المقتضب: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
    جز (جایگزینی متن - 'مقتضب (ابهام زدایی)' به 'مقتضب (ابهام‌زدایی)')
     
    (۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR10199J1.jpg|بندانگشتی|المقتضب]]
    | تصویر =NUR10199J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =المقتضب
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|المقتضب
    [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] (نویسنده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، محمد بن یزید]] (نويسنده)


    [[یعقوب، امیل]] (مصحح)
    [[یعقوب، امیل]] (مصحح)


    [[حمد، حسن]] (محقق)
    [[حمد، حسن]] (محقق)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏‎‏PJ‎‏ ‎‏6141‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏م‎‏7
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    ادبیات عربی - قرن 3ق.
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏PJ‎‏ ‎‏6141‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏م‎‏7
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|ادبیات عربی - قرن 3ق.


    زبان عربی - صرف و نحو
    زبان عربی - صرف و نحو


    [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، محمد بن یزید، 210 - 286؟ق. - سرگذشت نامه
    [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، محمد بن یزید، 210 - 286؟ق. - سرگذشت‌نامه
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
    |data-type='publisher'|دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
    | مکان نشر =بیروت - لبنان
    |-
    | سال نشر = 1420 ق  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1420 هـ.ق  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10199AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10199AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | تعداد جلد =5
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =10199
    | کتابخوان همراه نور =10199
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}


    == معرفى اجمالى ==
    {{کاربردهای دیگر|مقتضب (ابهام‌زدایی)}}
     
     
    «المقتضب»، تأليف محمد بن يزيد مبرّد(متوفى 285ق)، به زبان عربى و در علم نحو و صرف است.
     
    [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] در باره اين كتاب گفته است: «كتاب مقتضب از جمله بزرگ‌ترين و نفيس‌ترين تصنيفات [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] است...»
     
    == ساختار ==


    '''المقتضب'''، تأليف [[مبرد، محمد بن یزید|محمد بن يزيد مبرّد]] (متوفى 285ق)، به زبان عربى و در علم نحو و صرف است.
    [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] درباره اين كتاب گفته است: «كتاب مقتضب از جمله بزرگ‌ترين و نفيس‌ترين تصنيفات [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] است...»


    ==ساختار==
    كتاب، در 5 جلد تدوين شده است كه جلد پنجم آن، مشتمل بر فهرست‌ها و چهار جلد ديگر، مجموعا حاوى حدود 330 باب است.
    كتاب، در 5 جلد تدوين شده است كه جلد پنجم آن، مشتمل بر فهرست‌ها و چهار جلد ديگر، مجموعا حاوى حدود 330 باب است.


    در ابتداى اثر، مقدمه‌اى مختصر و مفيد پيرامون شرح حال نويسنده و آثار و تأليفاتش و شيوه تحقيقى محقق آمده است.
    در ابتداى اثر، مقدمه‌اى مختصر و مفيد پيرامون شرح حال نویسنده و آثار و تأليفاتش و شيوه تحقيقى محقق آمده است.


    == گزارش محتوا ==
    ==گزارش محتوا==
     
    كتاب، با بحث از اقسام سه‌گانه كلمه و اقسام لفظ معرب و معرفى اسم و انواع اعراب آن و... آغاز مى‌شود و با مبحث حذف مستثنى به خاطر تخفيف به پایان مى‌رسد.
     
    كتاب، با بحث از اقسام سه‌گانه كلمه و اقسام لفظ معرب و معرفى اسم و انواع اعراب آن و... آغاز مى‌شود و با مبحث حذف مستثنى به خاطر تخفيف به پايان مى‌رسد.


    در اين كتاب، مباحث صرفى، بدون تفكيك از مباحث نحوى به‌طور پراكنده مطرح شده است.
    در اين كتاب، مباحث صرفى، بدون تفكيك از مباحث نحوى به‌طور پراكنده مطرح شده است.


    مؤلف، تعريفى روشن از علم صرف به دست نداده است، جز آنكه از فحواى عباراتش مى‌توان استنباط نمود كه آراء وى در اين زمينه، نزديك به نظرات سيبويه است.
    مؤلف، تعريفى روشن از علم صرف به دست نداده است، جز آنكه از فحواى عباراتش مى‌توان استنباط نمود كه آراء وى در اين زمينه، نزدیک به نظرات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] است.


