشمكش تناقض مكتب و عمل مسلمانان. فصل سوم[۴]: در بحث مسجد سازى در كنار قبور صالحان، دلايل وهابيان بر تحريم بناى مسجد بر جوار قبور اولیاء و نظر ما در این موضوع. فصل چهارم[۵]: زيارت قبور مؤمنان از نظر کتاب و سنت، شامل قرآن و زيارت قبور، احاديث و زيارت قبور، زنان و زيارت قبور. فصل پنجم[۶]: آثار سازندۀ زيارت قبور شخصيت‌هاى مذهبى، زيارت قبر پيامبر(ص) گواهى از قرآن، احاديث پيرامون زيارت پيامبر گرامى(ص)، دلايل وهابيون در تحريم سفر برای زيارت قبور. فصل ششم[۷]: برگزارى دعا و نماز نزد قبور اولیا. فصل هفتم[۸]: توسل به اولیاى الهى، توسل به حق سائلان، توسل به حق پيامبر(ص)، توسل به پيامبر به حق پيامبر و پيامبران پيشين. توسل به شخص پيامبر(ص)، توسل به ذات پيامبر(ص)، سيرۀ مسلمانان در مسالۀ توسل. فصل هشتم[۹]: بحثى در این سؤال كه آيا بزرگداشت مواليد و وفيات اولیاى خدا بدعت است؟ فصل نهم[۱۰]: تبرک و استشفاء به آثار اولیا. فصل دهم[۱۱]: توحيد در عبادت و پرستش، تحديد عبادت و تعريف كامل آن، دو نمونۀ ناقص از عبادت خضوع و تذلل، عبادت خضوع بى‌نهایت، مقصود از لفظ «رب» چيست؟ اساس حل نزاع. فصل يازدهم[۱۲]: استمداد از اولیاى خدا در حال حيات. فصل دوازدهم[۱۳]: استمداد از ارواح اولیاى الهى، بحثى در مرگ فناى انسان نيست، قرآن و بقاى ارواح، واقعيت انسان همان روح است، قرآن و امكان ارتباط با جهان ديگر، شعيب با ارواح گذشتگان سخن مى‌گوید، قرآن بر پيامبران درود مى‌فرستد، درود بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم در حال تشهد و نتيجۀ بحث. فصل سيزدهم[۱۴]: طلب شفاعت از اولیاى خدا، دلايل ما بر استوارى درخواست شفاعت، درخواست شفاعت همان درخواست دعاء است، قرآن و درخواست دعا از افراد شايسته، احاديث اسلامى و سيرۀ صحابه، طلب شفاعت در حال ممات. فصل چهاردهم[۱۵]: بررسى دلايل وهابيها دربارۀ منع درخواست شفاعت، درخواست شفاعت شرك است، شرك مشركين به خاطر شفاعت از بت‌ها بود، درخواست حاجت از غير خدا حرام است، شفاعت حق مختص خدا است، درخواست شفاعت از مرده لغو است. فصل پانزدهم[۱۶]: آيا اعتقاد به سلطۀ غيبى مايۀ شرك است؟ نظريۀ وهابيون، سلطۀ غيبى يوسف، سلطۀ غيبى موسى، سلطۀ غيبى مسلمان، مسيح و سلطۀ غيبى، آيا درخواست كارهاى خارق العاده شرك است، سليمان تخت بلقيس را مى‌خواهد. فصل شانزدهم[۱۷]: خداوند را به حق و مقام اولیا سوگند دادن، سوگند دادن خدا به منزلت اولیا، امیرمؤمنان و سوگند دادن خدا به مقام اولیا، وقوع این نوع سوگندها در اسلام. فصل هفدهم[۱۸]: سوگند به غير خدا، دلايل ما بر جواز قسم به غير خدا، مذاهب چهارگانه و سوگند به غير خدا. فصل هيجدهم[۱۹]: نذر بر اهل قبور. فصل نوزدهم[۲۰]: نداى اولیاى الهى. فصل بيستم[۲۱]: ابعاد سياسى و اجتماعى حج، شامل بحث‌هایى در مورد ناظر منافع حج باشيم، كعبه قوام زندگى است، اعلام بيزارى در مراسم حج[۲۲]، قصيدۀ سياسى فرزدق در مسجد الحرام، ابعاد سياسى - اجتماعى حج در احاديث اسلامى[۲۳]، سخنان سياسى پيامبر(ص) در مراسم حج[۲۴]، شعارهاى سياسى در فتح مكه[۲۵]، ابعاد سياسى حج در سخنان پيشوايان معصوم[۲۶]، سخنان متفكران معاصر پيرامون فلسفۀ حج[۲۷]. قصيده‌اى بنام «كعبه و زنجير[۲۸]» سرودۀ مصنف پایان بخش مطالب کتاب مى‌باشد.
