مجمع التواريخ السلطانية: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مجمع التواريخ (ابهام زدایی)' به 'مجمع التواريخ (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR19713J1.jpg | |||
| عنوان =مجمع التواریخ السلطانیه | |||
| | | عنوان‌های دیگر =جامع التواریخ. برگزیده | ||
| | |||
زبده التواریخ. برگزیده | زبده التواریخ. برگزیده | ||
| خط ۱۳: | خط ۸: | ||
مجمع التواریخ. برگزیده | مجمع التواریخ. برگزیده | ||
قسمت خلفاء علویه مغرب و مصر و نزاریان و رفیقان از تاریخ حافظ | قسمت خلفاء علویه مغرب و مصر و نزاریان و رفیقان از تاریخ [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]؛ با مطالب اضافی همین بخش از جامع التواریخ رشیدالدین فضل‌الله همدانی و زبده التواریخ ابوالقاسم کاشانی | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مدرسی، محمد]] (گردآورنده) | |||
| زبان =فارسی | |||
| کد کنگره =DSR 857 /م4م3 | |||
|زبان | | موضوع = | ||
اسماعیلیه | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
ایران - تاریخ - اسماعیلیان، 483 - 654ق. | ایران - تاریخ - اسماعیلیان، 483 - 654ق. | ||
فاطمیان - تاریخ - 297 - 567ق. | فاطمیان - تاریخ - 297 - 567ق. | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | اطلاعات | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1364 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19713AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =19713 | |||
| کتابخوان همراه نور =19713 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر| مجمع التواريخ (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)'''، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]] و «مجمع التواريخ السلطانية» [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، درباره تاريخ اسماعيليان است كه جناب آقاى محمد مدرسى (زنجانى) آن را از سه كتاب مذكور جمع كرده و در يك اثر منتشر ساخته است. | |||
نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، با مطالب اضافى همين بخش از [[جامع التواريخ]] [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]] و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | |||
نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ حافظ ابرو، با مطالب اضافى همين بخش از جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاضر، از مقدمه مصحح (درباره مجموعه حاضر، سرگذشت [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، ابوالقاسم كاشانى و خواجه [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]] و خدمات فرهنگى او و وقف‌نامه ربع رشيدى) و متن كتاب (شامل: 1. خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر؛ 2. نزاريان و داعيان ايشان) تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، زبان فارسى قديمى همراه با بسيارى از عبارات عربى (بدون ترجمه) و بسيارى از تعابير مشكل فارسى است كه براى نسل حاضر چندان آسان و خوش‌خوان نيست. | |||
كتاب حاضر، از مقدمه مصحح ( | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در اين كتاب، توضيحاتى درباره خلفاى متعددى به اين ترتيب ذكر شده است: | |||
در اين كتاب، توضيحاتى | |||
الف)- خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر، شامل: 1. القائم‌بأمرالله؛ 2. المنصوربالله؛ 3. المعزلدين‌الله؛ 4. العزيزبالله؛ 5. الحاكم‌بالله؛ 6. الظاهرلإعزازدين‌الله؛ 7. المستنصربالله؛ 8. المستعلي‌بالله؛ 9. الآمربأحكام‌الله؛ 10. الحافظلدين‌الله؛ 11. الظافربأمرالله؛ 12. الفائزبنصرالله؛ 13. العاضدلدين‌الله. | الف)- خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر، شامل: 1. القائم‌بأمرالله؛ 2. المنصوربالله؛ 3. المعزلدين‌الله؛ 4. العزيزبالله؛ 5. الحاكم‌بالله؛ 6. الظاهرلإعزازدين‌الله؛ 7. المستنصربالله؛ 8. المستعلي‌بالله؛ 9. الآمربأحكام‌الله؛ 10. الحافظلدين‌الله؛ 11. الظافربأمرالله؛ 12. الفائزبنصرالله؛ 13. العاضدلدين‌الله. | ||
| خط ۶۷: | خط ۴۹: | ||
ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلال‌الدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركن‌الدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلال‌الدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركن‌الدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ||
گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمه‌اش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى | گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمه‌اش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى درباره تاريخ اسماعيليان در دسترس است، سه بخش از تواريخ عمومى عالم، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم مى‌باشد كه به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]] و «مجمع التواريخ السلطانية» [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، شهرت دارند. مطالب هر سه كتاب با اندك تغييرى در عبارات و جملات و مختصر افزايش و كاهش در برخى از موضوعات تاريخى از لحاظ محتوى يكسان و شبيه يكديگر هستند. | ||
البته حافظ ابرو كه يك قرن زمانا متأخر بوده است به‌صراحت مى‌نويسد: | البته [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]] كه يك قرن زمانا متأخر بوده است به‌صراحت مى‌نويسد: «[[جامع التواريخ]] را اسّ اساس و مبناى اصلى خود قرار داده؛ نهايت آنكه مطابق سليقه‌اش تصرفاتى در مطالب آن، اعم از تقديم و تأخير و يا اضافه و اسقاط مطالب و يا تغيير عبارت و تلخيص‌ها و غيره از انواع تصرفات نموده است. آن‌گاه كه سخن به زمان خود رسيده است حوادث عصر خويش را چنان‌كه بايد و شايد نگاشته است... هر سه متن مشتركات زيادى و فرق‌هاى اندكى باهم دارند و لذا تأليف [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]] را كه از روى نسخه خطى كتابخانه ملى ملك تهيه كرده بودم، اصل قرار داده و مطالب اضافى زبدة التواريخ كاشانى و [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضل‌اللّه را كه حائز مطالب سودمندى است در پاورقى نقل نمودم تا خواننده از محتواى هر سه متن بهره‌مند گردد و محققین از طرز تفكر سه مورخ بهتر آگاه شوند... و در تصحيح متون، علاوه بر مقايسه باهم در بسيارى جاها ممكن نشد به عبارت درست پى برد، ناگزير با متون تاريخى عربى نظير تاريخ كامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و ابن ميسر تطبيق كرده، حتى‌المقدور كلمات و جملات صحيح و درست آن را آوردم. بااين‌همه در برخى جاها نتوانستم به عبارت درست پى ببرم؛ ناچار آنچه در اصل بود چاپ كردم<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/1|ر. ك.: مقدمه كتاب، ص 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/3|3]]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۶: | خط ۵۸: | ||
براى كتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب تنظيم شده و متأسفانه فهرست منابع و همچنين فهرست‌هاى فنى ديگر (آيات، روايات، اعلام، كتب، و...) فراهم نشده است. | براى كتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب تنظيم شده و متأسفانه فهرست منابع و همچنين فهرست‌هاى فنى ديگر (آيات، روايات، اعلام، كتب، و...) فراهم نشده است. | ||
مصحح در پايان كتاب، معانى بعضى لغات عربى، تركى، مغولى و اصطلاحات را به‌صورت جداگانه در پايان كتاب به ترتيب الفبايى آورده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/285|متن كتاب، ص 285]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/288|288]]</ref> | مصحح در پايان كتاب، معانى بعضى لغات عربى، تركى، مغولى و اصطلاحات را به‌صورت جداگانه در پايان كتاب به ترتيب الفبايى آورده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/285|متن كتاب، ص 285]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/288|288]]</ref>مقدمه مصحح، پاورقى ندارد و در پايان چند مطلب به‌صورت پى‌نوشت به آن افزوده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/57|مقدمه كتاب، ص 57، پى‌نوشت‌هاى 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/8|8]]</ref>اين پى‌نوشت‌ها توضيحى است، جز پى‌نوشت‌هاى 1، 2، 6 و 7 كه در آن ذكرى از منبع مورد نظر شده، ولى شماره جلد و صفحه مشخص نشده است و به همين ترتيب است پى‌نوشت‌هايى كه به متن كتاب افزوده شده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/113|ر. ك.: متن كتاب، ص 113، پى‌نوشت 1 - 8]] و [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/142|ص 142، پى‌نوشت 1 - 7]] و...</ref> | ||
