۱۱۸٬۶۸۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)'
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|فرهنگ فارسی برهان قاطع {| class="wikitable abo...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10294J1.jpg | |||
| عنوان =فرهنگ فارسی برهان قاطع | |||
| عنوان‌های دیگر =برهان قاطع | |||
| پدیدآوران = | |||
[[برهان، محمدحسین بن خلف]] (نویسنده) | |||
|- | |- | ||
|data-type='language'|فارسی | |||
| | | کد کنگره =PIR 2949 /ب4ب4 | ||
| | | موضوع = | ||
| | فارسی - واژه‌نامه‌ها | ||
|- | | ناشر = | ||
| | نيما | ||
| مکان نشر = ايران - تهران | |||
| سال نشر =مجلد1: 1380ش , | |||
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10294AUTOMATIONCODE | ||
| | | چاپ =1 | ||
| | | شابک =964-6655-06-8 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10294 | |||
| کتابخوان همراه نور =10294 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| | | پس از = | ||
| | | پیش از = | ||
| | }} | ||
| | {{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام‌زدایی)}} | ||
| | |||
| | |||
| | |||
'''برهان قاطع'''، اثر [[برهان، محمدحسین بن خلف|محمدحسین بن خلف تبریزی]]، متخلص به «برهان»، فرهنگ لغات فارسی به فارسی است. | |||
'''برهان قاطع'''، اثر محمدحسین بن خلف | |||
این کتاب در سال ۱۰۶۲ به نام سلطان عبدالله قطب شاه نوشته شد و نخست در هندوستان و سپس در ایران آوازه تام یافت<ref>دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305</ref>. | این کتاب در سال ۱۰۶۲ به نام سلطان عبدالله قطب شاه نوشته شد و نخست در هندوستان و سپس در ایران آوازه تام یافت<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305]</ref>. | ||
مؤلف غرض از تألیف کتاب را جمع‌آوری همه لغات فارسی پهلوی، دری، یونانی، سریانی، رومی، اصطلاحات و کنایات به‌عربی‌آمیخته و لغات زند و پازند موجود در فرهنگ‌های لغات ذکر کرده است <ref>ر.ک: همان</ref>. | مؤلف غرض از تألیف کتاب را جمع‌آوری همه لغات فارسی پهلوی، دری، یونانی، سریانی، رومی، اصطلاحات و کنایات به‌عربی‌آمیخته و لغات زند و پازند موجود در فرهنگ‌های لغات ذکر کرده است<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= ر.ک: همان]</ref>. | ||
به‌منظور آشنایی با اهمیت این کتاب، توجه به این نکته ضروری است که در قرن یازدهم به دلیل گسترش و رواج روزافزون زبان و ادب فارسی در هند، نیاز به چنین فرهنگی برای درک واژگان دشوار دیوان‌های فارسی‌سرایان، بیش از پیش احساس می‌شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | به‌منظور آشنایی با اهمیت این کتاب، توجه به این نکته ضروری است که در قرن یازدهم به دلیل گسترش و رواج روزافزون زبان و ادب فارسی در هند، نیاز به چنین فرهنگی برای درک واژگان دشوار دیوان‌های فارسی‌سرایان، بیش از پیش احساس می‌شده است<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= ر.ک: همان]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این کتاب برخلاف فرهنگ‌های رایج در زمان مؤلف، دارای ترتیبى الفبایى و بر پایه حروف اول، دوم، سوم و... هر واحد واژگانى تنظیم شده است. | این کتاب برخلاف فرهنگ‌های رایج در زمان مؤلف، دارای ترتیبى الفبایى و بر پایه حروف اول، دوم، سوم و... هر واحد واژگانى تنظیم شده است. | ||
