نزهة القلوب في تفسير غريب القرآن العزيز: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR11158J1.jpg|بندانگشتی|نزهة القلوب في تفسیر غریب القرآن العزیز]]

|+ |

! نام کتاب!! data-type='bookName'|نزهة القلوب في تفسیر غریب القرآن العزیز

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن]] (محقق)

[[سجستانی، محمد بن عزیز]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏82‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏2‎‏ن‎‏4

|موضوع  

|data-type='subject'|غریب القرآن

قرآن - واژه نامه‎ها

|ناشر  

|data-type='publisher'|دار المعرفة

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1410 هـ.ق یا 1990 م

 

 

آنچه باعث اهميت اثر حاضر شده، آن است كه نويسنده، كتابى جز آن ننوشته و اين كتاب، ثمره حيات علمى اوست<ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 238</ref>

 

 

منابع و مصادرى كه نويسنده از آن‌ها بهره برده و در تأليف خود در كار كرده است، از اين قرارند:

#[[مجاز القرآن]]: أبوعبيده معمر بن مثنى تيمى.

#تفسير غريب القرآن: ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه.

#[[تأويل مشكل القرآن]]: نويسنده پيشين.

#ياقوتة الصراط في غريب القرآن: ابوعمر محمد بن عبدالواحد، معروف به غلام ثعلب<ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 238</ref>

سجستانى گاه از اين مصادر، كلامى را به نص نقل مى‌كند و زمانى هم معانى عباراتى را خود با الفاظ و تعابيرى كوتاه‌تر، بيان مى‌نمايد و جز در پاره‌اى از موارد، از آراء مؤلفان آن آثار، پا بيرون نمى‌نهد<ref>همان</ref>

#ابوعبدالله، عبدالله بن محمد بن حمدان بن بطه<ref>مقدمه محقق، ص 35</ref>

 

 

در مقدمه محقق، در ابتدا شرح حال تقريبا مفصلى از نويسنده ارائه و سپس به جايگاه و اهميت كتاب و اقدامات صورت گرفته توسط محقق، اشاره شده است<ref>مقدمه محقق، ص 9 - 48</ref>

#مقابله اقوال نويسنده با مصادرى كه از آن‌ها نقل كرده و ذكر آن‌ها در حواشى كتاب و...<ref>همان، ص 43</ref>

در مقدمه مختصر نويسنده كه از چند خط تجاوز نمى‌كند، به شيوه كار وى و چينش كلمات بر اساس حروف الفبا، اشاره شده است<ref>مقدمه نويسنده، ص 57</ref>

نويسنده، كتاب خود را با باب همزه مفتوحه، سپس مضمومه و سپس مكسوره، بر پايه حركات، آغاز و سپس به باب «الباء» مفتوحه، مضمومه و مكسوره پرداخته و همين شيوه را تا حرف آخر، رعايت كرده است.

از جمله كلماتى كه نويسنده به تشريح و تبيين آن‌ها پرداخته، عبارتند از: إياك، الم، أ أنذرتهم، أليم، ألا، أندادا، بسم الله، بِكر، بطانة من دونكم، تلقى آدم من ربه كلمات، توّاب، تلبسوا، ثلاث، ثبات، ثعبان، ثمر، جهرة، جنفا، الجاهلين، الجار ذي القربى، حنيف، حج البيت، حبطت أعمالهم، حصورا، ختم الله على قلوبهم، خالدون، خاشعين، دابة، دأب آل فرعون، درجات عند الله، الدرك الأسفل و...

نويسنده در تفسير واژه‌هاى ديرياب، از شواهد قرآنى بسيار بهره گرفته (تفسير قرآن به قرآن) و در تبيين برخى از واژگان و تفسير شمارى از آيات، به حديث شريف استشهاد كرده است (تفسير بالمأثور) و هرگاه در قرآن و حديث تفسيرى نيافته، به گفتارى از صحابه روى كرده و آنگاه كه در قرآن و حديث و گفتار صحابه نيز بيانى نرسيده باشد، از گفتار تابعان گواه خواسته و در صورت فقدان آن نيز، از شعر عرب مدد جسته است و اگر از بر نمودن معانى واژگان قرآن و حديث و گفتار صحابه و تابعان و شعر عرب درمانده، اقوال ائمه لغت و ادب در قرن دوم و سوم هجرى را به كار گرفته است<ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 238</ref>

اين اثر را «فخرالدين طريحى» به ترتيب معمول معاجم عربى درآورده و با افزوده‌هايى در سال 1372ق / 1953م، در نجف به چاپ رسيده است. همچنين تحريرى از آن بر پايه ترتيب سور و آيات، همراه با افزودنى‌هايى در هامش قرآن كريم، به تصحيح عبدالحليم بسيونى توسط كتابخانه سعيديه در قاهره انتشار يافته است<ref>عبدالله‌پور، عباس، ص 239</ref>

<references />

1. مقدمه و متن كتاب.

 

2. عبدالله‌پور، عباس «دانش واژگان دشوارفهم غريب القرآن»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: قرآن و حديث «پژوهش‌هاى قرآنى»، بهار 1385، شماره 45 (19 صفحه، از 226 تا 244).