۱۴۶٬۶۱۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهامزدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فرهنگ (ابهام زدایی)' به 'فرهنگ (ابهامزدایی)') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره =/ر5ف4 / 2949 PIR | | کد کنگره =/ر5ف4 / 2949 PIR | ||
| موضوع = | | موضوع = فارسی- واژهنامهها | ||
زبان عربي - | زبان عربي - واژهها و ترکيبات خارجي - فارسی | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03318 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =01095-13178 | | کد پدیدآور =01095-13178 | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهامزدایی)}} | |||
'''فرهنگ رشیدی'''، اثر [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|عبدالرشید تتوی]] (متوفی 1071ق)، نخستین فرهنگ انتقادی فارسیودومین فرهنگ لغت نویسنده به شمار میرود که دارای شواهد شعری فراوانی است. این کتاب با تحقیق و تصحیح [[عباسی، محمد|محمد عباسی]] به چاپ رسیده است. | '''فرهنگ رشیدی'''، اثر [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|عبدالرشید تتوی]] (متوفی 1071ق)، نخستین فرهنگ انتقادی فارسیودومین فرهنگ لغت نویسنده به شمار میرود که دارای شواهد شعری فراوانی است. این کتاب با تحقیق و تصحیح [[عباسی، محمد|محمد عباسی]] به چاپ رسیده است. | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۰: | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
در میان کتب لغت مستند و معتبر فارسی که بر اساس تحقیق و تتبع در آثار منظوم و منثور فصحای متقدم، تصنیف شده، فرهنگ رشیدی، مهمترین، مفصلترین و معتبرترین آنهاست<ref>مقدمه مصحح، ج1، صفحه یازده</ref>. | در میان کتب لغت مستند و معتبر فارسی که بر اساس تحقیق و تتبع در آثار منظوم و منثور فصحای متقدم، تصنیف شده، فرهنگ رشیدی، مهمترین، مفصلترین و معتبرترین آنهاست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3318/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C?pageNumber=11&viewType=pdf مقدمه مصحح، ج1، صفحه یازده]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه مصحح، ابتدا به اهمیت و ارزش ادبی کتاب اشاره گردیده و سپس، شرححال مختصری از نویسنده، آورده شده است<ref>مقدمه مصحح، ج1، صفحه یازده- شانزده</ref>. | در مقدمه مصحح، ابتدا به اهمیت و ارزش ادبی کتاب اشاره گردیده و سپس، شرححال مختصری از نویسنده، آورده شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3318/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C?pageNumber=11&viewType=pdf مقدمه مصحح، ج1، صفحه یازده- شانزده]</ref>. | ||
[[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در مقدمه خود، در جملاتی مسجع و مطنطن، پس از آوردن بیتی به تسبیح خداوند و ستایش پیامبر(ص) پرداخته و پسازآن، انگیزه خود از نوشتن کتاب را بیان کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/272 کازرونی، آسیه؛ رادمنش، عطامحمد، 272]</ref>. | [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در مقدمه خود، در جملاتی مسجع و مطنطن، پس از آوردن بیتی به تسبیح خداوند و ستایش پیامبر(ص) پرداخته و پسازآن، انگیزه خود از نوشتن کتاب را بیان کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/272 کازرونی، آسیه؛ رادمنش، عطامحمد، 272]</ref>. | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۰: | ||