این فرهنگ شامل یک دیباچه، مشتمل بر 9 «فایده» و متن شامل 29 «گفتار» است. دیباچه در باب موضوعاتى مانند زبان‌های ایرانى، حروف، دستور زبان و املای فارسى است و گفتارها که بخش اصلى فرهنگ را شامل مى‌شود، بر مبنای حروف فارسى و عربى ترتیب یافته و هرکدام خود به چندین «بیان» تقسیم گردیده است <ref>ر.ک: | این فرهنگ شامل یک دیباچه، مشتمل بر 9 «فایده» و متن شامل 29 «گفتار» است. دیباچه در باب موضوعاتى مانند زبان‌های ایرانى، حروف، دستور زبان و املای فارسى است و گفتارها که بخش اصلى فرهنگ را شامل مى‌شود، بر مبنای حروف فارسى و عربى ترتیب یافته و هرکدام خود به چندین «بیان» تقسیم گردیده است<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 ر.ک: میر انصاری، علی، ج12، ص58]</ref>. | ||
این فرهنگ با وجود آنکه مى‌بایست از منابع گوناگونى فراهم آمده باشد، مؤلف آن تنها از چهار فرهنگ، یعنى «فرهنگ جهان‌گیری» انجوی شیرازی، «مجمع الفرس» سروری | این فرهنگ با وجود آنکه مى‌بایست از منابع گوناگونى فراهم آمده باشد، مؤلف آن تنها از چهار فرهنگ، یعنى «فرهنگ جهان‌گیری» انجوی شیرازی، «مجمع الفرس» [[سروری، محمدقاسم بن حاجی‌محمد|سروری کاشانى]]، «سرمه سلیمانى» تقى‌الدین اوحدی و «صحاح الأدوية» حسین انصاری نام مى‌برد. از میان این چهار فرهنگ، بیشترین استفاده برهان از «فرهنگ جهان‌گیری» بوده است<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مقدمه شامل نه «فایده» به ترتیب زیر است: «معرفت زبان دری و پهلوی و فارسی، چگونگی زبان فارسی، تعداد حروف تهجی و فرق میان دال و ذال، تبدیل حروف فارسی به حروف دیگر، ضمایر، حروف مفرده، اوایل و اواسط و اواخر کلمات، حروفی که برای زینت کلام آرند، حروفی که به آخر اسماء و افعال به جهات گوناگون افزایند و توصیف آنچه در املا دانستن آن ضروری است<ref>مقدمه، ص3-14</ref>. | مقدمه شامل نه «فایده» به ترتیب زیر است: «معرفت زبان دری و پهلوی و فارسی، چگونگی زبان فارسی، تعداد حروف تهجی و فرق میان دال و ذال، تبدیل حروف فارسی به حروف دیگر، ضمایر، حروف مفرده، اوایل و اواسط و اواخر کلمات، حروفی که برای زینت کلام آرند، حروفی که به آخر اسماء و افعال به جهات گوناگون افزایند و توصیف آنچه در املا دانستن آن ضروری است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/6399/1/3 مقدمه، ص3-14]</ref>. | ||
متن کتاب شامل ۲۹ گفتار است که هر گفتار چند «بیان» دارد و شمار لغات هر بیان در آغاز هر فصل آمده است. هر «بیان» بر اساس حرف دوم لغات مندرج در هر گفتار تدوین شده و ۲۸ گفتار به ۲۸ حرف الفبا و گفتار بیست‌ونهم به لغات متفرقه اختصاص دارد<ref>دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305</ref>. | متن کتاب شامل ۲۹ گفتار است که هر گفتار چند «بیان» دارد و شمار لغات هر بیان در آغاز هر فصل آمده است. هر «بیان» بر اساس حرف دوم لغات مندرج در هر گفتار تدوین شده و ۲۸ گفتار به ۲۸ حرف الفبا و گفتار بیست‌ونهم به لغات متفرقه اختصاص دارد<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305]</ref>. | ||
مؤلف به بیشتر فرهنگ‌های لغتی که پیش از او تدوین شده بود، نظر داشته و کوشیده است که کتابش جامع و حاوی همه آنها باشد؛ لذا برهان قاطع از نظر کمیت، افزون‌تر از فرهنگ‌های گذشته است و از همان زمان تألیف، کثرت لغات و مطالب آن توجه اهل فضل را به خود جلب کرده است. ترتیب دقیق الفبایی لغات و ترکیبات نو در زمینه‌های گوناگون خاصه در علم طب از محاسن دیگر برهان قاطع است <ref>همان</ref>. | مؤلف به بیشتر فرهنگ‌های لغتی که پیش از او تدوین شده بود، نظر داشته و کوشیده است که کتابش جامع و حاوی همه آنها باشد؛ لذا برهان قاطع از نظر کمیت، افزون‌تر از فرهنگ‌های گذشته است و از همان زمان تألیف، کثرت لغات و مطالب آن توجه اهل فضل را به خود جلب کرده است. ترتیب دقیق الفبایی لغات و ترکیبات نو در زمینه‌های گوناگون خاصه در علم طب از محاسن دیگر برهان قاطع است<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= همان]</ref>. | ||
