تاريخ القرآن (شاهین): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد' به 'ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد'
جز (جایگزینی متن - 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد' به 'ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد')
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۱: خط ۱۱:
خاور شناسان - نقد و تفسير  
خاور شناسان - نقد و تفسير  
قرآن - تاريخ  
قرآن - تاريخ  
قرآن - جمع و گردآوري
قرآن - جمع و گردآوری
قرآن - دفاعيه‎ها و رديه‎ها
قرآن - دفاعيه‌ها و رديه‌ها
| ناشر =  
| ناشر =  
نهضة مصر  
نهضة مصر  
خط ۲۲: خط ۲۲:
| شابک =977-14-3042-4
| شابک =977-14-3042-4
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =6580
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10508
| کتابخوان همراه نور =10508
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|تاریخ قرآن (ابهام‌زدایی)}}


'''تاريخ القرآن'''، تألیف [[شاهین، عبدالصبور|عبدالصبور شاهین]]، از جمله آثار معاصر پیرامون تاریخ علوم قرآن است که در آن موضوعات مختلفی چون مسئله حروف هفت‌گانه [حدیث الأحرف السبعة]، کتابت قرآن، قرائات شاذ و تحدی مورد بررسی قرار گرفته است. مؤلف این اثر را درآمدی بر بررسی علمی و عمیق یکی از مهم‌ترین مسائل تاریخ و زبان قرآن، یعنی قرائت‌های شاذ دانسته است.<ref>ر.ک: شاهین، عبدالصبور، صفحه بیست‌وشش</ref>.
'''تاريخ القرآن'''، تألیف [[شاهین، عبدالصبور|عبدالصبور شاهین]]، از جمله آثار معاصر پیرامون تاریخ علوم قرآن است که در آن موضوعات مختلفی چون مسئله حروف هفت‌گانه [حدیث الأحرف السبعة]، کتابت قرآن، قرائات شاذ و تحدی مورد بررسی قرار گرفته است. مؤلف این اثر را درآمدی بر بررسی علمی و عمیق یکی از مهم‌ترین مسائل تاریخ و زبان قرآن، یعنی قرائت‌های شاذ دانسته است.<ref>ر.ک: شاهین، عبدالصبور، صفحه بیست‌وشش</ref>.
خط ۳۵: خط ۳۷:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مؤلف در مقدمه، نخستین گام در شناخت مشکل، یعنی فهم تاریخ قرآن را پژوهش در باب علت شذوذ و آغاز ورود شاذ در قرائت‌ها دانسته است. سپس محدوده پژوهش را در این اثر این‌گونه مشخص می‌کند: فراگیرى همه سطوح پژوهشى در امور شاذ در یک رساله - با هر حجمى - ممکن نیست، چنان‌که بررسى تمام پدیده‌هاى آوایى در این امور شاذ که غالباً کثرت و تناقض آن میان قبایل و گاهى در یک قبیله واحد بر پیچیدگى تاریخ زبان فصیح دلالت دارد، ممکن نیست. همچنین بررسى همه آن در یک پژوهش ممکن نیست؛ لذا بر آن شدیم تا سطحى از پژوهش را انجام دهیم که به گشودن افق‌هاى تازه‌اى براى تعمق اسرار زبان قرآن و تحول آن در گذر تاریخ کمک نماید<ref>ر.ک: همان؛ همان</ref>.
مؤلف در مقدمه، نخستین گام در شناخت مشکل، یعنی فهم تاریخ قرآن را پژوهش در باب علت شذوذ و آغاز ورود شاذ در قرائت‌ها دانسته است. سپس محدوده پژوهش را در این اثر این‌گونه مشخص می‌کند: فراگیرى همه سطوح پژوهشى در امور شاذ در یک رساله - با هر حجمى - ممکن نیست، چنان‌که بررسى تمام پدیده‌هاى آوایى در این امور شاذ که غالباً ً کثرت و تناقض آن میان قبایل و گاهى در یک قبیله واحد بر پیچیدگى تاریخ زبان فصیح دلالت دارد، ممکن نیست. همچنین بررسى همه آن در یک پژوهش ممکن نیست؛ لذا بر آن شدیم تا سطحى از پژوهش را انجام دهیم که به گشودن افق‌هاى تازه‌اى براى تعمق اسرار زبان قرآن و تحول آن در گذر تاریخ کمک نماید<ref>ر.ک: همان؛ همان</ref>.
   