    گفتنى است كه [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] بسيار متأثر از«الكتاب» سيبويه بوده است و ابواب و فصول هر دو كتاب تا حدودى به هم نزديك و شبيه است و تنها تفاوت آن دو، ترتيب مباحث است، البته چهار بحث در هر دو كتاب داراى ترتيب يك‌سان است و آنها عبارتند از تصغير، نسبت، اماله و ادغام. ديگر مسائل، مانند مباحث ابنيه، تثنيه و... در هر دو كتاب به‌صورت پراكنده مطرح شده است.
    گفتنى است كه [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] بسيار متأثر از «الكتاب» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] بوده است و ابواب و فصول هر دو كتاب تا حدودى به هم نزدیک و شبيه است و تنها تفاوت آن دو، ترتيب مباحث است، البته چهار بحث در هر دو كتاب داراى ترتيب يك‌سان است و آنها عبارتند از تصغير، نسبت، اماله و ادغام. ديگر مسائل، مانند مباحث ابنيه، تثنيه و... در هر دو كتاب به‌صورت پراكنده مطرح شده است.


    ==ويژگى‌هاى كتاب:==
    ==ويژگى‌هاى كتاب==




    1. كثرت استشهاد به آيات قرآن كريم كه متجاوز از 500 آيه، مورد استشهاد قرار گرفته است؛
    #كثرت استشهاد به آيات قرآن كريم كه متجاوز از 500 آيه، مورد استشهاد قرار گرفته است؛
     
    #استشهاد فراوان به شواهد شعرى كه بالغ بر 560 شاهد است و بعضى از آنها نيز تكرار شده است؛
    2. استشهاد فراوان به شواهد شعرى كه بالغ بر 560 شاهد است و بعضى از آنها نيز تكرار شده است؛
    #استشهاد اندك به احاديث شريف نبوى، بر طبق شيوه اكثر نحويون متقدم بصرى و كوفى؛
     
    #استشهاد به امثال عربى و برخى نثرها؛
    3. استشهاد اندك به احاديث شريف نبوى، بر طبق شيوه اكثر نحويون متقدم بصرى و كوفى؛
    #التزام شديد به قياس كه او را به خطا شمردن بعضى از رواياتى كه مخالف قياس است وامى‌دارد.
     
    4. استشهاد به امثال عربى و برخى نثرها؛
     
    5. التزام شديد به قياس كه او را به خطا شمردن بعضى از رواياتى كه مخالف قياس است وامى‌دارد.


    == وضعيت كتاب ==
    == وضعيت كتاب ==
    اين اثر، توسط تعدادى از علما، مثل ابن درستويه، ابوالحسن رمانى، سعيد بن سعيد فاروقى و... شرح شده است.
    اين اثر، توسط تعدادى از علما، مثل ابن درستويه، ابوالحسن رمانى، سعيد بن سعيد فاروقى و... شرح شده است.


    فهرست‌هايى كه در جلد پنجم ذكر شده، عبارت است از:
    فهرست‌هایى كه در جلد پنجم ذكر شده، عبارت است از:


    1. فهرست آيات قرآنى؛
    #فهرست آيات قرآنى؛
    #فهرست احاديث؛
    #فهرست امثال؛
    #فهرست شواهد شعرى؛
    #فهرست قوافى اشعار؛
    #فهرست قوافى رجزها؛
    #فهرست انصاف ابيات(تك‌مصرع‌ها يا نيمه‌بيت‌ها)؛
    #فهرست اعلام؛
    #فهرست أساليب و الفاظ؛
    #فهرست مصادر و مراجع؛
    #فهرست محتويات.


    2. فهرست احاديث؛
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن كتاب.


    3. فهرست امثال؛
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    4. فهرست شواهد شعرى؛


    5. فهرست قوافى اشعار؛
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
     
    6. فهرست قوافى رجزها؛
     
    7. فهرست انصاف ابيات(تك‌مصرع‌ها يا نيمه‌بيت‌ها)؛


    8. فهرست اعلام؛
    [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)‎‏]]
     
    9. فهرست أساليب و الفاظ؛
     
    10. فهرست مصادر و مراجع؛
     
    11. فهرست محتويات.
     