سال‌ها پیش از تألیف برهان قاطع، گسترش زبان فارسى در منطقه و انتشار دیوان شاعران بزرگ در دربار سلاطین هند مانند اکبر، جهان‌گیر و شاه‌جهان، سبب شده بود که تمایلى عمومى نسبت به درک ظرایف و دقایق آثار این شاعران پدید آید. بدین سبب، ادیبان و لغت‌شناسان به نگارش و تدوین فرهنگ‌های فارسى روی آوردند و بدین ترتیب، دو دوره فرهنگ‌نویسى شکل گرفت: دوره نخست که تا سده 11ق، ادامه یافت، دوره جمع‌آوری لغات است و دوره دوم که از سده 11ق، آغاز مى‌شود، دوره‌ای است که در آن لغات مورد نقد و تحقیق نیز قرار گرفت. برهان قاطع، متعلق به دوره نخست است<ref> | سال‌ها پیش از تألیف برهان قاطع، گسترش زبان فارسى در منطقه و انتشار دیوان شاعران بزرگ در دربار سلاطین هند مانند اکبر، جهان‌گیر و شاه‌جهان، سبب شده بود که تمایلى عمومى نسبت به درک ظرایف و دقایق آثار این شاعران پدید آید. بدین سبب، ادیبان و لغت‌شناسان به نگارش و تدوین فرهنگ‌های فارسى روی آوردند و بدین ترتیب، دو دوره فرهنگ‌نویسى شکل گرفت: دوره نخست که تا سده 11ق، ادامه یافت، دوره جمع‌آوری لغات است و دوره دوم که از سده 11ق، آغاز مى‌شود، دوره‌ای است که در آن لغات مورد نقد و تحقیق نیز قرار گرفت. برهان قاطع، متعلق به دوره نخست است<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 میر انصاری، علی، ج12، ص57-58]</ref>. | ||
برهان قاطع، در حدود 20211 واژه و ترکیب دارد که واژه‌هایى از برخى از زبانها و لهجه‌های ایرانى و غیر ایرانى نیز در میان آنها به چشم مى‌خورد: | برهان قاطع، در حدود 20211 واژه و ترکیب دارد که واژه‌هایى از برخى از زبانها و لهجه‌های ایرانى و غیر ایرانى نیز در میان آنها به چشم مى‌خورد: | ||
الف)- زبان‌های ایرانى: اوستایى، فارسى باستان، پهلوی، خوارزمى و سغدی؛ | الف)- زبان‌های ایرانى: اوستایى، فارسى باستان، پهلوی، خوارزمى و سغدی؛ | ||
ب)- لهجه‌های ایرانى: مروزی، بخاری، سیستانى، کرمانى، عراقى، آذری، گیلکى و...؛ | ب)- لهجه‌های ایرانى: مروزی، بخاری، سیستانى، کرمانى، عراقى، آذری، گیلکى و...؛ | ||
ج)- زبانها و لهجه‌های غیرایرانى: عربى با لهجه‌های یمانى، دمشقى، اندلسى و...، بربری، عبری، سریانى، ترکى، هندی، یونانى، رومى، ارمنى و | ج)- زبانها و لهجه‌های غیرایرانى: عربى با لهجه‌های یمانى، دمشقى، اندلسى و...، بربری، عبری، سریانى، ترکى، هندی، یونانى، رومى، ارمنى و..<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان، ص58]</ref>. | ||
جامعیت برهان قاطع، به‌لحاظ شمار واژگان و ترکیباتش موجب رواج کامل آن در میان مردم ایران و هند شد. شهرت این فرهنگ سبب گردید که گروهى به تقلید، تکمیل، ترجمه و نقد آن روی آورند<ref>همان</ref>. | جامعیت برهان قاطع، به‌لحاظ شمار واژگان و ترکیباتش موجب رواج کامل آن در میان مردم ایران و هند شد. شهرت این فرهنگ سبب گردید که گروهى به تقلید، تکمیل، ترجمه و نقد آن روی آورند<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان]</ref>. | ||