مصحح محترم در آغاز كتاب، مطالب سه كتاب مذكور را به‌صورت مقايسه‌اى (در هر صفحه: مجمع التواريخ حافظ ابرو، در بالا سمت راست و جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى در بالا سمت چپ و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى در پايين) آورده است تا به‌راحتى بتوان مطالب هر سه كتاب را با هم سنجيد <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/61|ر. ك.: همان، ص 61]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/112|112]]</ref> | مصحح محترم در آغاز كتاب، مطالب سه كتاب مذكور را به‌صورت مقايسه‌اى (در هر صفحه: مجمع التواريخ [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، در بالا سمت راست و [[جامع التواريخ]] [[رشیدالدین فضل‌الله|رشيدالدين فضل‌الله همدانى]] در بالا سمت چپ و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى در پايين) آورده است تا به‌راحتى بتوان مطالب هر سه كتاب را با هم سنجيد<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/61|ر. ك.: همان، ص 61]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/112|112]]</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:تاریخ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | |||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۴
| مجمع التواریخ السلطانیه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مدرسی، محمد (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | جامع التواریخ. برگزیده
زبده التواریخ. برگزیده مجمع التواریخ. برگزیده قسمت خلفاء علویه مغرب و مصر و نزاریان و رفیقان از تاریخ حافظ ابرو؛ با مطالب اضافی همین بخش از جامع التواریخ رشیدالدین فضل‌الله همدانی و زبده التواریخ ابوالقاسم کاشانی |
| ناشر | اطلاعات |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1364 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسماعیلیه
ایران - تاریخ - اسماعیلیان، 483 - 654ق. فاطمیان - تاریخ - 297 - 567ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 857 /م4م3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «جامع التواريخ» رشيدالدين فضل‌الله همدانى و «مجمع التواريخ السلطانية» حافظ ابرو، درباره تاريخ اسماعيليان است كه جناب آقاى محمد مدرسى (زنجانى) آن را از سه كتاب مذكور جمع كرده و در يك اثر منتشر ساخته است.
نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ حافظ ابرو، با مطالب اضافى همين بخش از جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)».
ساختار
كتاب حاضر، از مقدمه مصحح (درباره مجموعه حاضر، سرگذشت حافظ ابرو، ابوالقاسم كاشانى و خواجه رشيدالدين فضل‌الله همدانى و خدمات فرهنگى او و وقف‌نامه ربع رشيدى) و متن كتاب (شامل: 1. خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر؛ 2. نزاريان و داعيان ايشان) تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، زبان فارسى قديمى همراه با بسيارى از عبارات عربى (بدون ترجمه) و بسيارى از تعابير مشكل فارسى است كه براى نسل حاضر چندان آسان و خوش‌خوان نيست.
گزارش محتوا
در اين كتاب، توضيحاتى درباره خلفاى متعددى به اين ترتيب ذكر شده است:
الف)- خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر، شامل: 1. القائم‌بأمرالله؛ 2. المنصوربالله؛ 3. المعزلدين‌الله؛ 4. العزيزبالله؛ 5. الحاكم‌بالله؛ 6. الظاهرلإعزازدين‌الله؛ 7. المستنصربالله؛ 8. المستعلي‌بالله؛ 9. الآمربأحكام‌الله؛ 10. الحافظلدين‌الله؛ 11. الظافربأمرالله؛ 12. الفائزبنصرالله؛ 13. العاضدلدين‌الله.
ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلال‌الدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركن‌الدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است.
گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمه‌اش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى درباره تاريخ اسماعيليان در دسترس است، سه بخش از تواريخ عمومى عالم، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم مى‌باشد كه به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «جامع التواريخ» رشيدالدين فضل‌الله همدانى و «مجمع التواريخ السلطانية» حافظ ابرو، شهرت دارند. مطالب هر سه كتاب با اندك تغييرى در عبارات و جملات و مختصر افزايش و كاهش در برخى از موضوعات تاريخى از لحاظ محتوى يكسان و شبيه يكديگر هستند.
البته حافظ ابرو كه يك قرن زمانا متأخر بوده است به‌صراحت مى‌نويسد: «جامع التواريخ را اسّ اساس و مبناى اصلى خود قرار داده؛ نهايت آنكه مطابق سليقه‌اش تصرفاتى در مطالب آن، اعم از تقديم و تأخير و يا اضافه و اسقاط مطالب و يا تغيير عبارت و تلخيص‌ها و غيره از انواع تصرفات نموده است. آن‌گاه كه سخن به زمان خود رسيده است حوادث عصر خويش را چنان‌كه بايد و شايد نگاشته است... هر سه متن مشتركات زيادى و فرق‌هاى اندكى باهم دارند و لذا تأليف حافظ ابرو را كه از روى نسخه خطى كتابخانه ملى ملك تهيه كرده بودم، اصل قرار داده و مطالب اضافى زبدة التواريخ كاشانى و جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌اللّه را كه حائز مطالب سودمندى است در پاورقى نقل نمودم تا خواننده از محتواى هر سه متن بهره‌مند گردد و محققین از طرز تفكر سه مورخ بهتر آگاه شوند... و در تصحيح متون، علاوه بر مقايسه باهم در بسيارى جاها ممكن نشد به عبارت درست پى برد، ناگزير با متون تاريخى عربى نظير تاريخ كامل ابن اثير و ابن ميسر تطبيق كرده، حتى‌المقدور كلمات و جملات صحيح و درست آن را آوردم. بااين‌همه در برخى جاها نتوانستم به عبارت درست پى ببرم؛ ناچار آنچه در اصل بود چاپ كردم[۱]
وضعيت كتاب
براى كتاب حاضر، فقط فهرست تفصيلى مطالب تنظيم شده و متأسفانه فهرست منابع و همچنين فهرست‌هاى فنى ديگر (آيات، روايات، اعلام، كتب، و...) فراهم نشده است.
مصحح در پايان كتاب، معانى بعضى لغات عربى، تركى، مغولى و اصطلاحات را به‌صورت جداگانه در پايان كتاب به ترتيب الفبايى آورده است[۲]مقدمه مصحح، پاورقى ندارد و در پايان چند مطلب به‌صورت پى‌نوشت به آن افزوده است[۳]اين پى‌نوشت‌ها توضيحى است، جز پى‌نوشت‌هاى 1، 2، 6 و 7 كه در آن ذكرى از منبع مورد نظر شده، ولى شماره جلد و صفحه مشخص نشده است و به همين ترتيب است پى‌نوشت‌هايى كه به متن كتاب افزوده شده است[۴]
مصحح محترم در آغاز كتاب، مطالب سه كتاب مذكور را به‌صورت مقايسه‌اى (در هر صفحه: مجمع التواريخ حافظ ابرو، در بالا سمت راست و جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى در بالا سمت چپ و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى در پايين) آورده است تا به‌راحتى بتوان مطالب هر سه كتاب را با هم سنجيد[۵]
پانويس
- ↑ [ك.: مقدمه كتاب، ص 1] - [[۱]]
- ↑ [كتاب، ص 285] - [[۲]]
- ↑ [كتاب، ص 57، پى‌نوشت‌هاى 1] - [[۳]]
- ↑ [ك.: متن كتاب، ص 113، پى‌نوشت 1 - 8] و [142، پى‌نوشت 1 - 7] و...
- ↑ [ك.: همان، ص 61] - [[۴]]
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.