   
مباحث مطرح‌شده در فصول مختلف کتاب، به‌اختصار بدین ‌شرح است:
مباحث مطرح‌شده در فصول مختلف کتاب، به‌اختصار بدین ‌شرح است:
خط ۴۳: خط ۴۵:
فصل دوم: بررسى مسئله متن قرآن میان شفاهى و مکتوب بودن و همچنین بررسى آشنایى پیامبر(ص) با نوشتن و نقش کاتبان و حافظان وحى، مباحث این فصل را تشکیل می‌دهد. بررسی دیدگاه‌های مختلف مستشرقین پیرامون «امی» بودن پیامبر، از مباحث اصلی این فصل است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص101-91</ref>.  
فصل دوم: بررسى مسئله متن قرآن میان شفاهى و مکتوب بودن و همچنین بررسى آشنایى پیامبر(ص) با نوشتن و نقش کاتبان و حافظان وحى، مباحث این فصل را تشکیل می‌دهد. بررسی دیدگاه‌های مختلف مستشرقین پیرامون «امی» بودن پیامبر، از مباحث اصلی این فصل است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص101-91</ref>.  


فصل سوم: بررسى مشکل اصالت و شیوه‌هاى کتابت که وحى در روزگار پیامبر(ص) به آن نوشته مى‌شد. نویسنده در این فصل با استفاده از آثار [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] و منابع معاصر چون «حياة اللغة العربية» حفنی ناصف و «مصادر الشعر الجاهلي و قيمتها التاريخية» ناصرالدین اسد به بررسی تاریخ خط عربی پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص109-108</ref>.
فصل سوم: بررسى مشکل اصالت و شیوه‌هاى کتابت که وحى در روزگار پیامبر(ص) به آن نوشته مى‌شد. نویسنده در این فصل با استفاده از آثار [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] و [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] و منابع معاصر چون «حياة اللغة العربية» حفنی ناصف و «مصادر الشعر الجاهلي و قيمتها التاريخية» ناصرالدین اسد به بررسی تاریخ خط عربی پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص109-108</ref>.


نقطه‌گذاری و اعجام نیز بعد از کتابت عثمان دگرگون شد؛ به‌طورى که رسم‌الخط‍ دربردارنده وجوه زیادى گردید، ولى عثمان، قرائت‌هاى مباح و جایز را در محدوده اجازه عام [در حدیث حروف هفت‌گانه] که مخالف با رسم‌الخط‍ او بود، منع نمود و بعضى از حروف را لغو کرد و بر برخى باقى ماند<ref>ر.ک: همان، ص115؛ شاهین، عبدالصبور، ص70</ref>.  
نقطذاری و اعجام نیز بعد از کتابت عثمان دگرگون شد؛ به‌طورى که رسم‌الخط‍ دربردارنده وجوه زیادى گردید، ولى عثمان، قرائت‌هاى مباح و جایز را در محدوده اجازه عام [در حدیث حروف هفت‌گانه] که مخالف با رسم‌الخط‍ او بود، منع نمود و بعضى از حروف را لغو کرد و بر برخى باقى ماند<ref>ر.ک: همان، ص115؛ شاهین، عبدالصبور، ص70</ref>.  


فصل چهارم: بررسى یکى از مهم‌ترین مشکلات تاریخ قرآن، یعنى مشکل «قرائت به معنا» است؛ مسئله‌اى که خاورشناسان در بزرگ‌نمایى آن و به هول و هراس افکندن پیرامون اخبار و نتایج آن نقش عمده‌اى دارند. در این فصل به کار خاورشناسان، از آن جهت که این بحث در آثار آنها و شاگردان عرب و مسلمانان آنان تجلى یافته، مى‌پردازد<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص18؛ همان، صفحه بیست‌وپنج</ref>.  
فصل چهارم: بررسى یکى از مهم‌ترین مشکلات تاریخ قرآن، یعنى مشکل «قرائت به معنا» است؛ مسئله‌اى که خاورشناسان در بزرگ‌نمایى آن و به هول و هراس افکندن پیرامون اخبار و نتایج آن نقش عمده‌اى دارند. در این فصل به کار خاورشناسان، از آن جهت که این بحث در آثار آنها و شاگردان عرب و مسلمانان آنان تجلى یافته، مى‌پردازد<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص18؛ همان، صفحه بیست‌وپنج</ref>.  