در پایان باید اشاره نمود که برهان قاطع معایبی نیز دارد، از جمله: عدم دریافت صحیح مؤلف از زبان‌های ایرانی و غیر ایرانی، آوردن ۲۷۴ «هزوارش» تحت عنوان لغات «زند و پازند» در ردیف لغات فارسی (که مطلقا در نظم و نثر فارسی به کار نرفته است)، نقل بی‌دریغ لغات مجعول و برساخته دساتیر که ملا برهان برای نخستین بار این لغات را در فرهنگ خود وارد کرده است، جمع کردن ضبط و حرکات مختلف لغات بدون تشخیص درستی یا نادرستی آن، ارتکاب اشتباهات بسیار در اعلام تاریخی و جغرافیایی، نقل خرافات و اساطیر به‌عنوان حقایق مسلم<ref>دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص306</ref>. | در پایان باید اشاره نمود که برهان قاطع معایبی نیز دارد، از جمله: عدم دریافت صحیح مؤلف از زبان‌های ایرانی و غیر ایرانی، آوردن ۲۷۴ «هزوارش» تحت عنوان لغات «زند و پازند» در ردیف لغات فارسی (که مطلقا در نظم و نثر فارسی به کار نرفته است)، نقل بی‌دریغ لغات مجعول و برساخته دساتیر که ملا برهان برای نخستین بار این لغات را در فرهنگ خود وارد کرده است، جمع کردن ضبط و حرکات مختلف لغات بدون تشخیص درستی یا نادرستی آن، ارتکاب اشتباهات بسیار در اعلام تاریخی و جغرافیایی، نقل خرافات و اساطیر به‌عنوان حقایق مسلم<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص306]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این کتاب نخستین بار در کلکته در ۱۲۳۴ به‌صورتی جامع و نفیس مصدر به نام فرماندار هندوستان و با مقدمه «سید کرم حسین حسینی بلجرامی» پس از مقابله با سیزده نسخه خطی که کهن‌ترین آنها تاریخ ۱۰۷۱ را داشت به طبع رسید و در پایان آن فصلی به نام «ملحقات برهان قاطع» تألیف عبدالمجید قائم‌مقامی قاضی‌القضات» درج شد و بار دیگر نیز در کلکته در ۱۲۷۴ با حروف سربی به چاپ رسید. برهان قاطع در ایران نیز با چاپ سنگی در ۱۲۷۸، ۱۳۰۰، ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ و چاپ سربی ۱۳۱۷ش، در دو مجلد و نیز در ۱۳۳۶ش، به اهتمام محمد عباسی انتشار یافت<ref>همان</ref>. | این کتاب نخستین بار در کلکته در ۱۲۳۴ به‌صورتی جامع و نفیس مصدر به نام فرماندار هندوستان و با مقدمه «سید کرم حسین حسینی بلجرامی» پس از مقابله با سیزده نسخه خطی که کهن‌ترین آنها تاریخ ۱۰۷۱ را داشت به طبع رسید و در پایان آن فصلی به نام «ملحقات برهان قاطع» تألیف عبدالمجید قائم‌مقامی قاضی‌القضات» درج شد و بار دیگر نیز در کلکته در ۱۲۷۴ با حروف سربی به چاپ رسید. برهان قاطع در ایران نیز با چاپ سنگی در ۱۲۷۸، ۱۳۰۰، ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ و چاپ سربی ۱۳۱۷ش، در دو مجلد و نیز در ۱۳۳۶ش، به اهتمام محمد عباسی انتشار یافت<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= همان]</ref>. | ||
مهم‌ترین و علمى‌ترین چاپ برهان قاطع با تصحیح و تحشیه محمد معین، در 5 مجلد (4 مجلد لغت و یک مجلد تعلیقات) در فاصله سال‌های 1331-1335ش، در تهران منتشر شده است. معین، برهان قاطع را با مقدمه‌ای جامع، حواشى مفصل در شرح ریشه واژه‌ها، تصحیح خطاهای نویسنده، افزودن لغات بسیار در حواشى و ذکر معادل آنها در سایر زبانها و لهجه‌های ایرانى به چاپ رساند. دقت معین در تحقیق و تصحیح برهان قاطع و کمیت و کیفیت تعلیقات وی بر این فرهنگ به میزانى است که حاصل زحمات او را باید تألیفى جدید بشمار آورد<ref> | مهم‌ترین و علمى‌ترین چاپ برهان قاطع با تصحیح و تحشیه محمد معین، در 5 مجلد (4 مجلد لغت و یک مجلد تعلیقات) در فاصله سال‌های 1331-1335ش، در تهران منتشر شده است. معین، برهان قاطع را با مقدمه‌ای جامع، حواشى مفصل در شرح ریشه واژه‌ها، تصحیح خطاهای نویسنده، افزودن لغات بسیار در حواشى و ذکر معادل آنها در سایر زبانها و لهجه‌های ایرانى به چاپ رساند. دقت معین در تحقیق و تصحیح برهان قاطع و کمیت و کیفیت تعلیقات وی بر این فرهنگ به میزانى است که حاصل زحمات او را باید تألیفى جدید بشمار آورد<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 میر انصاری، علی، ج12، ص58]</ref>. | ||