بااینهمه، نباید متوقع بود که [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] همه بدخوانیها را اصلاح کرده، یا خودش از این آفت برکنار بوده باشد و یا درباره برخی بدخوانیهای فرهنگهای پیشین، قضاوت نادرست نکرده باشد؛ همچنان که مثلاً درباره کلمه بوف مینویسد: «بوف، به معنی بوم، ظاهراً تصحیف است و صحیح کوف است». از دیگرسو، آنچه [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در پی اصلاح آن برآمده، بیشتر بدخوانیها و خطاهای «فرهنگ سروری» است و نه «فرهنگ جهانگیری»: «امثال آن در نسخه سروری بسیار است و در جهانگیری کم و در این قسم تصحیفات کلمه در جایی آورده شد که به صحت نزدیکتر بود و اکثر ارباب فرهنگ معتبره ایراد نموده بودند. پس اگر در کلمه اشتباه شود، هرجا که احتمال داشته باشد، باید دید و حمل بر فروگذاشت آن نکند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان، ص275- 276]</ref>. | بااینهمه، نباید متوقع بود که [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] همه بدخوانیها را اصلاح کرده، یا خودش از این آفت برکنار بوده باشد و یا درباره برخی بدخوانیهای فرهنگهای پیشین، قضاوت نادرست نکرده باشد؛ همچنان که مثلاً درباره کلمه بوف مینویسد: «بوف، به معنی بوم، ظاهراً تصحیف است و صحیح کوف است». از دیگرسو، آنچه [[رشیدی، عبدالرشید بن عبدالغفور|رشیدی]] در پی اصلاح آن برآمده، بیشتر بدخوانیها و خطاهای «فرهنگ سروری» است و نه «فرهنگ جهانگیری»: «امثال آن در نسخه سروری بسیار است و در جهانگیری کم و در این قسم تصحیفات کلمه در جایی آورده شد که به صحت نزدیکتر بود و اکثر ارباب فرهنگ معتبره ایراد نموده بودند. پس اگر در کلمه اشتباه شود، هرجا که احتمال داشته باشد، باید دید و حمل بر فروگذاشت آن نکند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان، ص275- 276]</ref>. | ||
سپس نویسنده در بیست فصل، به بیان نکاتی درباره حروف مفرده تهجی، تبدیل حروف بیست و چهارگانه، ضمایر، اسمای حروف تهجی، کلمات مفید معنی خداوندی، فاعلیت، انبوهی، شباهت، تصغیر و... پرداخته است که مطالب آن، شباهت بسیاری به مقدمه «[[فرهنگ جهانگیری]]» دارد<ref>ر.ک: همان، ص276</ref>. | سپس نویسنده در بیست فصل، به بیان نکاتی درباره حروف مفرده تهجی، تبدیل حروف بیست و چهارگانه، ضمایر، اسمای حروف تهجی، کلمات مفید معنی خداوندی، فاعلیت، انبوهی، شباهت، تصغیر و... پرداخته است که مطالب آن، شباهت بسیاری به مقدمه «[[فرهنگ جهانگیری]]» دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/276 ر.ک: همان، ص276]</ref>. | ||
لغات کتاب بر اساس حروف اول و سپس دوم از حروف تهجی مرتب شده است. ترتیب الفبایی، یکی از مزیتهای «فرهنگ رشیدی» است که یافتن لغت در این کتاب را تسهیل کرده است. بااینحال، ترتیب الفبایی گاهی در حروف سوم و چهارم رعایت نشده است. مثلاً در باب «س» ترتیب لغات چنین است: سارنج، سارج، ساریان، سارخک، ساران، ساره، سارونه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان]</ref>. | لغات کتاب بر اساس حروف اول و سپس دوم از حروف تهجی مرتب شده است. ترتیب الفبایی، یکی از مزیتهای «فرهنگ رشیدی» است که یافتن لغت در این کتاب را تسهیل کرده است. بااینحال، ترتیب الفبایی گاهی در حروف سوم و چهارم رعایت نشده است. مثلاً در باب «س» ترتیب لغات چنین است: سارنج، سارج، ساریان، سارخک، ساران، ساره، سارونه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74119/275 همان]</ref>. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۱: | ||
فهرست مطالب جلد اول، در ابتدای کتاب آمده و جلد دوم، فاقد فهرست میباشد. | فهرست مطالب جلد اول، در ابتدای کتاب آمده و جلد دوم، فاقد فهرست میباشد. | ||
در پاورقیها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص38</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. | در پاورقیها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3318/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C?sectionNumber=2&pageNumber=38&viewType=pdf ر.ک: پاورقی، ج1، ص38]</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3318/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C?sectionNumber=2&pageNumber=18&viewType=pdf ر.ک: همان، ص18]</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||