تبصرة المبتدي و تذکرة المنتهي

تبصرة المبتدي و تذکرة المنتهي
پدیدآوران	خویی، محمود بن احمد (نويسنده) راشدی نیا، اکبر (مصحح) صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق ( نويسنده)
ناشر	مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1401ش
چاپ	1
شابک	‎978-600-236-539-2
موضوع	تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1401 2ت9خ 283 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي، اثر ابوالحقایق نصیرالدین محمود بن احمد خویی (566-659ق)، کتابی است در باب عرفان نظری که با تحقیق و تصحیح اکبر راشدی‌نیا، منتشر شده است.

ازآنجاکه این کتاب، پیش از این، تحت عنوان «آفاق معرفت (تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي)»، منسوب به ابوالمعالى محمد بن اسحاق قونوى، معروف به صدرالدین قونوى (قونیوی) (607-673ق) با تصحیح نجف‌قلی حبیبی، کتاب‌شناسی و معرفی گردیده است، در این نوشتار، به معرفی نسخه‌ای پرداخته شده است که با تصحیح و تحقیق اکبر راشدی‌نیا و منسوب به ابوالحقایق نصیرالدین محمود بن احمد خویی، منتشر شده است.

مقدمه مصحح که در ابتدای کتاب آمده، تحقیقی است پیرامون نویسنده اصلی کتاب. در این مقدمه، به این موضوع اشاره شده است که در مورد انتساب کتاب به نصیرالدین خویی، پورفسور میکائیل بایرام تحقیق جامعی انجام داده و در کتاب مبانی اندیشه تصوف، سه کتاب مهم اخی اورن، یعنی «تبصرة المبتدي»، «مطالع الإيمان» و «مناهج سیفی» را مورد بررسی قرار داده و اثبات می‌کند که این اثر، از حیث محتوا و نوع نگارش، به خامه یک نفر به رشته تحریر درآمده که نصیرالدین خویی است.

اما حاجی خلیفه کتاب را نوشته صدرالدین قونوی دانسته و اعتراف می‌کند که در بعضی نسخه‌های خطی «تبصرة المبتدي»، این اثر از شیخ ناصرالدین محدث دانسته شده است. مصحح، تصحیف نصیرالدین به ناصرالدین یا بالعکس را شایع دانسته و معتقد است در هیچ‌یک از نسخ کهن این رساله، نام صدرالدین قونوی، ذکر نشده است. در بعضی از آنها، مؤلف نصیرالدین خویی است و در بعضی دیگر، نام مؤلف ذکر نشده است. علاوه بر این، وی معتقد است اگر کسی با آثار و مبانی صدرالدین قونوی آشنا باشد، هیچ شباهتی بین آثاری همچون «مفتاح الغيب» و «النصوص» و کتاب‌هایی همچون «تبصرة المبتدي» و... نخواهد یافت.

از کتاب «تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي»، دست‌نوشته‌های متعددی وجود دارد که مصحح 14 نسخه از این کتاب را شناسایی کرده است. در تصحیح اثر حاضر، از دو نسخه کهن - نسخه کتابخانه نورعثمانیه و نسخه حالت افندی – به‌جای‌مانده از «تبصرة المبتدي» استفاده شده است. برای تصحیح متن، سعی شده است نسخه صحیح در متن قرار گرفته و اختلافات برای نسخه نورعثمانیه با رمز «N» و حالت افندی با رمز «H» در پاورقی ذکر گردد.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.