سید احمد عاصم عنتابى، ادیب فاضل عثمانى، این فرهنگ را در اوایل سده 13ق، به ترکى برگرداند و آن را به نام «تبیان نافع» منتشر کرد<ref>همان</ref>. | سید احمد عاصم عنتابى، ادیب فاضل عثمانى، این فرهنگ را در اوایل سده 13ق، به ترکى برگرداند و آن را به نام «تبیان نافع» منتشر کرد<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان]</ref>. | ||
در نقد برهان قاطع، نخستین تلاش از سوی سراج‌الدین آرزو، در «سراج اللغة» صورت گرفت و پس از آن غالب دهلوی به‌تفصیل، این فرهنگ را در 1273ق/1857م، مورد نقد و بررسى قرار داد و حاصل کار خود را با عنوان قاطع برهان تدوین و منتشر ساخت<ref>همان</ref>. | در نقد برهان قاطع، نخستین تلاش از سوی سراج‌الدین آرزو، در «سراج اللغة» صورت گرفت و پس از آن غالب دهلوی به‌تفصیل، این فرهنگ را در 1273ق/1857م، مورد نقد و بررسى قرار داد و حاصل کار خود را با عنوان قاطع برهان تدوین و منتشر ساخت<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان]</ref>. | ||
در دوره معاصر نیز برهان قاطع مورد نقد قرار گرفت. به‌عنوان مثال، محمدتقى بهار بر واژه‌های دساتیری این فرهنگ و بى‌بنیاد بودن آنها انگشت نهاد و پورداود هم از این بابت و هم از آن جهت که برهان خالى از شواهد شعری است، آن را مورد نقد قرار داد. در این میان نقد و بررسى حکمت از دو نقد پیشین مفصل‌تر است. حکمت روشن مى‌سازد که برهان قاطع دارای کاستی‌هایى اساسى است، مثل حذف شواهد شعری، اشتباه در ریشه‌شناسى برخى از واژه‌های فارسى و عربى، خطا در ضبط برخى از لغات، ورود تصحیفات و تحریفات در پاره‌ای لغات، اشتباهات تاریخى و جغرافیایى و سرانجام طرح باورهای بى‌بنیاد و خرافى در شرح و تفسیر برخى از لغات<ref>همان</ref>. | در دوره معاصر نیز برهان قاطع مورد نقد قرار گرفت. به‌عنوان مثال، محمدتقى بهار بر واژه‌های دساتیری این فرهنگ و بى‌بنیاد بودن آنها انگشت نهاد و پورداود هم از این بابت و هم از آن جهت که برهان خالى از شواهد شعری است، آن را مورد نقد قرار داد. در این میان نقد و بررسى حکمت از دو نقد پیشین مفصل‌تر است. حکمت روشن مى‌سازد که برهان قاطع دارای کاستی‌هایى اساسى است، مثل حذف شواهد شعری، اشتباه در ریشه‌شناسى برخى از واژه‌های فارسى و عربى، خطا در ضبط برخى از لغات، ورود تصحیفات و تحریفات در پاره‌ای لغات، اشتباهات تاریخى و جغرافیایى و سرانجام طرح باورهای بى‌بنیاد و خرافى در شرح و تفسیر برخى از لغات<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 همان]</ref>. | ||
کتاب فاقد فهرست و پاورقی است. | کتاب فاقد فهرست و پاورقی است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# | # [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7744 میر انصاری، علی، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و همکاران (چاپ دوم)، تهران، 1377]. | ||
# دبیرسیاقی، سید محمد«دانشنامه جهان اسلام» زیر نظر غلامعلی حداد عادل، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، تهران، 1377. | # [http://rch.ac.ir/article/Details?id=6526&&searchText= دبیرسیاقی، سید محمد«دانشنامه جهان اسلام» زیر نظر غلامعلی حداد عادل، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، تهران، 1377]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[برهان قاطع]] | |||
[[فرهنگ رشیدی]] | |||
[[فرهنگ مجمع الفرس]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||