    == منابع ==
     
     
    مقدمه و متن كتاب.
     
     
    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6313 مطالعه کتاب المقتضب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۲۴

    المقتضب
    المقتضب
    پدیدآورانمبرد (نویسنده)

    یعقوب، امیل (مصحح)

    حمد، حسن (محقق)
    ناشردار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
    مکان نشربیروت - لبنان
    سال نشر1420 ق
    چاپ1
    موضوعادبیات عربی - قرن 3ق.

    زبان عربی - صرف و نحو

    مبرد، محمد بن یزید، 210 - 286؟ق. - سرگذشت‌نامه
    زبانعربی
    تعداد جلد5
    کد کنگره
    ‏‎‏PJ‎‏ ‎‏6141‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏م‎‏7
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    المقتضب، تأليف محمد بن يزيد مبرّد (متوفى 285ق)، به زبان عربى و در علم نحو و صرف است. ياقوت حموى درباره اين كتاب گفته است: «كتاب مقتضب از جمله بزرگ‌ترين و نفيس‌ترين تصنيفات مبرد است...»

    ساختار

    كتاب، در 5 جلد تدوين شده است كه جلد پنجم آن، مشتمل بر فهرست‌ها و چهار جلد ديگر، مجموعا حاوى حدود 330 باب است.

    در ابتداى اثر، مقدمه‌اى مختصر و مفيد پيرامون شرح حال نویسنده و آثار و تأليفاتش و شيوه تحقيقى محقق آمده است.

    گزارش محتوا

    كتاب، با بحث از اقسام سه‌گانه كلمه و اقسام لفظ معرب و معرفى اسم و انواع اعراب آن و... آغاز مى‌شود و با مبحث حذف مستثنى به خاطر تخفيف به پایان مى‌رسد.

    در اين كتاب، مباحث صرفى، بدون تفكيك از مباحث نحوى به‌طور پراكنده مطرح شده است.

    مؤلف، تعريفى روشن از علم صرف به دست نداده است، جز آنكه از فحواى عباراتش مى‌توان استنباط نمود كه آراء وى در اين زمينه، نزدیک به نظرات سيبويه است.

    گفتنى است كه مبرد بسيار متأثر از «الكتاب» سيبويه بوده است و ابواب و فصول هر دو كتاب تا حدودى به هم نزدیک و شبيه است و تنها تفاوت آن دو، ترتيب مباحث است، البته چهار بحث در هر دو كتاب داراى ترتيب يك‌سان است و آنها عبارتند از تصغير، نسبت، اماله و ادغام. ديگر مسائل، مانند مباحث ابنيه، تثنيه و... در هر دو كتاب به‌صورت پراكنده مطرح شده است.

    ويژگى‌هاى كتاب

    1. كثرت استشهاد به آيات قرآن كريم كه متجاوز از 500 آيه، مورد استشهاد قرار گرفته است؛
    2. استشهاد فراوان به شواهد شعرى كه بالغ بر 560 شاهد است و بعضى از آنها نيز تكرار شده است؛
    3. استشهاد اندك به احاديث شريف نبوى، بر طبق شيوه اكثر نحويون متقدم بصرى و كوفى؛
    4. استشهاد به امثال عربى و برخى نثرها؛
    5. التزام شديد به قياس كه او را به خطا شمردن بعضى از رواياتى كه مخالف قياس است وامى‌دارد.

    وضعيت كتاب

    اين اثر، توسط تعدادى از علما، مثل ابن درستويه، ابوالحسن رمانى، سعيد بن سعيد فاروقى و... شرح شده است.

    فهرست‌هایى كه در جلد پنجم ذكر شده، عبارت است از:

    1. فهرست آيات قرآنى؛
    2. فهرست احاديث؛
    3. فهرست امثال؛
    4. فهرست شواهد شعرى؛
    5. فهرست قوافى اشعار؛
    6. فهرست قوافى رجزها؛
    7. فهرست انصاف ابيات(تك‌مصرع‌ها يا نيمه‌بيت‌ها)؛
    8. فهرست اعلام؛
    9. فهرست أساليب و الفاظ؛
    10. فهرست مصادر و مراجع؛
    11. فهرست محتويات.

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.

    وابسته‌ها