فصل پنجم: بررسى وضع متن قرآن بعد از وفات پیامبر(ص) در روزگار ابو بکر، عمر و عثمان و رد شبهات تاریخى یا ریشه‌اى که پیرامون این دوره افکنده شده است. [[ابن ابی‌داود، عبدالله بن سلیمان|ابن ابی‌داود]] از مصعب در رابطه با کار عثمان در گردآوری قرآن چنین نقل می‌کند که کسی منکر کار عثمان نشد. [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]] نیز در الكامل نیز چنین می‌نویسد: على[ع] هم در این‌باره گفت: «اگر عثمان این کار را نمى‌کرد، من به آن اقدام مى‌کردم. وقتى على[ع] به کوفه رسید، مردى برخاست و بر کار عثمان در گردآورى مصحف ایراد گرفت، ولى على[ع] بانگ برآورد و گفت: ساکت باش! وى هرچه کرد با مشورت ما کرد؛ اگر من هم به‌جاى او بودم، چنین مى‌کردم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص153؛ شاهین، عبدالصبور، ص127</ref>.  
فصل پنجم: بررسى وضع متن قرآن بعد از وفات پیامبر(ص) در روزگار ابوبکر، عمر و عثمان و رد شبهات تاریخى یا ریشه‌اى که پیرامون این دوره افکنده شده است. [[ابن ابی‌داود، عبدالله بن سلیمان|ابن ابی‌داود]] از مصعب در رابطه با کار عثمان در گردآوری قرآن چنین نقل می‌کند که کسی منکر کار عثمان نشد. [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]] نیز در الكامل نیز چنین می‌نویسد: على[ع] هم در این‌باره گفت: «اگر عثمان این کار را نمى‌کرد، من به آن اقدام مى‌کردم. وقتى على[ع] به کوفه رسید، مردى برخاست و بر کار عثمان در گردآورى مصحف ایراد گرفت، ولى على[ع] بانگ برآورد و گفت: ساکت باش! وى هرچه کرد با مشورت ما کرد؛ اگر من هم به‌جاى او بودم، چنین مى‌کردم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص153؛ شاهین، عبدالصبور، ص127</ref>.  


فصل ششم: بررسى مشکل مصحف‌هاى منصوب به بسیارى از صحابه و تابعین و نیز بررسى ادعاى خاورشناسان مبنى بر اینکه مصحف عثمان که مسلمانان آن را پذیرفته‌اند، مصحفى است نمایان‌گر طبقه اشراف در جامعه اسلامى [اریستوکراسى]، سپس – بالطبع - ارائه پژوهش‌هایى در تعدادى از مصحف‌هاى مشهور در تاریخ قرآن مثل مصحف ابن مسعود، ابى‌، ابن عباس و على[ع] است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص18؛ همان، صفحه بیست‌وپنج</ref>.
فصل ششم: بررسى مشکل مصحف‌هاى منصوب به بسیارى از صحابه و تابعین و نیز بررسى ادعاى خاورشناسان مبنى بر اینکه مصحف عثمان که مسلمانان آن را پذیرفته‌اند، مصحفى است نمایان‌گر طبقه اشراف در جامعه اسلامى [اریستوکراسى]، سپس – بالطبع - ارائه پژوهش‌هایى در تعدادى از مصحف‌هاى مشهور در تاریخ قرآن مثل مصحف ابن مسعود، ابى‌، ابن عباس و على[ع] است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص18؛ همان، صفحه بیست‌وپنج</ref>.
خط ۷۱: خط ۷۳:
# شاهین، عبدالصبور، تاریخ قرآن، ترجمه حسین سیدی، مشهد، به‌نشر (انتشارات آستان قدرس رضوی)، چاپ اول، 1382ش.  
# شاهین، عبدالصبور، تاریخ قرآن، ترجمه حسین سیدی، مشهد، به‌نشر (انتشارات آستان قدرس رضوی)، چاپ اول، 1382ش.  


==وابسته‌ها==
== وابسته‌ها ==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}


[[تاریخ قرآن (معرفت)]]
[[تاریخ قرآن (معرفت)]]
خط ۸۳: خط ۸۵:
[[تاریخ قرآن (فشارکی)]]
[[تاریخ قرآن (فشارکی)]]


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
   
   
خط ۹۳: خط ۹۴:
   
   
[[رده:تاریخ قرآن]]
[[رده:تاریخ قرآن]]
[[رده:جدید 25 تیرالی 24 مرداد]]