ویژگى‌ها
اين کتاب با قلمى روان و بيان سليس فارسی برای استفادۀ عموم خوانندگان، سعى نموده است كه عقايد و افكار وهابيون را با استفاده از كتب خودشان بيان نمايد کتاب‌هایى از قبيل: «العقيدة الحمویة»، «الصراط المستقيم»، «زيارة القبور» ابن تيمیة، «زاد المعاد في هدى خير العباد»، «جلاء الافهام في الصلاة و السلام على خير الأنام»ابن القيم، «الهدية النسبة» محمد بن عبدالوهاب. «التوصل إلى حقيقة التوسل»، «رفاعى»، «رياض الجنة» مقبل بن الهادي الوادعي و...و در رد افكار آنان و تجزيه و تحليل روايات منقول از كتب مورد اعتماد اهل سنت؛ مانند «شفاء السقام في زيارة خير الإمام»، تقى‌الدين سبکی، «المقالة المرضية»، تقى‌الدين أبيعبداللّه اصنائى قاضى القضات فرقۀ مالكى، «تاريخ نجد آلوسى»، «حاضر العالم الإسلامی»، «الفتوح ات الإسلامیة». «تاريخ المملكة العربية السعودية»، «طبقات ابن سعد»، «صحيح مسلم»، «سنن ترمذى»، «سنن سنايى»، تهذيب التهذيب ابن حجر عسقلانى، «مسند احمد»، «سنن ابن ماجه»، «الصواعق الإلهية في الرد على الوهابية»، سليمان بن عبدالوهاب برادر محمد بن عبدالوهاب و... استفاده نموده است، لازم به ذكر است كه در مباحث گوناگون مصنف از کتاب «كشف الارتياب في اتباع محمد بن عبدالوهاب» سيد محسن امین عاملى استفاده نموده‌اند.
چاپ‌هاى کتاب
اين کتاب در چاپ اول توسط انتشارات دار القرآن قم انتشار يافت، اما در چاپ‌هاى بعد با اصلاحات و اضافاتى به پيشنهاد مؤلف، انتشار آن به دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم واگذار گرديد. زمان پایان تأليف آن 1364/4/24 مطابق با 26 شوال سال 1405 در حوزۀ علمیۀ قم مى‌باشد.
نسخۀ حاضر
نسخۀ مورد بحث از طرف دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين حوزۀ علمیۀ قم در یک جلد و 383 صفحه با قطع رقعى و جلد گالينگور در چاپ اول در اختيار علاقمندان قرار داده شده است. البته این کتاب به دليل استفادۀ فراوان مؤسسات مختلف، خصوصا در امتحان اعزام مبلّغ به خارج و همچنين مبلّغين حج، چاپ‌هاى فراوانى را تا به حال به خود ديده است. این نسخه بدون فهرست اعلام و منابع به چاپ رسيده است، البته منابع و مأخذ را مصنف محترم در پاورقى هر صفحه در محل خود ذكر كرده‌اند.
پانويس
- ↑ ر.ک: پیشگفتار، ص5
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص24
- ↑ ر.ک: همان، ص38
- ↑ ر.ک: همان، ص90
- ↑ ر.ک: همان، ص106
- ↑ ر.ک: همان، ص119
- ↑ ر.ک: همان، ص136
- ↑ ر.ک: همان، ص145
- ↑ ر.ک: همان، ص176
- ↑ ر.ک: همان، ص185
- ↑ ر.ک: همان، ص192
- ↑ ر.ک: همان، ص219
- ↑ ر.ک: همان، ص235
- ↑ ر.ک: همان، ص258
- ↑ ر.ک: همان، ص270
- ↑ ر.ک: همان، ص285
- ↑ ر.ک: همان، ص302
- ↑ ر.ک: همان، ص315
- ↑ ر.ک: همان، ص 327
- ↑ ر.ک: همان، ص334
- ↑ ر.ک: همان، ص344
- ↑ ر.ک: همان، ص356
- ↑ ر.ک: همان، ص358
- ↑ ر.ک: همان، ص361
- ↑ ر.ک: همان، ص364
- ↑ ر.ک: همان، ص366
- ↑ ر.ک: همان، ص370
- ↑ ر.ک: همان، ص374
منابع مقاله
- بحوث في الملل و النحل، آيت‌اللّه شيخ جعفر سبحانى، چاپ سوم، قم، انتشارات مؤسسۀ نشر اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسين قم، سال 1414، 6 مجلد، جلد چهارم.
- فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى، آيت‌اللّه شيخ جعفر سبحانى، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع) در انتشارات توحيد، بهار 1373، جزء سوم.
وابسته‌ها
تاریخچه نقد و بررسی عقاید و اعمال وهابی‌ها رسالة في رد مذهب الوهابية فتنة الوهابية فتنه وهابیت الصواعق الإلهية في الرد علی الوهابية كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبدالوهاب وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت وهابیت و بازنگری از درون پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند خدا از دیدگاه وهابیان كنت أمیريا